Chính quyền quân sự Niger hôm 8/8 từ chối gặp phái đoàn ngoại giao mới nhất của các nước châu Phi nhằm khôi phục trật tự hiến pháp sau cuộc đảo chính vào ngày 26/7, kháng cự lại áp lực từ Mỹ và Liên Hiệp Quốc về việc ngồi vào bàn đàm phán.
Các nguyên thủ quốc gia từ Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) đang chuẩn bị họp thượng đỉnh vào ngày 10/8 để thảo luận về thế bế tắc của họ với chính quyền quân sự Nigeria. Chính quyền này đã bất tuân thời hạn chót là ngày 6/8 do ECOWAS đưa ra, đòi khôi phục chức vụ cho Tổng thống bị lật đổ Mohamed Bazoum.
Khả năng can thiệp quân sự sẽ được xem xét, nhưng ECOWAS cho biết đó là phương sách cuối cùng.
Liên minh châu Phi (AU) có kế hoạch cử một phái đoàn chung với các đại diện của Liên Hiệp Quốc và ECOWAS đến Niger vào ngày 8/8, nhưng phái đoàn đã bị chính quyền quân sự không cho phép vào, chính quyền cũng đã đóng cửa không phận Niger, tạp chí Jeune Afrique của Pháp đưa tin.
Tập đoàn quân sự cũng gạt đi các đề xuất gặp gỡ với một đặc phái viên cấp cao của Hoa Kỳ và một phái đoàn khác của ECOWAS cố gắng đàm phán.
Dưới thời ông Bazoum, Niger đã tương đối thành công trong việc ngăn chặn hoạt động phiến loạn của các phần tử Hồi giáo vốn tàn phá khu vực Sahel, Niger cũng là một đồng minh quan trọng của phương Tây sau khi hai nước láng giềng quay lưng lại với Pháp, cường quốc thực dân cũ, và thay vào đó tìm đến Nga.
“Chắc chắn ngoại giao là cách tốt nhất để xử lý tình hình”, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói với Đài phát thanh Quốc tế Pháp RFI hôm 8/8.
Ông cho biết Mỹ đang hậu thuẫn các nỗ lực của ECOWAS nhằm khôi phục trật tự. Ông từ chối bình luận về tương lai của khoảng 1.100 binh sĩ Mỹ ở Niger, nơi Pháp, Đức và Ý cũng đóng quân.
Liên Hiệp Quốc cho biết Tổng Thư ký Antonio Guterres ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực trung gian của ECOWAS.
Các bộ trưởng quốc phòng ECOWAS hôm 4/8 đã nhất trí về kế hoạch hành động quân sự khả dĩ, mà các nguyên thủ quốc gia dự kiến sẽ cân nhắc tại hội nghị thượng đỉnh ở thủ đô Abuja của Nigeria.
Khối ECOWAS đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Niger và các đồng minh phương Tây đã cắt viện trợ cho nước này.
Quyền Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland đã bay tới Niamey hôm 7/8 nhưng bị từ chối, không được gặp lãnh đạo đảo chính Abdourahamane Tiani hoặc với ông Bazoum, người đang bị giam giữ.
Thay vào đó, bà đã nói chuyện trong hai giờ với các sĩ quan quân đội khác.
“Những cuộc trao đổi này cực kỳ thẳng thắn và đôi khi khá khó khăn, bởi vì, một lần nữa, chúng tôi thúc đẩy giải pháp đàm phán. Họ khá cứng rắn trong quan điểm của họ về cách họ muốn tiến hành, và nó không phù hợp với Hiến pháp Niger”, bà Nuland nói trước báo giới.
Tuần trước, ECOWAS đã gửi một phái đoàn do Abdulsalami Abubakar, cựu lãnh đạo quân sự của Nigeria, dẫn đầu đến Niamey, nhưng cũng bị ông Tiani từ chối gặp.
Ngược lại, ông Tiani hôm 7/8 đã gặp một phái đoàn chung từ Mali và Burkina Faso, hai nước láng giềng nơi quân đội cũng tiếm quyền từ chính quyền dân cử. Các chính quyền quân sự ở đó đã cam kết ủng hộ cuộc đảo chính ở Niger.
“Chúng tôi sẽ không chấp nhận can thiệp quân sự vào Niger. Sự sống còn của chúng tôi tùy thuộc vào điều đó”, ông Abdoulaye Maiga, phát ngôn nhân của chính quyền quân sự Mali, nói trên truyền hình nhà nước Nigeria.
Các đồng minh phương Tây lo ngại rằng Niger có thể đi theo con đường của Mali, quốc gia đã đẩy quân Pháp và lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc ra và mời lính đánh thuê từ tập đoàn Wagner của Nga vào sau khi chính quyền quân sự lên nắm quyền vào năm 2021.
Diễn đàn