Quốc hội Mỹ đã trao cho Tổng thống Barack Obama và người kế nhiệm của ông một công cụ mạnh mẽ để những thỏa thuận thương mại được phê duyệt: cái gọi là thẩm quyền "cấp tốc" giúp những thỏa thuận được đề xuất tránh bị các nhà lập pháp can thiệp.
Với tỉ lệ 60-38, Thượng viện thông qua Thẩm quyền Xúc tiến Thương mại (TPA) vào chiều thứ Tư, một luật làm gia tăng triển vọng cho hai trong số những thỏa thuận thương mại lớn nhất trong lịch sử của Mỹ. Dưới TPA, thỏa thuận Quan hệ Đối tác Thương mại T-TIP và Đầu tư Xuyên Đại Tây Dương và Quan hệ Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP sẽ được Quốc hội thông qua với số phiếu đa số đơn giản. Các nhà lập pháp không thể sửa đổi cả hai thỏa thuận này.
"Chiến thắng quan trọng cho người lao động và những sản phẩm đóng dấu sản xuất ở Mỹ đã đến vào ngày hôm nay," lãnh đạo phe đa số Cộng hòa ở Thượng viện Mitch McConnell hồ hởi nói trước cuộc bỏ phiếu. "Để người lao động Mỹ được hưởng cơ hội bình đẳng trong nền kinh tế của thế kỷ 21, cũng là điều hợp lý khi loại bỏ những rào cản bất công phân biệt đối xử nhắm vào họ và những sản phẩm họ làm ra."
Sau khi được cả hai viện Quốc hội chấp thuận, TPA sẽ được đưa tới Tòa Bạch Ốc để lấy chữ ký của Tổng thống Obama, chưa đầy hai tuần sau khi những người ủng hộ luật này lo ngại dự luật sẽ chết ở Quốc hội. Hạ viện ban đầu chặn luật thương mại bằng cách bỏ phiếu chống một dự luật đào tạo lại những người lao động mất việc do cạnh tranh nước ngoài.
Thượng viện đã chuẩn bị thúc đẩy dự luật hỗ trợ này, và Lãnh đạo phe thiểu số Đảng Dân chủ ở Hạ viện Nancy Pelosi hôm thứ Tư cho biết bà sẽ bỏ phiếu cho luật này sau khi lãnh đạo phe dân chủ chống đối hồi đầu tháng này.
Đà tiến bất thình lình của dự luật thương mại tự do này khiến những người khác thất vọng như Thượng nghị sĩ thuộc cánh Độc lập Bernie Sanders, người đang tranh đề cử của Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm sau.
“Hôm nay là một ngày tuyệt vời cho giới chủ doanh nghiệp, nhưng không phải là ngày tuyệt vời cho các gia đình lao động,” ông Sanders nói. “Thỏa thuận thương mại này sẽ tiếp tục những chính sách khiến chúng ta mất đi hàng triệu việc làm được trả lương tương đối.”
Những công đoàn và những nhóm hoạt động vì môi trường cũng bày tỏ sự thất vọng.
“Lịch sử cho thấy mỗi sự bỏ phiếu nhanh chóng cho những thỏa thuận thương mại tồi tệ như TPP, chỉ đem việc làm ra nước ngoài, và hạ thấp lương tại Mỹ, là không hợp lý,” theo lời ông Jim Hoffa, lãnh đạo Teamsters Union, liên minh đại diện cho giới lái xe tải ở Mỹ. “Nhưng lại một lần nữa, những công nhân của chúng ta đã bị một số nhà lập pháp gạt sang một bên vì họ muốn làm hài lòng một số giới chủ doanh nghiệp, thay vì làm những điều tốt nhất cho cử tri của họ.”
Trái lại, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Cory Gardner nói rằng những thỏa thuận tự do với các quốc gia Vành đai Thái Bình Dương sẽ đem lại những lợi ích khổng lồ và tạo ra một cuộc tranh luận như một phép thử khả năng lãnh đạo của Mỹ ở châu Á.
“Chúng ta muốn Hoa Kỳ hay Trung Quốc viết ra những luật lệ?” ông Gardner đặt câu hỏi. “Rất rõ ràng là trong khi những đối tác và đồng minh của chúng ta trong khu vực có thể hoan nghênh sự đầu tư thêm của Trung Quốc, nhưng họ cũng muốn có thêm sự lãnh đạo của Mỹ, chứ không phải bớt đi.”
Cuộc chiến thương mại tạo ra những sợi dây liên minh chính trị hiếm hoi, nếu là thoáng qua, ở Washington. Về vấn đề này, Tòa Bạch Ốc đã có được một sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ những nhà lãnh đạo quốc hội thuộc Đảng Cộng hòa, những người mà gần như trong hầu hết các vấn đề khác luôn cản trở nghị trình của Tổng thống Obama. TPA đã tạo ra sự chia rẽ sâu sắc bên trong các nhà lập pháp đảng Dân chủ, những người là mục tiêu của những chiến dịch vận động hành lang dữ dội từ những người ủng hộ của cả hai phía.
