HÀ NỘI —
Việt Nam dự định mở cửa thêm thị trường cho những công ty chứng khoán do các nhà đầu tư nước ngoài làm chủ. Kế hoạch này là một phần của một nỗ lực rộng lớn hơn nhằm tư nhân hóa các công ty quốc doanh và thu hút thêm đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên một loạt những vụ án tham nhũng lớn và vấn đề vật giá leo thang đang làm cho nhiều người Việt Nam cảm thấy lo âu. Từ Hà Nội, thông tín viên Marianne Brown của đài chúng tôi gởi về bài tường thuật sau đây.
Sau một thập niên có tỉ lệ tăng trưởng cao, kinh tế Việt Nam đã trở nên u ám đi nhiều trong vài năm qua. Những ngân hàng có nhiều nợ xấu, các doanh nghiệp nhà nước đầy dẫy tham ô và quản lý yếu kém, và tỉ lệ lạm phát cao đã mang lại những hậu quả tai hại.
Trong lúc các doanh nghiệp nhỏ gặp nhiều khó khăn trong việc vay vốn làm ăn và số người thất nghiệp mỗi ngày một nhiều, các nhà lãnh đạo ở Hà Nội đã hứa hẹn thay đổi. Tháng 7 vừa qua, chính phủ loan báo tái cấu trúc các tập đoàn lớn do nhà nước làm chủ, kể cả Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên, vụ bắt giữ tỉ phú ngành ngân hàng Nguyễn Dức Kiên hồi tháng trước vì những tội phạm kinh tế chưa được tiết lộ đã làm lay động niềm tin của giới đầu tư và thị trường chứng khoán đã giảm giá mạnh.
Hồi đầu tháng này, trong một hành động mà một số nhà quan sát cho là để vực dậy thị trường chứng khoán, các giới chức chính phủ loan báo một nghị định cho phép các ngân hàng, các công ty chứng khoán và các công ty bảo hiểm nước ngoài hoạt động ở Việt Nam được mua 100% phần hùn của các công ty chứng khoán hiện có. Các nhà kinh tế học hoan nghênh kế hoạch này. Họ nói rằng kế hoạch này tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tư nhân hóa bằng cách khuyến khích cạnh tranh và tạo ra một sân chơi bằng phẳng hơn.
Kinh tế gia Vương Quân Hoàng, của Đại học Brussels, đang làm việc tại Hà Nội, cho biết đây là một bước tiến quan trọng cho tương lai của nền kinh tế.
Ông Hoàng cho biết: "Tôi nghĩ rằng đây là một việc tốt cho các công ty chứng khoán nước ngoài. Mặc dù tình hình ngay lúc này không được tốt cho lắm nhưng chúng ta không nên loại trừ khả năng là trong tương lai không xa sẽ có thể có một làn sóng đầu tư mới."
Tuy nhiên, ông Hoàng nói thêm rằng ảnh hưởng của nghị định này phải mất 12 tháng nữa mới trở nên rõ ràng, khi nền kinh tế ổn định hơn. Ông cho biết vẫn còn nhiều việc cần phải làm và tình hình có thể còn tệ hại hơn.
Ông Hoàng nói: "Ngay lúc này chúng ta có những vấn đề lớn về thị trường nhà đất và sự liên hệ giữa thị trường nhà đất với thị trường chứng khoán và hệ thống ngân hàng. Những gì mà quí vị chứng kiến trong vài tuần qua chỉ là bề mặt của tảng băng."
Những dấu hiệu về sự bất bình của công chúng về tình hình kinh tế đang mỗi ngày một nhiều.
Đầu tuần này, một nhóm khoảng 20 sinh viên đã biểu tình bên ngoài các đại công ty dầu khí quốc doanh Petrolimex và PetroVietnam để phản đối việc tăng giá xăng dầu.
Anh Hoàng, một sinh viên ngành kinh tế, năm nay 23 tuổi, là một trong những người biểu tình. Anh cho rằng tham ô là một vấn nạn rất lớn.
Anh Hoàng nói: "Nếu một người vào bệnh viện không có tiền đưa cho bác sĩ thì sẽ rất khó để được bác sĩ quan tâm chăm sóc cho mình. Một sinh viên -- em từng là sinh viên, nếu sinh viên đến kỳ thi không có tiền đút lót cho giáo viên thì người giáo viên sẽ gây khó dễ cho sinh viên."
Anh Hoàng nói rằng việc tăng giá xăng dầu làm cho dân nghèo điêu đứng.
Anh Hoàng nói thêm: "Khi xăng đã leo thang thì tất cả mọi mặt hàng tiêu dùng nhỏ nhất cũng tăng cao và leo thang. Đâm ra người dân, từ tầng lớp những người bán hàng rong, rất là nhiều, đến tầng lớp sinh viên như bọn em, đến những người giáo viên hoặc những người công chức cũng cảm thấy rất là điêu đứng vì nền kinh tế."
Trong một nước theo chủ nghĩa cộng sản, kinh tế và chính trị dính liền với nhau. Tuy nhiên, trong lúc vấn đề cải cách trở nên bức thiết hơn, một số các nhà quan sát lại dè dặt hơn trong việc bày tỏ ý kiến của họ về nền kinh tế vì lo ngại sẽ gặp khó khăn với nhà chức trách.
Phát biểu trước cuộc biểu tình hôm chủ nhật, cô Nguyễn Thị Hợi, 24 tuổi, nói rằng cô không sợ hãi gì cả.
Cô Hợi nói: "Em nghĩ rằng nếu mình đi đúng và mình không làm cái gì sai thì chắc chắn mình sẽ không sợ."
Các nhà quan sát hoan nghênh những nỗ lực cải cách của chính phủ, nhưng kinh tế gia Vương Quân Hoàng nói rằng nếu không có được một lộ đồ dài hạn, người dân sẽ tiếp tục lo âu cho tương lai. Trong khi đó, áp lực đang tiếp tục gia tăng để đòi các giới chức chính phủ vực dậy nền kinh tế và mang lại hy vọng cho những người dân khốn khổ.
Sau một thập niên có tỉ lệ tăng trưởng cao, kinh tế Việt Nam đã trở nên u ám đi nhiều trong vài năm qua. Những ngân hàng có nhiều nợ xấu, các doanh nghiệp nhà nước đầy dẫy tham ô và quản lý yếu kém, và tỉ lệ lạm phát cao đã mang lại những hậu quả tai hại.
Trong lúc các doanh nghiệp nhỏ gặp nhiều khó khăn trong việc vay vốn làm ăn và số người thất nghiệp mỗi ngày một nhiều, các nhà lãnh đạo ở Hà Nội đã hứa hẹn thay đổi. Tháng 7 vừa qua, chính phủ loan báo tái cấu trúc các tập đoàn lớn do nhà nước làm chủ, kể cả Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Tuy nhiên, vụ bắt giữ tỉ phú ngành ngân hàng Nguyễn Dức Kiên hồi tháng trước vì những tội phạm kinh tế chưa được tiết lộ đã làm lay động niềm tin của giới đầu tư và thị trường chứng khoán đã giảm giá mạnh.
Hồi đầu tháng này, trong một hành động mà một số nhà quan sát cho là để vực dậy thị trường chứng khoán, các giới chức chính phủ loan báo một nghị định cho phép các ngân hàng, các công ty chứng khoán và các công ty bảo hiểm nước ngoài hoạt động ở Việt Nam được mua 100% phần hùn của các công ty chứng khoán hiện có. Các nhà kinh tế học hoan nghênh kế hoạch này. Họ nói rằng kế hoạch này tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tư nhân hóa bằng cách khuyến khích cạnh tranh và tạo ra một sân chơi bằng phẳng hơn.
Kinh tế gia Vương Quân Hoàng, của Đại học Brussels, đang làm việc tại Hà Nội, cho biết đây là một bước tiến quan trọng cho tương lai của nền kinh tế.
Ông Hoàng cho biết: "Tôi nghĩ rằng đây là một việc tốt cho các công ty chứng khoán nước ngoài. Mặc dù tình hình ngay lúc này không được tốt cho lắm nhưng chúng ta không nên loại trừ khả năng là trong tương lai không xa sẽ có thể có một làn sóng đầu tư mới."
Tuy nhiên, ông Hoàng nói thêm rằng ảnh hưởng của nghị định này phải mất 12 tháng nữa mới trở nên rõ ràng, khi nền kinh tế ổn định hơn. Ông cho biết vẫn còn nhiều việc cần phải làm và tình hình có thể còn tệ hại hơn.
Ông Hoàng nói: "Ngay lúc này chúng ta có những vấn đề lớn về thị trường nhà đất và sự liên hệ giữa thị trường nhà đất với thị trường chứng khoán và hệ thống ngân hàng. Những gì mà quí vị chứng kiến trong vài tuần qua chỉ là bề mặt của tảng băng."
Những dấu hiệu về sự bất bình của công chúng về tình hình kinh tế đang mỗi ngày một nhiều.
Đầu tuần này, một nhóm khoảng 20 sinh viên đã biểu tình bên ngoài các đại công ty dầu khí quốc doanh Petrolimex và PetroVietnam để phản đối việc tăng giá xăng dầu.
Anh Hoàng, một sinh viên ngành kinh tế, năm nay 23 tuổi, là một trong những người biểu tình. Anh cho rằng tham ô là một vấn nạn rất lớn.
Anh Hoàng nói: "Nếu một người vào bệnh viện không có tiền đưa cho bác sĩ thì sẽ rất khó để được bác sĩ quan tâm chăm sóc cho mình. Một sinh viên -- em từng là sinh viên, nếu sinh viên đến kỳ thi không có tiền đút lót cho giáo viên thì người giáo viên sẽ gây khó dễ cho sinh viên."
Anh Hoàng nói rằng việc tăng giá xăng dầu làm cho dân nghèo điêu đứng.
Anh Hoàng nói thêm: "Khi xăng đã leo thang thì tất cả mọi mặt hàng tiêu dùng nhỏ nhất cũng tăng cao và leo thang. Đâm ra người dân, từ tầng lớp những người bán hàng rong, rất là nhiều, đến tầng lớp sinh viên như bọn em, đến những người giáo viên hoặc những người công chức cũng cảm thấy rất là điêu đứng vì nền kinh tế."
Trong một nước theo chủ nghĩa cộng sản, kinh tế và chính trị dính liền với nhau. Tuy nhiên, trong lúc vấn đề cải cách trở nên bức thiết hơn, một số các nhà quan sát lại dè dặt hơn trong việc bày tỏ ý kiến của họ về nền kinh tế vì lo ngại sẽ gặp khó khăn với nhà chức trách.
Phát biểu trước cuộc biểu tình hôm chủ nhật, cô Nguyễn Thị Hợi, 24 tuổi, nói rằng cô không sợ hãi gì cả.
Cô Hợi nói: "Em nghĩ rằng nếu mình đi đúng và mình không làm cái gì sai thì chắc chắn mình sẽ không sợ."
Các nhà quan sát hoan nghênh những nỗ lực cải cách của chính phủ, nhưng kinh tế gia Vương Quân Hoàng nói rằng nếu không có được một lộ đồ dài hạn, người dân sẽ tiếp tục lo âu cho tương lai. Trong khi đó, áp lực đang tiếp tục gia tăng để đòi các giới chức chính phủ vực dậy nền kinh tế và mang lại hy vọng cho những người dân khốn khổ.
