Cố vấn anh ninh quốc gia Mỹ Robert O’Brien nói với các nhà lãnh đạo Hà Nội rằng họ phải kiểm soát hàng xuất khẩu Trung Quốc trung chuyển bất hợp pháp qua Việt Nam đồng thời mua thêm hàng hoá của Hoa Kỳ, như khí đốt tự nhiên hoá lỏng và thiết bị quân sự, để tránh thuế quan của Mỹ, theo Bloomberg.
Bộ Thương mại Mỹ trong tháng này đã áp thuế chống trợ giá sơ bộ đối với lốp ô tô và xe tải của Việt Nam với lý do quốc gia Đông Nam Á đã “định giá thấp tiền đồng.”
Trả lời hãng Bloomberg trong chuyến thăm Hà Nội cuối tuần qua, ông O’Brien cho biết ông đã nói với các nhà lãnh đạo cấp cao của chính phủ Việt Nam rằng việc ngăn chặn các chuyến hàng trung chuyển trái phép từ Trung Quốc và giảm thâm hụt thương mại với Mỹ “có thể là cơ sở cho việc thu hồi lại” các biện pháp thuế quan.
Thuế quan đã trở thành rào cản giữa Mỹ và Việt Nam dù hai quốc gia cựu thù đang tăng cường mối quan hệ tổng thể để đối trọng các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông. Tổng thống Donald Trump hồi năm ngoái gọi Việt Nam là “kẻ lạm dụng thương mại tồi tệ” hơn cả Trung Quốc và chính quyền của ông yêu cầu Việt Nam tìm cách cắt giảm thặng dư thương mại với Mỹ nếu không muốn bị áp thuế lên hàng hoá nhập khẩu vào Hoa Kỳ.
Trong chuyến thăm Hà Nội cuối tuần qua, phụ tá của Tổng thống Trump đã gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, và nói với họ rằng Mỹ có thể cung cấp tài chính để giúp Việt Nam mua trực thăng của Hoa Ký nhằm giảm thặng dư thương mại song phương, hiện đang gần đạt ngưỡng kỷ lục 56 tỷ USD, theo Bloomberg.
Thủ tướng Phúc vào tháng trước khẳng định rằng Việt Nam không sử dụng tiền tệ của mình để tạo lợi thế cạnh tranh thương mại khi tiếp đón Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Tài chính Quốc tế Hoa Kỳ Adam Boehler tại Hà Nội. Chính phủ Việt Nam trước đó đưa ra tín hiệu cho thấy họ sẽ mua “một khối lượng lớn” khí hoá lỏng tự nhiên (LNG) của Mỹ, trong khi cũng cho biết rằng sẽ tăng cường các nỗ lực nhằm trấn áp các hoạt động hàng xuất khẩu của Trung Quốc ‘đội lốt’ Việt Nam để tránh các mức thuế cao hơn của Mỹ.
Trong chuyến thăm 2 ngày tới Hà Nội, cố vấn anh ninh quốc gia của Tổng thống Trump còn gặp Bộ trưởng Công an Tô Lâm và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch. Ông O’Brien cho biết rằng các lãnh đạo Việt Nam “rất lo ngại” về các hành động của Trung Quốc nhằm ngăn cản Việt Nam trong việc khai thác các nguồn tài nguyên ngoài khơi như thuỷ sản và khí ga tự nhiên. Theo ông, Việt Nam muốn chia sẻ nhiều hơn nữa thông tin quân sự với Mỹ cũng như có thêm được các thiết bị tuần duyên của Hoa Kỳ để bảo vệ khu vực hàng hải của mình được tốt hơn.
Ông O’Brien nói với Bloomberg rằng Việt Nam đặc biệt thận trọng trong các tuyên bố công khai liên quan tới Trung Quốc và muốn duy trì các mối quan hệ hữu hảo với quốc gia láng giềng ‘khổng lồ’ này. Ông cũng cho biết ông tin là Việt Nam muốn các công ty của Mỹ tham gia vào các dự án khai thác dầu khí ngoài khơi bởi vì họ nghĩ rằng điều đó sẽ làm cho Trung Quốc ít can thiệp vào hơn.
Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ trong năm nay đã lên tiếng chỉ trích Trung Quốc vì hành động “bắt nạt” Việt Nam và các quốc gia láng giềng trong việc khai thác tài nguyên trên Biển Đông.
Chiến lược của Việt Nam để đứng vững trước Bắc Kinh là hợp tác với các nước khác trong khu vực thông qua Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN, theo ông O’Brien, mặc dù Trung Quốc có một số đòn bẩy trong tổ chức này thông qua đồng minh Campuchia.
Theo Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội, ông O’Brien đã thảo luận với Bộ trưởng Lịch về “cam kết quân sự giữa Hoa Kỳ và Việt Nam ngày càng mở rộng và một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương an toàn và an ninh hơn.”
