Phán quyết vụ án Cốc Khai Lai: Nhiều thắc mắc hơn giải đáp

Một trong những vụ án hình sự tại Trung Quốc được nhiều người theo dõi nhất đã mau chóng đi đến hồi kết trong tuần này và được mô tả là 'một vụ xử thẳng thắn'. Bà Cốc Khai Lai thú nhận đã hạ thủ doanh gia Neil Heywood người Anh và vì thế lãnh án tử hình treo. Nhưng, đối với một số quan sát viên, vẫn còn nhiều điểm thắc mắc, nhất là về cá nhân mà vụ xử gần như không nhắc tới – đó là chồng của bà Cốc Khai Lai, ngôi sao chính trị Bạc Hy Lai đang xuống dốc. Từ Bắc Kinh, thông tín viên VOA William Ide ghi nhận chi tiết trong bài tường trình sau đây.

Trong giới truyền thông Trung Quốc, bà Cốc Khai Lai được đề cập tới bằng cái tên là Bạc Cốc Khai Lai, với họ chồng được đặt trước họ của bà.

Những câu hỏi chưa được trả lời

Tuy nhiên, ngoài việc đề cập ngắn ngủi đó, tên của ông Bạc Hy Lai đã không được nhắc tới trong vụ xử. Mậu Thiếu Bình, một luật sư về nhân quyền ở Bắc Kinh, cho rằng một trong nhiều câu hỏi mà vụ án chưa đưa ra lời giải đáp là ông Bạc Hy Lai biết đến mức độ nào về vụ hạ thủ và khi nào thì ông biết?

Câu hỏi của luật sư Mậu về thời điểm ông Bạc biết được về vụ này mang ý nghĩa pháp lý và hình sự. Theo ông Mạc, nếu ông Bạc biết trước về các kế hoạch của vợ ông, thì ông có thể bị coi là đồng phạm trong vụ ám sát. Nếu ông chỉ biết đến sau khi xảy ra sự việc, thì ông có thể bị truy tố về tội bao che cho vụ ám sát. Vị luật sư về nhân quyền này nói một câu hỏi nổi bật nữa đã bị tòa án mau chóng gạt qua trong vụ xử là lời khai của bà Cốc nói rằng ông Neil Heywood đã dọa nạt người con trai của bà, là Bạc Qua Qua, về một thương vụ bất thành.

Theo luật sư Mậu, nếu hai người có tranh chấp gì đó về kinh doanh tệ đến mức ông Heywood đe dọa đến tính mạng của ông Bạc Qua Qua, thì nội vụ tranh chấp đó là gì? Ông Mậu nói những câu hỏi như thế này và những câu hỏi khác nữa đã không được tòa án giải đáp.

Che chở và bảo vệ

Một số nhà phân tích chính trị đã đi đến kết luận là phán quyết chứng tỏ các nhà lãnh đạo Ðảng Cộng sản Trung Quốc đang tìm cách tự bảo vệ và che chở cho ông Bạc khỏi bị tổn hại thêm. Một số lập luận rằng phán quyết cho thấy sẽ không có gì xảy ra thêm cho ông Bạc.

Những người khác nói rằng cuộc điều tra ông Bạc vẫn tiếp tục và vụ xử vợ ông chỉ là một bước khác trong tiến trình đó. Khó mà đo lường được điều gì sẽ xảy ra trong một nước mà chính phủ tiếp tục giữ kín cả những chi tiết đơn giản như ngày tháng các cuộc họp lãnh đạo như những bí mật được bảo vệ kỹ càng.

Các bài tường thuật vụ xử trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc trong tuần này rất khiêm nhường, với nhiều bài viết dựa hoàn toàn vào một bản tường trình của Tân Hoa Xã. Tuy nhiên, có nhiều lời bình trên mạng của các trang web và các phương tiện truyền thông xã hội.

Trong một số bài đăng trên trang web kiểu Twitter của Trung Quốc như Sina Weibo, tên của bà Cốc Khai Lai bắt đầu được sử đung để mô tả bất cư ai được cho là sát nhân mà không chịu tội gì.

Trò chơi chính trị

Một người sử dụng mạng lập luận rằng bà Cốc chỉ là một con cờ trong một trò chơi chính trị lớn hơn, trong khi một người khác gọi phán quyết là một “trò hề” được “bầy ra để đánh lừa công chúng.”

Ông Phổ Chí Cường, một luật sư làm việc tại Bắc Kinh, nói rằng khó mà không thấy rằng phán quyết là giả đối và rằng phiên tòa đã giả lơ trước vấn đề dai dẳng là tham nhũng.

Ông Phổ nói với tất cả những lời cáo buộc, các tin đồn và những mối quan ngại đã được nêu ra về bà Cốc và các tập tục kinh doanh trước đây của bà, có thể nào mà bà chỉ bị khép vào một tội trạng?

Luật sư Mậu Thiếu Bình nói một điều lạ nữa là bà Cốc, với kinh nghiệm pháp lý dầy dạn và sức mạnh chính trị to lớn, đã không chọn việc xếp đặt một tai nạn giao thông để hạ thủ ông Neil Heywood.

Theo ông Mậu, bất kể bà Cốc tức giận đến mức nào và cam ghét ông Heywood tới đâu, khó mà hiểu được tại sao bà lại đích thân ra tay hạ thủ và lại phạm tội trong một khách sạn 5 sao. Ðối với một số người ở Trung Quốc, phán quyết của tòa án có lẽ là khía cạnh khó hiểu nhất của vụ này.

Trong một nước với một hệ thống tư pháp hình sự nổi tiếng là khắt khe, án tử hình treo của bà Cốc có thể đi đến chỗ bà được trả tự do tạm vì lý do sức khỏe chỉ trong vòng 9 năm. Bản án đó còn nhẹ hơn rất nhiều so với án dành cho những người bị kết tội mưu sát.

Hình ảnh vụ án Bạc Hy Lai