Các chuyên gia khí hậu cho biết, mục tiêu duy trì sự tăng nhiệt toàn cầu dài hạn trong mức 1,5 độ C đang vượt quá tầm với, với việc các quốc gia không thể đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng hơn bất chấp nhiều tháng nắng nóng kỷ lục trên đất liền và trên biển.
Khi các phái viên tập trung tại Bonn vào đầu tháng 6 để chuẩn bị cho các cuộc đàm phán về khí hậu hàng năm vào tháng 11 năm nay, nhiệt độ không khí bề mặt trung bình toàn cầu trong nhiều ngày đã cao hơn 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp, Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus (C3S) do EU tài trợ cho biết.
Mặc dù trước đó nhiệt độ trung bình đã tạm thời vượt ngưỡng 1,5 độ C, nhưng đây là lần đầu tiên nhiệt độ như vậy vào mùa hè ở bắc bán cầu bắt đầu từ ngày 1 tháng 6. Nhiệt độ nước biển cũng phá kỷ lục của tháng 4 và tháng 5.
Bà Sarah Perkins-Kirkpatrick, nhà khí hậu học tại Đại học New South Wales của Australia, nói: “Chúng ta đã hết thời gian vì thay đổi cần có thời gian.”
Khi các đặc phái viên về khí hậu từ hai quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất chuẩn bị gặp nhau vào tháng tới, nhiệt độ đã phá vỡ kỷ lục của tháng 6 tại thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc và những đợt nắng nóng khắc nghiệt đã tấn công Hoa Kỳ.
Các khu vực của Bắc Mỹ cao hơn khoảng 10 độ C so với mức trung bình theo mùa trong tháng này và khói từ các đám cháy rừng bao phủ Canada và Bờ Đông Hoa Kỳ trong khói mù nguy hiểm, với lượng khí thải carbon ước tính ở mức kỷ lục 160 triệu tấn.
Ở Ấn Độ, một trong những khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu nhất, số ca tử vong được báo cáo là tăng đột biến do nhiệt độ cao kéo dài và nắng nóng khắc nghiệt đã được ghi nhận ở Tây Ban Nha, Iran và Việt Nam, làm dấy lên lo ngại rằng mùa hè chết chóc năm ngoái có thể trở thành thông lệ.
Các quốc gia đã đồng ý tại Paris vào năm 2015 cố gắng giữ mức tăng nhiệt trung bình dài hạn trong khoảng 1,5 độ C, nhưng hiện có 66% khả năng nhiệt độ trung bình hàng năm sẽ vượt ngưỡng 1,5 độ C trong ít nhất một năm từ nay đến năm 2027, Tổ chức Khí tượng Thế giới dự đoán vào tháng 5 năm nay.
Ảnh hưởng tăng gấp bốn lần
Nhiệt độ trên đất liền cao tương đương với nhiệt độ trên biển, sự tăng nhiệt càng khắc nghiệt do hiện tượng El Nino và các yếu tố khác.
Nhiệt độ mặt nước biển trung bình toàn cầu đạt 21 độ C vào cuối tháng 3 và duy trì ở mức kỷ lục trong năm trong suốt tháng 4 và tháng 5. Cơ quan thời tiết Australia cảnh báo nhiệt độ nước biển ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương có thể ấm hơn 3 độ C so với bình thường vào tháng 10.
Ông Piers Forster, giáo sư vật lý khí hậu tại Đại học Leeds, cho biết sự hâm nóng toàn cầu là yếu tố chính, nhưng El Nino, sự suy giảm bụi sa mạc Sahara thổi qua đại dương và việc sử dụng nhiên liệu vận chuyển có hàm lượng lưu huỳnh thấp cũng là nguyên nhân.
Ông nói: “Vì vậy, nhìn chung, các đại dương đang bị ảnh hưởng bởi một cú va chạm gấp bốn lần. “Đó là một dấu hiệu của những điều sắp xảy ra.”
Hàng nghìn con cá chết dạt vào các bãi biển ở Texas và hiện tượng tảo phát triển do nắng nóng cũng được cho là nguyên nhân giết chết sư tử biển và cá heo ở California.
Bà Annalisa Bracco, nhà khí hậu học tại Viện Công nghệ Georgia, cho biết biển ấm hơn cũng có nghĩa là ít gió và mưa hơn, tạo ra một vòng luẩn quẩn dẫn đến nhiệt độ thậm chí còn cao hơn.
Bà cho biết mặc dù nhiệt độ nước biển cao trong năm nay là do “sự kết hợp hoàn hảo” của các hoàn cảnh gây ra, nhưng tác động sinh thái có thể kéo dài.
“Đại dương sẽ có phản ứng rất chậm vì nó tích tụ (nhiệt) từ từ nhưng cũng giữ nhiệt rất lâu.”
Con đường đến Dubai
Các chuyên gia về khí hậu cho biết mức độ và tần suất của thời tiết khắc nghiệt đang gia tăng, và năm nay cũng chứng kiến những đợt hạn hán nghiêm trọng trên khắp thế giới, cũng như một cơn lốc xoáy hiếm gặp và gây chết người ở châu Phi.
Tuy nhiên, Quỹ Thiên nhiên Toàn cầu đã cảnh báo về “sự thiếu đà tiến đáng lo ngại” trong các cuộc đàm phán về khí hậu ở Bonn trong tháng này, với rất ít tiến bộ đạt được đối với các vấn đề chính như nhiên liệu hóa thạch và tài chính, trước các cuộc đàm phán về khí hậu COP28 vào tháng 11 ở Dubai.
Ông Li Shuo, cố vấn khí hậu cấp cao của Greenpeace tại Bắc Kinh, nói: “Nó rất tách biệt với những gì đang diễn ra bên ngoài tòa nhà ở Bonn – tôi rất thất vọng vì điều đó”.
“Chúng ta đang thực sự đi đến thời điểm của sự thật... Tôi hy vọng rằng thực tế tuyệt đối sẽ giúp chúng ta thay đổi động thái của mọi người và thay đổi chính trị.”
Các cuộc đàm phán giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể nối lại vào tuần tới với đặc phái viên về khí hậu của Hoa Kỳ John Kerry sẽ đến thăm Bắc Kinh, mặc dù ít người mong đợi điều đó sẽ tạo thêm đà tiến cho các cuộc đàm phán về khí hậu.
“Đây chẳng qua là một bài tập xây dựng lòng tin,” ông Li nói. “Tôi không nghĩ bên nào có thể thúc ép bên kia hứa hẹn nhiều hơn những gì họ sẵn sàng làm - chính trị sẽ không cho phép điều đó.”
Diễn đàn