Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump dọa áp đặt thuế quan cao đối với thép và nhôm nhập khẩu đã làm dấy lên những quan tâm về một cuộc chiến tranh thương mại hôm thứ sáu 3/2, làm chậm lại giao dịch trên các thị trường mới nổi, và khiến một số nhà lãnh đạo thế giới lên tiếng đe dọa sẽ tiến hành các biện pháp trả đũa.
Chỉ số Nikkei của Nhật Bản hạ xuống mức thấp nhất trong hơn hai tuần qua hôm thứ Sáu. Vào lúc đóng cửa, chỉ số Nikkei giảm 2,5% xuống còn 21,181.64 điểm, mức thấp nhất kể từ hôm 14 tháng 2.
Ông Takuya Takahashi, nhà chiến lược của công ty Daiwa Securities, nói:
"Các nhà sản xuất ôtô sẽ gánh chịu hậu quả với chi phí tăng, họ có thể phải tăng giá trong khi doanh số bán xe đã chậm rồi.Tình hình không mấy sáng sủa cho ngành công nghiệp ô tô."
Trung Quốc hôm thứ Sáu bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về chính sách thương mại của Mỹ, nhưng không có phản ứng tức thì sau tuyên bố của ông Trump rằng ông sẽ tăng thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu.
Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Jean-Claude Juncker tố cáo kế hoạch thương mại của ông Trump là "một sự can thiệp trắng trợn để bảo vệ ngành sản xuất nội địa Mỹ". Ông nói EU sẽ có biện pháp trả đũa, nếu ông Trump thực hiện kế hoạch của ông.
Canada cho hay nước này sẽ "có biện pháp đáp ứng" để bảo vệ các lợi ích thương mại và công nhân của mình, nếu Mỹ áp đặt những hạn chế đối với các sản phẩm thép và nhôm Canada.
Hôm qua, thứ Năm 1/3, ông Trump cho biết thuế quan 25% đối với thép nhập khẩu và 10% đối với nhôm sẽ có hiệu lực trong một thời gian dài. Ông cho biết biện pháp này sẽ được ký "vào tuần tới".
Những cuộc tranh luận thương mại đã khiến giá chứng khoán giảm mạnh trên thị trường chứng khoán New York.
Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô quốc tế Mỹ cho biết kế hoạch thuế của ông Trump sẽ làm cho giá ô tô tăng "đáng kể".
Bà Wendy Cutler, cựu quan chức thương mại Mỹ, nhận định:
"Điều này sẽ tác động đến các nhà cung cấp của chúng tôi, đặc biệt trong các lĩnh vực xe hơi, máy móc và máy bay". Bà Cutler còn nói rằng "Những gì có lợi cho một ngành công nghiệp có thể làm tổn thương một ngành công nghiệp khác. Điều có thể tạo ra một việc làm có thể phương hại tới việc làm của một người khác.”
Người phát ngôn của Tòa Bạch Ốc, bà Sarah Huckabee Sanders, nói quyết định của tổng thống Trump "không nên gây ngạc nhiên cho bất cứ ai." Bà nhắc lại rằng ông Trump đã nói về kế hoạch thương mại "trong nhiều thập kỷ nay".
Không phải tất cả các chính trị gia trong đảng Cộng hòa của ông Trump đều đồng ý với những lời khiêu khích chiến tranh thương mại của ông.
Thượng nghị sĩ Ben Sasse của Nebraska nói: "Bạn đợi một chính sách xấu từ một chính quyền cánh tả, chứ không phải từ một chính quyền của Cộng hòa".
Một phát ngôn viên của Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan nói nhà lãnh đạo khối đa số tại Hạ viện hy vọng tổng thống Trump sẽ "xem xét các hậu quả không tính trước của ý tưởng này và sẽ xem xét các hướng tiếp cận khác trước khi tiến tới phía trước."
Trong một dòng tải trên trang Twitter hôm 1/3, ông Trump nói "Các công nghiệp thép và nhôm của chúng ta- và nhiều công nghiệp khác- đã bị tàn phá bởi các điều kiện giao dịch thương mại không công bằng kéo dài hàng nhiều thập kỷ, và những chính sách không có lợi với các nước ở khắp nơi trên thế giới."
Ông tiếp tục: "Chúng ta không thể để cho đất nước, cho các công ty và công nhân của chúng ta bị lợi dụng lâu hơn nữa. Chúng tôi muốn thương mại tự do, công bằng và thông minh!"
Tại cuộc họp hôm thứ năm, Tổng thống Trump nói Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ, NAFTA, và Tổ chức Thương mại Thế giới là những ‘thảm hoạ’ đối với Hoa Kỳ. Ông khẳng định "sự trỗi dậy của Trung Quốc về phương diện kinh tế xảy ra trùng với thời điểm khánh thành Tổ chức Thương mại Thế giới".
Tổng thống Trump nói với các giới chức của các công ty thép và nhôm rằng Hoa Kỳ "cho tới giờ không được các nước khác đối xử công bằng, nhưng tôi không đổ lỗi cho các nước khác".
Năm 2017, Canada, Brazil, Hàn Quốc và Mexico chiếm gần phân nửa lượng thép nhập khẩu của Mỹ. Trong cùng năm, thép Trung Quốc chiếm chưa tới 2% lượng thép nhập khẩu của Mỹ.
