Đối với ngành năng lượng, năm 2022 sẽ được ghi nhớ là năm mà cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine đã đẩy nhanh cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu.
Cuộc xâm lược của Nga và các chế tài sau đó của phương Tây đã tạo ra áp lực mới đối với nguồn cung cấp dầu khí vốn đã căng thẳng do sự phục hồi kinh tế nhanh chóng sau đại dịch.
Các công ty năng lượng hàng đầu thế giới đã nhanh chóng rút lui khỏi Nga và bỏ tài sản trị giá hàng chục tỷ đô la. Các quốc gia châu Âu chật vật đảm bảo rằng họ có thể giữ cho người dân không bị chết cóng và không bị cúp điện.
Giá khí đốt chạm mức cao nhất trong nhiều năm và giá dầu gần 140 đô la một thùng, gần mức kỷ lục mọi thời đại, thúc đẩy vòng xoáy lạm phát hậu đại dịch gây ra cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt ở nhiều quốc gia.
Cuộc xâm lược của Nga và các biện pháp trừng phạt sau đó của phương Tây đã dẫn đến sự đổ vỡ trong các mối quan hệ cung cấp đã tồn tại trong nhiều thập niên.
Các nền kinh tế lớn trên thế giới đua nhau tìm kiếm các nguồn năng lượng - sử dụng bất cứ thứ gì và mọi thứ họ có thể tìm thấy để có điện. Các chính phủ đẩy nhanh việc triển khai năng lượng mặt trời và gió - nhưng cũng để mua than. Các mục tiêu về biến đổi khí hậu đã bị trì hoãn.
Các chính phủ đã chi hàng tỷ đô la để hỗ trợ các cơ sở tiện ích lớn như Uniper của Đức. Nam Phi trải qua đợt cắt điện tồi tệ nhất trong lịch sử. Sri Lanka, thiếu dự trữ tiền mặt nước ngoài, đơn giản là cạn kiệt nhiên liệu.
Tầm quan trọng
Cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine khiến các nước châu Âu phải đánh giá lại mối quan hệ của họ với Nga, vốn lâu nay là nhà cung cấp khí đốt chính của lục địa.
Kể từ đó, các quốc gia phương Tây đã thảo luận và bắt đầu áp dụng giá trần đối với dầu của Nga, trong khi châu Âu đang thảo luận về giá trần khí đốt và đầu tư nhiều hơn vào khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) để đáp ứng nhu cầu năng lượng.
Ông Michael Stoppard, cố vấn đặc biệt và là nhà phân tích khí đốt toàn cầu tại S&P Global Commodity Insights, nói: “Chúng ta đang chứng kiến sự chấm dứt của một mối quan hệ đối tác về khí đốt thành công 50 năm giữa Nga và châu Âu.” “Điều đó dẫn đến việc điều chỉnh lại cung và cầu và sẽ mất thời gian, và chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả từ điều đó cho đến năm 2023 và hơn thế nữa.”
Sự mâu thuẫn đó thể hiện rõ ở nhiều quốc gia. Ba Lan là thị trường phát triển nhanh nhất châu Âu về việc bổ sung máy bơm nhiệt. Đồng thời, các quy tắc hạn chế khói bụi đã bị hoãn lại và người dân ngày càng đốt bất cứ vật liệu nào họ có thể đốt, có thể là than nâu có hại và rác thải để sưởi ấm nhà của họ. Thị trưởng Michal Piszko cho biết tại Klodzko, một thị trấn có 28.000 dân ở phía tây nam Ba Lan, rằng người dân đang tiết kiệm rác để làm nhiên liệu.
Ý nghĩa thế nào cho năm 2023?
Sự hỗn loạn vẫn chưa kết thúc. Các nền kinh tế công nghiệp hóa lớn mạnh cũng đang chuẩn bị cho những hạn chế về nguồn cung vào năm 2023, nếu không muốn nói là trong nhiều năm sau đó.
Các chính phủ ở Hoa Kỳ và Châu Âu đều công khai hỗ trợ việc ‘sản xuất tại các quốc gia bằng hữu’ các nguồn cung cấp chiến lược cho các đồng minh, bất kể chi phí có thể cao hơn, đồng thời tăng cường sử dụng các gói viện trợ và thuế để phát triển các nguồn tài nguyên hạt nhân, năng lượng mặt trời, gió và hydrogen. Các động thái của họ không chỉ nhằm phản ứng cụ thể với Nga mà còn để chống lại Trung Quốc, bằng cách phát triển các nguồn lực để bù đắp sự thống trị của quốc gia đó trong sản xuất tấm pin mặt trời và khai thác nguyên liệu chính cho pin.
Ông Francesco Starace, Giám đốc điều hành Enel của Ý, một trong những công ty năng lượng lớn nhất thế giới, cho biết: “Đây sẽ được coi là một năm quan trọng, hoặc thực sự là sự khởi đầu của một hệ thống hoàn toàn mới.”
“Năm ‘22 và một phần của năm ‘23, tất cả chúng ta sẽ nói, đó là khi tất cả những điều quan trọng này xảy ra. Đó là một năm phá bỏ thói quen và thay đổi rất, rất rõ ràng.”
Năm 2022 sắp kết thúc, chi phí cho khí đốt tự nhiên và nhiên liệu sưởi ấm đã giảm khi hoạt động kinh tế suy giảm. Nhưng mọi người vẫn đang gặp khó khăn và có thể tiếp tục như vậy trong một thời gian vì nguồn cung khan hiếm gây ra nhiều cú sốc giá hơn.
“Tôi chỉ sưởi ấm căn phòng mà tôi đang ở và tôi chỉ bật máy sưởi trong một giờ. Và sau đó tôi trùm áo len, mũ và áo khoác lên,” bà Ruth Johanne, thất nghiệp ở Coventry, Anh, người không có khả năng sưởi ấm cả căn nhà trong mùa đông này, chia sẻ.
Diễn đàn