Khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra, Nga vẫn là mối đe dọa lớn nhất và trực tiếp nhất đối với NATO. Tuy nhiên, khi các nhà lãnh đạo đồng minh gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius, Litva vào tuần tới, một đề mục chính trong chương trình nghị sự sẽ là triển khai Khái niệm Chiến lược được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh Madrid năm 2022, nơi liên minh đã nhận ra những thách thức an ninh bắt nguồn từ Trung Quốc, theo VOA News.
Khái niệm Chiến lược của NATO nêu rõ rằng liên minh phải đối mặt với “sự cạnh tranh có hệ thống” từ “những tham vọng và chính sách cưỡng ép” của Bắc Kinh vốn thách thức “lợi ích, an ninh và giá trị” của các thành viên NATO.
Mặc dù các đồng minh có thể đồng ý rằng thách thức của Trung Quốc là có thật, nhưng họ không đồng nhất về cách giải quyết vấn đề đó. Nhiều nước châu Âu phụ thuộc nhiều vào đầu tư và thương mại của Trung Quốc. Trung Quốc chiếm gần 10% xuất khẩu và khoảng 20% nhập khẩu của châu Âu.
Bà Anca Agachi, phó giám đốc của Sáng kiến An ninh Xuyên Đại Tây Dương tại Trung tâm Chiến lược và An ninh Scowcroft thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định rằng tại Vilnius, những khác biệt đó cần phải được giải quyết và các nhà lãnh đạo cần tìm ra một hướng tiếp cận chung trong việc đối phó với mối đe dọa từ Trung Quốc.
Bà nói với VOA: “Câu hỏi lớn hiện đang tồn tại trong cộng đồng xuyên Đại Tây Dương là vai trò của NATO đối với Trung Quốc là gì, và chính xác thì liên minh này nên đi xa cỡ nào”.
Ukraine-Đài Loan
Các nhà lãnh đạo NATO cảnh báo rằng những gì đang xảy ra ở châu Âu hôm nay có thể xảy ra ở châu Á vào ngày mai.
“Nếu Tổng thống [Nga] [Vladimir] Putin giành chiến thắng ở Ukraine, điều đó sẽ gửi đi một thông điệp rằng các chế độ độc tài có thể đạt được mục tiêu của họ bằng vũ lực,” Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói tại Tokyo hồi đầu năm nay. “Điều này nguy hiểm. Bắc Kinh đang theo dõi chặt chẽ và rút ra những bài học có thể ảnh hưởng đến các quyết định trong tương lai của họ”.
Ông Stoltenberg đề cập đến các quyết định trong tương lai của Bắc Kinh đối với Đài Loan, một hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh coi là một tỉnh ương ngạnh của mình.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nhiều lần nói rằng các lực lượng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược. Điều đó sẽ tạo ra nguy cơ các đồng minh NATO và các đối tác khác của Hoa Kỳ bị kéo vào cuộc xung đột - một kế hoạch dự phòng mà liên minh cần phải lên kế hoạch.
Đại tướng Lục quân Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ, phát biểu trong một phiên điều trần của Ủy ban Giám sát Vũ trang Hạ viện vào tháng 3/2023, rằng cuộc chiến như vậy “không phải là không thể tránh khỏi cũng không phải sắp xảy ra”.
Hoạt động kết hợp và không gian mạng
Ngoài Đài Loan và những lo ngại về quyền tự do hàng hải, NATO còn lo lắng về các mối đe dọa tiềm ẩn khác, bao gồm cả cái mà họ gọi là “các hoạt động kết hợp và không gian mạng độc hại cũng như những luận điệu đối đầu và thông tin sai lệch của họ”.
Liên minh biết rằng Trung Quốc đang tìm cách kiểm soát các lĩnh vực công nghiệp và công nghệ quan trọng, cơ sở hạ tầng quan trọng như 5G cũng như chuỗi cung ứng và vật liệu chiến lược. NATO cáo buộc Bắc Kinh sử dụng đòn bẩy kinh tế để “tạo ra sự phụ thuộc chiến lược và tăng cường ảnh hưởng của mình”.
“Nói chung, ảnh hưởng chính trị của Trung Quốc ở châu Âu tất nhiên là một mối lo ngại ngày càng tăng,” bà Agachi nói thêm, đặc biệt khi xem xét mối quan hệ đối tác ngày càng tăng của Bắc Kinh với Nga.
Bắc Kinh khẳng định họ “đứng về phía hòa bình” trong vấn đề Ukraine. Trung Quốc đã chỉ trích NATO, bao gồm cả các kế hoạch thả nổi để thành lập một văn phòng NATO tại Nhật Bản.
“Châu Á nằm ngoài phạm vi địa lý của Bắc Đại Tây Dương và không cần một bản sao của NATO. Tuy nhiên, chúng tôi đã thấy NATO muốn tiến về phía đông vào khu vực này, can thiệp vào các vấn đề của khu vực và kích động đối đầu trong khối”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết vào tháng trước. “NATO thực sự đang làm gì? Điều này đòi hỏi sự cảnh giác cao độ giữa các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là ở châu Á.”
Đối tác Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương
Các đối tác Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là Australia, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc đã tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO năm ngoái và sẽ một lần nữa tham gia tại Vilnius.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ John Kirby cho biết trong một cuộc phỏng vấn với VOA hôm 6/7: “Các quốc gia ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương này có những kinh nghiệm riêng khi làm việc với CHND Trung Hoa và có thể mang lại một số quan điểm có giá trị cho cuộc thảo luận đó”.
NATO cho biết họ vẫn “sẵn sàng tham gia mang tính xây dựng” với Bắc Kinh.
Diễn đàn