Uỷ ban bầu cử Uganda đã tuyên bố đương kim tổng thống Yoweri Museveni chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ngày thứ 5, nhưng đảng đối lập chính bác bỏ kết quả cuộc bầu cử vì cho rằng có gian lận.
Chủ tịch Đảng Diễn đàn Thay đổi Dân chủ FDC, ông Mugisha Muntu gọi kết quả cuộc bầu cử được công bố tại trung tâm kiểm phiếu quốc gia ở Kampala là “mâu thuẫn” với những kết quả được công bố tại các phòng phiếu.
Trong một cuộc phỏng vấn bằng điện thoại ngày thứ Bảy với phóng viên Đài VOA Peter Clottey ông Muntu nói đảng đang tổng kết các chứng cứ để cho người dân Uganda và các quan sát viên cuộc bầu cử thấy rằng có gian lận trong cuộc bầu cử có lợi cho Tổng thống Museveni.
Ông Muntu nói: “Một điều chúng tôi có thể nói chắc và không có gì mới đối với các người ủng hộ đảng chúng tôi là cuộc bầu cử gian lận.”
Uỷ ban bầu cử Uganda ngày thứ Bảy nói Tổng thống Museveni đắc cử với gần 61% phiếu bầu, quá đủ để chiến thắng trong vòng đầu. Uỷ ban nói đối thủ mạnh nhất của ông, ứng cử viên Kizza Besigye của đảng FDC chiếm được 35 % số phiếu.
Ông Kizza Besigye bị bắt trong khi cố tổ chức một cuộc họp báo hôm thứ Sáu, vẫn còn bị quản thúc tại gia. Phái bộ quan sát cuộc bầu cử của Liên hiệp Châu Âu đưa ra một tuyên bố nói rằng việc chế ngự khung cảnh chính trị của đảng cầm quyền NRM “làm sai lệch tính cách công bằng của cuộc bầu cử và những đại diện của nhà nước tạo ra một không khí đe dọa đối với các cử tri lẫn các ứng cử viên” trong ngày bầu cử và những ngày kế tiếp.
Trưởng đoàn quan sát viên Eduard Kukan ca ngợi các cử tri Uganda về những cam kết của họ trong tiến trình bầu cử. Nhiều cử tri chờ đợi trong các hàng dài người nối đuôi nhau hôm thứ Năm để có cơ hội bỏ phiếu, và tại một số nơi ở thủ đô Kampala và quận Wakiso, việc bỏ phiếu phải tiếp tục sang ngày thứ Sáu để bù lại chậm trễ trong việc mở cửa các phòng phiếu.
Tuy nhiên, ông Kulan chỉ trích Uỷ ban Bầu cử vì đã không có các bước thông tin hữu hiệu cần thiết để vượt qua “những căng thẳng ngày càng tăng gây nên do việc chuyển giao chậm trễ các tài liệu bầu cử.”
Phái bộ quan sát trong một tuyên bố trước đây nói “những người có vai trò của nhà nước,” hay đại diện của chính phủ, phải chịu trách nhiệm chính trong việc “tạo ra không khí đe dọa và những tuyên truyền một phía” trước cuộc bầu cử.
Trước đó Hoa Kỳ và một tổ chức nhân quyền có uy tín chỉ trích tiến trình bầu cử của Uganda, tố cáo những áp lực quá đáng và trong vài trường hợp dùng vũ lực quá mức của các lực lượng an ninh đối với những ứng cử viên đối lập và những người ủng hộ họ.
Bà Maria Burnett, một chuyên gia về Phi châu của Human Rights Watch nói những đe dọa đối với nhân quyền Uganda đã được thu thập trong những năm qua, nhưng trong những ngày trước cuộc bầu cử “tàn bạo được thấy rõ ràng không che đậy gì cả.”
Bà kêu gọi lực lượng an ninh Uganda tôn trọng những cuộc biểu tình ôn hòa và tránh việc sử dụng vũ lực thái quá để đáp ứng với bất cứ cuộc đối đầu nào.
Trong khi đó phát ngôn viên cảnh sát Fred Enanga nói với Thông tấn xã AP là lãnh tụ đối lập Besigye đã bị quản thúc tại gia để ngăn ngừa những vụ xáo trộn thêm nữa sau khi cảnh sát dùng hơi cay bắn vào những người ủng hộ ông bên ngoài trụ sở đối lập hôm thứ Sáu.
Cảnh sát cho biết, ông Besigye bị bắt vì ông âm mưu loan báo kết quả cuộc bầu cử, vi phạm luật bầu cử.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Mỹ nói Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry lên tiếng quan ngại về việc giam giữ ông Besigye và yêu cầu Tổng thống Museveni kiềm chế lực lượng an ninh của ông. Ngoại trưởng Kerry hôm Thứ Sáu điện đàm với Tổng thống Museveni, nói rằng hành động của cảnh sát “nêu lên nghi vấn về cam kết của Uganda về một tiến trình bầu cử minh bạch, tin cậy được và không có đe dọa.”
Ông Kerry cũng hối thúc Tổng thống Museveni chấm dứt việc đóng các trang mạng xã hội và dịch vụ chuyển tiền bằng điện thoại di động. Người đứng đầu Uỷ ban Thông tin Uganda nói các trang mạng xã hội bị ngăn chặn vì những lý do an ninh.
Nhật báo Uganda The Daily Monitor loan tin là Tổng thống Museveni nói với Ngoại trưởng Kerry là “dân chủ không thể mở lối cho vô chính phủ, và mọi người phải hành xử theo đúng luật pháp.”
