Sau vụ tai nạn thảm khốc xảy ra hôm 18/2/2024 ở đoạn chạy qua xã Phong Thu, huyện Phong Điền của cao tốc Cam Lộ - La Sơn, khiến ba người trong một gia đình bốn người thiệt mạng (1), ông Phạm Minh Chính, Thủ tướng Việt Nam đã đưa ra hàng loạt yêu cầu với chính quyền tỉnh Thừa Thiên – Huế nói riêng, chính quyền các địa phương nói chung và Bộ Công an, Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT).
Đối với Bộ Công an, ông Chính yêu cầu: Khẩn trương điều tra, làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn và xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với tổ chức, cá nhân vi phạm quy định, gây ra vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng. Xác định làm rõ nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông và các nguyên nhân có liên quan để phục vụ công tác phòng ngừa tai nạn giao thông tương tự trong thời gian tới.
Còn đối với Bộ GTVT, ông Chính yêu cầu: Chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với các cơ quan có liên quan tiến hành rà soát và tăng cường tổ chức giao thông hợp lý trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn và hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng yếu, nhất là các tuyến cao tốc chỉ có 2 làn xe và các tuyến cao tốc không có làn dừng khẩn cấp; đặc biệt lưu ý bổ sung các kết cấu hộ lan, hốc cứu hộ, cứu nạn trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trong cả nước (2).
***
Nếu chịu khó xem một số video clip ghi lại diễn biến vụ tai nạn vừa kể (3) và thực trạng giao thông trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn (4), ắt sẽ nhận ra tai nạn là tất yếu khi “cao tốc” vừa quá hẹp (mỗi chiều chỉ có một làn xe), vừa không có dải phân cách nhằm phòng ngừa xe ngược chiều đâm vào nhau. Cao tốc Cam Lộ - La Sơn được đưa vào sử dụng hồi cuối 2022 và lập tức trở thành nổi tiếng vì ngoài những hạn chế như vừa đề cập còn không có hệ thống đèn chiếu sáng, làn dừng khẩn cấp,...
Vụ tai nạn xảy ra vào sáng 18/2/2024 là do làn chính và làn dẫn vào cao tốc đột nhiên nhập thành một (5), dường như đó là lý do khiến người điều khiển xe loại năm chỗ bị bất ngờ nên ông ta cố gắng vượt từ bên trong ra bên ngoài để không đâm vào hàng rào của cao tốc và bị xe chở container chạy cùng chiều táng vào hông. Va chạm khiến xe năm chỗ lật ngửa, văng sang chiều đối diện rổi bị xe vận tải chạy ngược chiều húc thêm lần nữa, sau đó bị hất ra khỏi cao tốc. Sau va chạm với xe năm chỗ, xe vận tải chạy ngược chiều đâm thẳng vào xe chở container gây ra va chạm đầu tiên rồi bị một xe chở container khác chạy cùng chiều húc vào phía sau...
Nếu cao tốc Cam Lộ - La Sơn được thiết kế - thực hiện đúng tiêu chuẩn (đủ rộng, phân bố hợp lý - làn dẫn vào cao tốc đủ dài trước khi nhập vào làn chính, có dải phân cách), chắc chắn tai nạn không thảm khốc và không khiến công chúng phẫn nộ như vậy! Trên thực tế, suốt từ khi cao tốc Cam Lộ - La Sơn được đưa vào sử dụng đến nay, ngoài dân chúng (6), chính quyền các địa phương có liên quan như Quảng Trị đã lên tiếng bày tỏ sự lo ngại về rủi ro tiềm ẩn của “cao tốc” này (7).
Thậm chí, hồi tháng 10/2023, Bộ Công an Việt Nam đã gửi văn bản cho Bộ GTVT, đề nghị hạ cấp cao tốc Cam Lộ - La Sơn vì “cao tốc” này chỉ tương đương “đường cấp ba đồng bằng”. Trong văn bản vừa kể, Bộ Công an Việt Nam còn đề nghị Bộ GTVT “khắc phục những bất hợp lý về tổ chức giao thông trên các tuyến cao tốc”. Sau văn bản vừa kể, Bộ Công an và Bộ GTVT đã phối hợp khảo sát đoạn Cam Lộ - La Sơn và 11 tuyến cao tốc khác.
Đáng lưu ý, cho dù... “Đã phát hiện bảy đoạn, tuyến cao tốc chưa bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn đường cao tốc ngay từ khi xây dựng, đưa vào khai thác, sử dụng như không có dải phân cách cứng, không có làn dừng xe khẩn cấp hoặc có nhưng chưa bảo đảm bề rộng tiêu chuẩn, không đảm bảo hệ thống chiếu sáng ban đêm, tầm nhìn hạn chế... Trên tuyến đã xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng và nhiều vụ va chạm khác” (8)... nhưng cả các bộ hữu trách, lẫn chính phủ không làm gì cả!
***
Không phải tự nhiên mà trong công điện mới gửi sau vụ tai nạn thảm khốc trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn, ông Chính yêu cầu “tăng cường tổ chức giao thông hợp lý” và rà soát “hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng yếu, nhất là các tuyến cao tốc chỉ có hai làn xe và các tuyến cao tốc không có làn dừng khẩn cấp, đặc biệt lưu ý bổ sung các kết cấu hộ lan, hốc cứu hộ, cứu nạn trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trong cả nước”.
Những yêu cầu của ông Chính không mới. Đó là vấn nạn của cao tốc ở Việt Nam. Vấn nạn này từ đâu mà ra? Từ chỉ đạo của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam và các hệ thống này biết rất rõ về nguyên nhân! Các hệ thống này muốn hoàn thành mục tiêu đã đề ra: Từ nay đến 2030 Việt Nam phải có 5.000 km cao tốc! Mục tiêu vừa kể không phải vì “quốc kế, dân sinh” mà là... “nhiệm vụ chính trị” nên trước thắc mắc của công chúng về việc tại sao các cao tốc ở Việt Nam thiếu an toàn (hẹp, không có hệ thống chiếu sáng, không có làn đừng khẩn cấp, không có dải phân cách), thiếu tiện nghi (không có trạm nghỉ - nhà vệ sinh), Bộ GTVT mới thản nhiên giải thích rằng vì cần hoàn thành chỉ tiêu, thành ra chính quyền chọn thực hiện theo kiểu “phân kỳ”, chỉ đầu tư vào phần chính để có “cao tốc”, còn phần phụ thì... từ từ mới... tính (9).
Không phải tự nhiên mà bất kể liên bộ GTVT – Cộng an thừa nhận “bảy đoạn, tuyến cao tốc chưa bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn đường cao tốc”, sau Thủ tướng gửi công điện với các nội dung như đã dẫn, Chánh Văn phòng Bộ GTVT vẫn khăng khăng: Tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn đã được thi công xây dựng tuân thủ theo đúng thiết kế, có đủ biển báo giao thông, vạch kẻ đường đầy đủ” và chỉ có “tài xế” chịu trách nhiệm (10). Hai chữ “làm rõ” chẳng xa lạ gì với dân chúng Việt Nam và “làm rõ” chỉ là như thế mà thôi!
Chú thích
(3) https://www.facebook.com/groups/OFFB.VN/posts/7571297086271443/
(4) https://www.facebook.com/groups/OFFB.VN/posts/7574625435938608/
(5) https://www.facebook.com/groups/OFFB.VN/posts/7574896605911491/
(7) https://thesaigontimes.vn/quang-tri-lo-ngai-ve-an-toan-vi-cao-toc-cam-lo-la-son-thieu-dai-phan-cach/
(9) https://dangcongsan.vn/kinh-te/hoan-thien-cao-toc-theo-quy-mo-phan-ky-658197.html
(10) https://vietnamnet.vn/bo-gtvt-cao-toc-cam-lo-la-son-dung-thiet-ke-vach-ke-duong-day-du-2250437.html
Diễn đàn