Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi Trung Quốc và Việt Nam “nhìn vào đại cục” và đưa quan hệ hữu nghị giữa hai nước lên tầm cao mới, trong khi Việt Nam nói Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã có những cuộc trao đổi “thẳng thắn” ở Bắc Kinh, theo truyền thông nhà nước ở cả hai nước.
Bà Ngân trở về Hà Nội vào tối thứ Sáu sau khi dẫn đầu một đoàn đại biểu cao cấp của Việt Nam sang thăm chính thức Trung Quốc, nơi bà hội đàm với các nhà lãnh đạo chính trị cao cấp bao gồm ông Tập và cũng ghé thăm thành phố Nam Kinh ở miền nam. Chuyến thăm được truyền thông nhà nước Việt Nam mô tả là “kết thúc tốt đẹp.”
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước cộng sản anh em đang chứng kiến những thách thức mới vào lúc cuộc chiến tranh thương mại mà Mỹ đang tiến hành nhắm vào Trung Quốc đe dọa lan sang Việt Nam với những cảnh báo gần đây của Tổng thống Donald Trump, trong khi đó tranh chấp Biển Đông tiếp tục là vấn đề gây xích mích và thái độ bài Trung Quốc ngày càng sâu sắc ở Việt Nam.
Chuyến thăm cũng mang đậm tính biểu tượng khi Việt Nam và Trung Quốc sẽ kỉ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm sau, gợi nhớ tới lịch sử đầy phức tạp giữa hai nước đồng minh ý thức hệ.
Tại Bắc Kinh, ông Tập ca ngợi mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước nhưng cũng nhắc nhở về những liên kết từ lâu nay mà ông nói sẽ giúp định hình mối quan hệ trong tương lai.
“Ông Tập kêu gọi hai nước trung thành với những khát vọng nguyên thủy của mình, nhìn vào đại cục, thăng tiến tình hữu nghị và tăng cường sự hợp tác nhằm nâng quan hệ giữa hai nước lên một tầm cao mới so với điểm khởi đầu,” Tân Hoa Xã tường trình.
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam hồi năm 2015, ông Tập cũng từng sử dụng từ “đại cục” để nhắc nhở về việc giữ gìn mối quan hệ giữa hai nước khi đối diện với những bất đồng và tranh chấp.
Bản tin của thông tấn xã nhà nước Trung Quốc cũng cho biết bà Ngân ca ngợi Trung Quốc bằng cách nói rằng phía Việt Nam “sẽ không bao giờ quên sự ủng hộ và trợ giúp quý giá mà các đồng chí Trung Quốc đã cung cấp trong quá khứ và hiện tại.”
Truyền thông chính thống của Việt Nam dường như không đề cập đến điều này nhưng nhấn mạnh cuộc trao đổi diễn ra “thẳng thắn” và nêu bật sự thân thiết giữa các nhà lãnh đạo.
“Sự đón tiếp trọng thị, những cái bắt tay thật chặt, những trao đổi thẳng thắn, chân thành trong các cuộc hội kiến, hội đàm là dư âm đọng lại” sau chuyến thăm của bà Ngân, đài VOV mô tả.
Nhưng những tường thuật chính thức cũng hé lộ những vấn đề đang đề ra thách thức cho mối quan hệ giữa hai nước, từ kinh tế cho tới nhận thức của người dân.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Nguyễn Văn Giàu được dẫn lời nói bà Ngân đã bày tỏ lo ngại về tình trạng mất cân bằng thương mại giữa hai nước và yêu cầu Trung Quốc điều chỉnh. Đáp lại, ông Tập nói điều này hoàn toàn không phải là mong muốn của các nhà lãnh đạo Trung Quốc và việc khắc phục đòi hỏi phải tập trung thay đổi cơ cấu kinh tế, theo Thông tấn xã Việt Nam.
Về tranh chấp ở Biển Đông, hai nhà lãnh đạo được nói là cam kết sẽ tiếp tục thực hiện, tuân thủ nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước; “kiên trì giải quyết vấn đề trên biển bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế; tăng cường trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy những điểm đồng và kiềm chế, kiểm soát điểm còn bất đồng vì đại cục của hai nước,” theo báo Đại biểu Nhân dân trực thuộc Văn phòng Quốc hội.
Các bản tin cũng cho biết thêm ông Tập đã nói rằng hai bên cần “tuyên truyền tích cực” về truyền thống láng giềng hữu nghị nhằm tạo sự đồng thuận và sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân hai nước để cùng nhau phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị.
Một báo cáo của Tổng cục Thống kê Việt Nam công bố vào cuối tháng 5 cho thấy Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 29,6 tỉ USD, tăng 18,9% so với cùng kì năm trước, với các mặt hàng điện tử, máy tính và linh kiện tăng tới 82,8%.
Một số mặt hàng này sau đó lại được xuất khẩu sang Mỹ dưới mác “Made in Vietnam” để tránh thuế quan áp lên Trung Quốc, theo phân tích dữ liệu hải quan của báo The Wall Street Journal.
Tổng thống Donald Trump cuối tháng 6 đưa ra những chỉ trích gay gắt nhắm vào Việt Nam, cáo buộc Hà Nội là “kẻ lợi dụng tồi tệ nhất trong tất cả các nước” về vấn đề thương mại và cho biết đang thảo luận về thuế quan.
Việt Nam đáp lại bằng cách nói rằng họ chủ trương thúc đẩy giao thương giữa hai nước “theo hướng tự do, công bằng trên cơ sở đôi bên cùng có lợi” và đang triển khai nhiều biện pháp kiểm soát, chống gian lận thương mại.
