Tang lễ được tổ chức tại Thánh đường Quốc gia Washington hôm nay để tưởng niệm ông Ben Bradlee, cựu tổng biên tập báo Washington Post, qua đời ngày 21 tháng 10, hưởng thọ 93 tuổi. Ông Bradlee được coi là một nhân vật vĩ đại của báo giới Mỹ. Ông Bradlee đã đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến pháp lý để công bố các văn kiện mật của Hoa Kỳ về cuộc chiến tranh Việt Nam và giám sát cuộc điều tra mang tính đột phá về vụ tai tiếng Watergate đã dẫn đến việc Tổng thống Richard Nixon phải từ chức năm 1974.
Là một tổng biên tập được kính nể, ông Benjamin Crownishield Bradlee tin vào một tình trạng căng thẳng lành mạnh giữa các phóng viên điều tra và các giới chức chính phủ.
Ông nói: “Họ không phải đối xử với chúng ta tốt đến mức đó. Họ chỉ cần phải tránh đường ra thôi.”
Ông Bradlee quảng bá cho niềm tin ấy trong một sự nghiệp trải dài sáu thập niên. Là một người bạn thân thiết của Tổng thống John F. Kennedy, ông Bradlee đã trải qua kinh nghiệm là một người được Tòa Bạch Ốc nuông chiều và sau đó, trở thành một người bị coi là đối thủ.
Năm 1971, ông Bradlee đi tiên phong trong một cuộc chiến pháp lý của báo Post và báo New York Times với cao điểm là phán quyết của Tối cao Pháp viện cho phép các nhật báo tiếp tục đăng tải Pentagon Papers, tức bộ Văn thư của Ngũ giác Đài – một tài liệu mật của chính phủ về sự can dự của Mỹ vào Việt Nam.
Một năm sau, hai trong số các phóng viên của ông là Bob Woodward và Carl Bernstein, đã công bố những chuyện đột phá việc ông Nixon âm mưu che giấu vụ xâm nhập trụ sở đảng Dân chủ mà sau đó được gọi là vụ tai tiếng Watergate. Vụ tai tiếng này đã buộc Tổng thống Nixon phải từ chức vào năm 1974.
Năm 2011, ông Woodward đã tuyên dương thượng cấp cũ của mình như sau:
“Ông ấy là một tổng biên tập vĩ đại, chẳng những vì những điều ông đã công bố, mà cả vì những gì ông không công bố. Ông không hề nói, 'Chúng ta sẽ không cho đăng câu chuyện này,' mà ông nói 'Tôi chưa tin, chúng ta cần phải có thêm chi tiết, thêm các nguồn.'”
Trong hơn 30 năm, các ông Woodward, Bernstein và Bradlee đã giữ bí mật lai lịch của một nguồn chính trong chính quyền Nixon về vụ Watergate. Đó là cựu Phó giám đốc FBI Mark Felt.
Ông Bradlee thú nhận đã không nói cả với vợ về bí mật này.
Ông Bradlee cũng giúp đem lại nguồn khích lệ cho một thế hệ mới các nhà báo nóng lòng muốn buộc chính phủ phải nhận lãnh trách nhiệm.
Dana Priest, một ký giả của Washington Post nói:
“Ông có tác dụng như tinh thần và linh hồn của tờ báo. Ông yêu một câu chuyện hay, và khi thấy một chuyện nào hay, thì làm như ông là một phần của câu chuyện ấy. Ông sẽ đập bàn giấy, hoặc bước qua đập vào lưng bạn, hay nói đùa giỡn một câu gì đó. Ông ấy làm việc một cách hết sức vui vẻ!”
Ký giả điều tra Dana Priest đã quen biết ông Ben Bradlee gần ba thập niên.
“Di sản ông Ben Bradlee để lại cho nền báo chí Mỹ, chứ không riêng gì báo The Washington Post, là cái quyết tâm đối đầu với chức vụ tổng thống. Ta cần phải có một ai khác bên ngoài chính phủ để kiểm tra những gì chính phủ đang làm.”
Năm ngoái, Tổng thống Barack Obama đã trao tặng ông Bradlee Huân chương Tự do và tóm lược sự nghiệp ông như thế này:
“Buộc các nhà lãnh đạo Mỹ phải chịu trách nhiệm, và nhắc nhở chúng ta rằng nền tự do của chúng ta trong tư cách một quốc gia lệ thuộc vào nền tự do báo chí của chúng ta.”
Ông Bradlee không bao giờ nghi ngờ giá trị công việc của mình.
Ông từng nói: “Tôi đã làm công việc này một thời gian lâu dài, và tôi không thể nhớ một vụ nào chúng tôi đăng tải mà tôi có thể thực lòng nói là đe dọa đến an ninh quốc gia.”
Ông Bradlee đã chiến đấu cho tổ quốc trong Thế chiến thứ hai, và trong nhiều thập niên đã bênh vực và thăng tiến một nền truyền thông tin tức độc lập.
