Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hôm thứ Tư đã trình bày những chỉ dẫn lớn cho một thỏa thuận hòa bình chung cuộc giữa Israel và người Palestine, và cảnh báo giải pháp hai nhà nước đang gặp "nguy hiểm nghiêm trọng."
Trong một bài diễn văn dài một tiếng tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, ông Kerry cũng bênh vực quyết định của Mỹ không biểu quyết tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc vào tuần trước về một nghị quyết lên án những khu định cư của Israel trên lãnh thổ của người Palestine.
Cuộc biểu quyết tại Liên Hiệp Quốc "là nhằm bảo tồn giải pháp hai nhà nước," ông Kerry nói, bác bỏ những chỉ trích rằng Mỹ đã phản bội đồng minh lâu năm Israel của mình. "Đó là điều mà khi đó chúng tôi đang bảo vệ - tương lai của Israel như một nhà nước Do Thái và dân chủ." Ông lưu ý rằng sự biểu quyết này "tuân theo" những giá trị của Mỹ.
Không có đề xuất lớn mới nào trong sáu chỉ dẫn được nêu ra trong bài diễn văn của ông Kerry. Thay vào đó, bài diễn văn nhắm mục tiêu bảo tồn thoả thuận khung mà các bên nhìn chung đã nhất trí về một giải pháp hai nhà nước vốn được một số chính quyền Mỹ gần đây ủng hộ.
Trong số những nguyên tắc này có một "biên giới an ninh được quốc tế công nhận" giữa Israel và một "nước Palestine tiếp giáp và khả thi," cũng như chấm dứt việc Israel chiếm đóng lãnh thổ Palestine. Ông Kerry cũng cho biết một giải pháp hai nhà nước thành công phải cung cấp một "giải pháp bình đẳng, được các bên đồng ý, công bằng và thực tế" cho cuộc khủng hoảng người tị nạn Palestine, tuyên bố Jerusalem là thủ đô cho cả hai quốc gia, và đáp ứng nhu cầu an ninh của Israel.
Dù ông Kerry nhấn mạnh rằng Israel sẽ luôn là một đồng minh của Mỹ, ông cáo buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho phép Israel lẻn vào trạng thái "chiếm đóng liên tục."
"Thực tế căn bản là thế này: Nếu sự lựa chọn là một nhà nước, Israel có thể là một nhà nước Do Thái hoặc là một nhà nước dân chủ, nhưng không thể là cả hai," ông Kerry nói, cảnh báo rằng hiện trạng đang dẫn tới một "thực tế một nhà nước không thể đảo ngược được" mà "hầu hết mọi người không thực sự mong muốn."
Lời khiển trách nghiêm khắc này đối với Israel, được đưa ra trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống của ông Barack Obama, đã khơi lên phản ứng đáp trả dữ dội từ các nhà lãnh đạo Israel.
"Giống như nghị quyết của Hội đồng Bảo an mà Kerry thăng tiến ở Liên Hiệp Quốc, bài diễn văn tối nay của ông ta thiên lệch chống lại Israel," ông Netanyahu nói trong một tuyên bố sau bài diễn văn. "Suốt hơn một tiếng, Kerry cứ chuyên chú nói tới những các khu định cư và hầu như không nhắc gì tới gốc rễ của xung đột - đó là sự chống đối của người Palestine đối với một nhà nước Do Thái ở bất kỳ ranh giới nào."
Trong tuyên bố của riêng mình, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas tái khẳng định cam kết của ông đối với giải pháp hai nhà nước và nói rằng ông sẵn sàng tái khởi động lại các cuộc đàm phán hòa bình nếu Israel trước hết đồng ý đình chỉ xây dựng những khu định cư.
