Ðây là chương trình Anh ngữ Sinh động bài 269. Phạm Văn xin kính chào quí vị thính giả. Hôm nay ta sẽ học những điểm sau đây: (1) Ôn lại những từ đã học trong bài trước bằng cách đặt câu bằng những từ ấy; (2) cách phát âm của những cặp danh từ và động từ viết giống nhau nhưng phát âm hay nghĩa khác nhau. Những chữ viết giống nhau nhưng nghĩa khác nhau, là từ loại khác nhau gọi là HOMOGRAPHS [homo=same; graph=writing]. Thí dụ: bear (động từ): mang; bear (danh từ ): con gấu. Sow: con heo nái; to sow: gieo hạt. Ta sẽ học kỹ bên dưới.
Nhận xét 1:
=>Tập đặt câu bằng chữ trong bài trước:
-Hãy nói bằng tiếng Anh. Nhân viên sở thuế liên bang đang xiết chặt luật để bắt những kẻ trốn thuế. The IRS agents are toughening the laws against the tax evaders. Sở Thuế Liên bang viết tắt là IRS từ chữ Internal Revenue Service. To toughen=xiết chặt thêm, nghiêm khắc hơn. Ðộng từ evade=lảng tránh, né, lẩn trốn; evaders=người tránh né.
-Hãy nói bằng tiếng Anh để học cách dùng chữ though/although :
Tuy ngoài miệng bà cười nhưng trong lòng bà giận.
Although she smiled, she was angry.
Trong câu trên, ta có thể thay although bằng though:
Though she smiled, she was angry.
Sau khi thua bạc, anh khôn ra nhưng nghèo đi.
After his loss in gambling, he was wiser though poorer.
Dù là người mê thể thao, tôi không muốn ngồi xem thêm một trận đấu bóng rổ nữa. Fond though I am of sports, I’d rather not sit through another basket ball game. [Một lối viết riêng của though. Lối thường: Though I am fond of sports… Lối đặc biệt: Much though I respect your point of view, I can’t agree.=Tuy tôi rất tôn trọng quan điểm của bạn, nhưng tôi không thể đồng ý với bạn được. Mô thức của lối viết riêng này là adjective/adverb + though + clause. Dùng lối này không thể thay though bằng although được.]
-Ôn lại chữ recognizance. Anh ta được tại ngoại hậu tra (thả về nhưng phải hầu toà sau).
He was released on his own recognizance.
Nhận xét 2:
Ðộng từ & Danh từ có hai vần viết giống nhau:
-Conflict : xung đột, mâu thuẫn
I hope that won’t conflict with our plan in any way. Hy vọng chuyện đó không mâu thuẫn với chương trình của chúng ta.
She seems to be permanently in conflict with her superiors.=Cô ta dường như lúc nào cũng bất đồng ý kiến với cấp chỉ huy của cô.
-Record
Remember to record the show=nhớ ghi âm /thu hình buổi trình diễn nhé.
I’ll keep a record of the request=tôi sẽ ghi vào hồ sơ lời yêu cầu này.
-Permit
No one is permitted to pick the flowers.=cấm không ai được hái hoa.
We already got a permit to build a fence around the house.
Chúng tôi đã có giấy phép xây một hàng rào quanh nhà.
=> Những chữ hai vần conflict, record, permit kể trên, khi là danh từ nhấn mạnh vần đầu, khi là động từ nhấn mạnh vần hai.
Sau đây là một danh sách những danh từ và động từ 2 vần khi là danh từ nhấn vào vần đầu và nếu là động từ nhấn vào vần 2. Bây giờ ta hãy đọc lướt qua danh sách này và sẽ học kỹ trong bài tới.
Conduct (n) hạnh kiểm, sự điều khiển; (v) điều khiển.
Conflict (n) mâu thuẫn; (v) xung đột, va chạm.
Contest (n) cuộc tranh tài; (v) tranh tài, không công nhận
Contrast (n) tương phản; (v) đối chiếu, tương phản.
Convict (n) người tù; (v) kết án.
Decrease (n) sự giảm; (v) giảm đi.
Defect (n) thiếu sót, khuyết điểm; (v) đào ngũ.
Digest (n) tóm lược, toát yếu; (v) tiêu hoá, hiểu, lĩnh hội.
Discard (n) đồ bỏ đi; (v) vứt bỏ.
Nhận xét 3 (continued):
Có những danh từ và động từ hai vần viết giống nhau, nhưng phát âm chỉ hơi khác nhau một chút như abuse và to abuse, house (căn nhà) và to house (cho tạm trú, cung cấp nhà ở).
Abuse (Verb /z/ and noun /s/ )
Women can escape domestic abuse at the shelter.=phụ nữ có thể tránh ngược đãi ở nhà nếu vào ở trong nhà tạm trú.
v. /abyuz/ There were reports that some nursing home patients were abused.=có báo cáo là vài bịnh nhân trong viện dưỡng lão bị ngược đãi.
=> Tuy danh từ abuse hay động từ to abuse đều nhấn vần nhì, nhưng chữ s trong danh từ abuse đọc như /s/ và trong động từ to abuse đọc như /z/.
-Hai từ concern (quan tâm, liên hệ đến), và consent (thỏa thuận), danh từ hay động từ đều nhấn vần nhì, phát âm y hệt nhau.
Thí dụ: The economy is the major concern of voters in the coming election.
Kinh tế là mối quan tâm chính của cử tri trong vụ bầu cử sắp tới.
Don’t worry about that. That matter doesn’t concern you.= Ðừng lo ngại. Vấn đề đó không liên hệ gì đến bạn cả.
I want to read the form before I give my consent.=tôi phải đọc mẫu đó rồi mới ký thỏa thuận. Do you need written consent or verbal consent? Bạn cần viết giấy thỏa thuận hay thỏa thuận bằng miệng? Her father reluctantly consented to the marriage.=Cha cô gái miễn cưỡng thỏa thuận cho cô lập gia đình.
-Cũng có chữ viết giống nhau, nhưng phát âm khác nhau, và nghĩa khác nhau.
-Bass /bas/ có 2 nghĩa, tùy cách phát âm. He caught a ten-pound bass= ông ta câu được một con cá nước ngọt pecca nặng 10 cân Anh. Nghĩa 2: (n) giọng nam trầm. Is he a bass /beis/ or a baritone? Anh ta có giọng nam trầm hay giọng nam trung?
-Bow/take a bow =cúi đầu chào. Danh từ bow có hai nghĩa: take a bow, cúí mình chào. Vần với âm /ao/. To bow=cúi đầu chào.
The actors bowed before the Queen.=những kịch sĩ cúi mình chào nữ hoàng. /baođ/
Danh từ bow /bâu/ có nghĩa là cái cung. They fought with bow and arrow. Họ chiến đấu bằng cung tên.
-Chữ sow:
Sow /xao/ Danh từ (n) heo nái. You can’t make a silk purse out of a sow’s ear: you cannot make something good out of something that is of bad quality.= bạn không thể làm ví lụa bằng tai con heo nái.=Nước lã chẳng vã nên hồ.
To sow /xâu/ động từ (v) gieo hạt. To sow/sowed/sown. They sowed the field with rice seeds=họ gieo lúa giống trên cánh đồng . You reap what you sow=gieo hạt nào hái quả nấy; gieo lành gặt phúc, gieo gió gặt bão.
-desert= (n) danh từ: (1) sa mạc. (2) Nghĩa bóng: Nơi khô cằn văn hoá. The Sahara is the largest desert on the African continent.=Sahara là sa mạc lớn nhất lục địa Phi châu. The caravan crossed the Sahara desert by camel =đoàn lữ hành qua sa mạc Sahara bằng lạc đà. My hometown is a cultural desert: Not much art, film, music, etc…Tỉnh quê nhà tôi bây giờ là một nơi khô cằn văn hoá: chẳng có triển lãm hội họa, phim ảnh hay âm nhạc, vv... verb: to desert=bỏ, đào ngũ. The father deserted the child after the divorce.= người cha bỏ không nuôi đứa bé sau khi ly dị. A number of insurgents deserted after the battle.= Một số phiến quân đào ngũ sau trận đánh. Many houses have been deserted by their owners.=nhiều nhà bị chủ bỏ mặc không săn sóc hay đóng tiền.
Ôn lại: House (n) a house=một căn nhà, phát âm với vần /s/; a row of houses, số nhiều, phát âm với vần /z/ /hauziz/, một dãy nhà ; To house phát âm /z/ (cho tạm trú, cấp nhà cửa). The refugees are temporarily housed in the schools.=người di cư được tạm trú ở trường học /hauzd/.
Nhận xét 4:
Past participle learned dùng làm tính từ có đuôi ed phát âm /iđ/
Learned (adj) đọc là /lớ:niđ/. Learned là hình thức adjective gốc là past participle của động từ to learn, học. Ðuôi ed trong tính từ learned phát âm là /iđ/. A learned man=một người thông thái; a learned journal=tập san bác học.
13 adjectives sau đây có đuôi ed phát âm là /iđ/:
Aged (già) A lot of the aged now choose to move to nursing homes.= bây giờ nhiều người già chọn vào ở trong nhà dưỡng lão.
Beloved (được yêu mến)
Crooked (không thẳng, a crooked nose (mũi không thẳng); gian giảo (a crooked businessman=gian thương).
Cursed (đáng ghét, đáng nguyền rủa).
Naked (trần truồng. The naked truth sự thật phũ phàng)
Ragged (rách tả tơi; ragged clothes).
Rugged (gồ ghề, lởm chởm; rugged ground mặt đất gồ ghề; rugged life đời sống gian truân).
Blessed (được ban phước, hạnh phúc. We are truly blessed chúng ta được trời phù hộ).
Dogged (kiên trì, a dogged determination to succeed, ý chí kiên trì muốn thành công).
Sacred (thiêng liêng. Cows are considered sacred in India, bên Ấn độ bò được coi là vật linh thiêng).
Wicked (độc ác; the wicked witch is dead, bà phù thuỷ độc ác đã chết).
Wretched (cùng khổ; The flood victims are in wretched living conditions, nạn nhân lũ lụt sống trong hoàn cảnh cùng khổ).
One-legged =một chân (the one-legged soldier was using a pair of crutches to move around, người lính cụt chân dùng đôi nạng để đi lại)
Phân biệt: He has a daughter aged six. Ông ta có đứa con gái lên sáu. Parents may enroll their children aged five by September 30 in kindergarten. Phụ huynh có thể ghi danh cho con em lên 5 tuổi trước 30 tháng 9 vào lớp mẫu giáo. Aged trong câu này phát âm là /eidzd/.
Nhưng: My aged parents live just a few blocks from us, so they come over almost every day. Cha mẹ già của tôi ở cách nhà chúng tôi vài dãy phố nên hai cụ sang chơi gần như hàng ngày. Aged là adjective trong câu này và phát âm là /eidzid/. The aged (plural noun) = những người già.
She is a learned professor=bà là một giáo sư thông thái. (past participle dùng làm adjective). JAMA (Journal of the American Medical Association) is a learned journal. Tập san của hội y-sĩ Mỹ là một tập san bác học.
I learned how to drive when I was in high school.=tôi học lái xe hơi khi ở trung học (learned là simple past của to learn)
Vietnamese Explanation
Xin chú ý: Trong khi theo dõi bài học Anh Ngữ Sinh Ðộng, nếu quí vị có điều gì thắc mắc về cách phát âm, cách hành văn, chấm câu hay văn phạm, xin gửi E-mail về địa chỉ Vietnamese@voanews.com.
Quí vị vừa học xong bài 269 trong Chương trình Anh ngữ Sinh Ðộng New Dynamic English. Phạm Văn xin kính chào quí vị thính giả và xin hẹn gặp lại trong một bài học khác.
