Tổng thống Vladimir Putin ngày thứ Bảy cho biết Nga sẽ bố trí vũ khí hạt nhân chiến thuật ở nước láng giềng Belarus, đánh dấu lần đầu tiên kể từ giữa những năm 1990 Moscow sẽ đặt những vũ khí như vậy bên ngoài lãnh thổ của mình.
Ông Putin đưa ra thông báo vào thời điểm căng thẳng gia tăng với phương Tây về cuộc chiến ở Ukraine và khi một số nhà bình luận người Nga bàn luận về các cuộc tấn công hạt nhân khả dĩ.
Vũ khí hạt nhân "chiến thuật" đề cập đến những vũ khí được sử dụng cho những lợi ích cụ thể trên chiến trường hơn là những vũ khí có khả năng xóa sổ các thành phố. Không rõ Nga có bao nhiêu loại vũ khí như vậy, vì đây vẫn là lĩnh vực được giữ bí mật như thời Chiến tranh Lạnh.
Các chuyên gia nói với Reuters rằng diễn biến này là quan trọng, vì cho đến nay Nga vẫn tự hào rằng không như Mỹ, họ không triển khai vũ khí hạt nhân bên ngoài biên giới của mình.
Belarus có biên giới với ba nước thành viên NATO là Ba Lan, Lithuania và Latvia.
“Đây là một phần trong chiêu trò của Putin nhằm tìm cách đe dọa NATO… bởi vì không có lợi ích quân sự nào khi làm điều này ở Belarus vì Nga có rất nhiều vũ khí và lực lượng này bên trong nước Nga,” Hans Kristensen, giám đốc dự án thông tin hạt nhân tại Liên đoàn Các Nhà khoa học Mỹ, nói.
Ông Putin nói với truyền hình nhà nước rằng Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko từ lâu đã nêu vấn đề triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở nước ông.
"Không có gì bất thường ở đây cả: thứ nhất, Mỹ đã làm điều này trong nhiều thập niên. Họ từ lâu đã triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ của các nước đồng minh," ông nói.
"Chúng tôi nhất trí rằng chúng tôi sẽ làm y như vậy - không vi phạm các nghĩa vụ của mình, tôi nhấn mạnh, không vi phạm các nghĩa vụ quốc tế của chúng ta về việc không phổ biến vũ khí hạt nhân."
Ông Putin không nói rõ khi nào những vũ khí này sẽ được chuyển tới Belarus.
Nga sẽ hoàn thành việc xây dựng một cơ sở lưu trữ vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus trước ngày 1 tháng 7.
"Chúng tôi không bàn giao (vũ khí). Và Mỹ không bàn giao (chúng) cho các đồng minh của mình. Về cơ bản, chúng tôi đang làm điều tương tự mà họ đã làm trong một thập niên qua," ông Putin nói.
"Họ có đồng minh ở một số quốc gia và họ huấn luyện... đội ngũ nhân viên của họ. Chúng tôi cũng sẽ làm điều tương tự."
Bộ Ngoại giao Mỹ và Lầu Năm Góc không trả lời ngay lập tức các tin nhắn yêu cầu bình luận.
Nga đã triển khai 10 máy bay ở Belarus có khả năng chở vũ khí hạt nhân chiến thuật, ông Putin cho biết, nói thêm rằng Moscow đã giao cho Belarus một số hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander có thể phóng vũ khí hạt nhân.
“Đó là một bước đi rất đáng kể,” Nikolai Sokol, một nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Giải trừ quân bị và Không phổ biến vũ khí hạt nhân, nói. “Nga luôn tự hào rằng họ không có vũ khí hạt nhân bên ngoài lãnh thổ của mình. Vì vậy, bây giờ, họ đang thay đổi điều đó và đó là một thay đổi lớn.”
Khi Liên bang Soviet sụp đổ vào năm 1991, vũ khí hạt nhân đã được triển khai ở bốn quốc gia mới độc lập là Nga, Ukraine, Belarus và Kazakhstan.
Vào tháng 5 năm 1992, bốn quốc gia nhất trí rằng tất cả vũ khí phải được đặt tại Nga và việc chuyển giao đầu đạn từ Ukraine, Belarus và Kazakhstan đã hoàn thành vào năm 1996.
Diễn đàn