BANGKOK —
Chính phủ quân nhân Thái Lan chấm dứt chương trình trợ giá gạo, được thực hiện dưới thời chính phủ dân sự cũ, giữa lúc các cuộc điều tra tiếp tục về tham nhũng tràn lan và thua lỗ nhiều tỉ đô la. Theo như tường trình của Thông tín viên Ron Corben từ Bangkok, việc thay đổi chính sách diễn ra vào lúc Thái Lan được tiên đoán sẽ trở lại là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu trên thế giới, vượt qua Ấn Độ là nước hiện đang đứng đầu trên thị trường gạo.
Nhà lãnh đạo quân đội Thái Lan, Đại tướng Prayuth Chanocha, nói tất cả chương trình trợ giá gạo đều được bãi bỏ trừ phi có lợi ích trực tiếp cho nông dân. Ông nói thêm rằng cần có những biện pháp thay thế để đẩy mạnh phát triển nông nghiệp và hỗ trợ cho nông dân.
Dưới thời Thủ tướng Yingluck Shinawatra, chương trình này là trung tâm điểm của chính sách của chính phủ và là yếu tố quyết định thắng lợi của đảng Pheu Thai trong cuộc bầu cử năm 2011. Chính phủ đã trả cho nông dân trên giá thị trường 50% với tin tưởng là Thái Lan, nguyên là nước xuất khẩu gạo lớn nhất trên thế giới có thể hành xử như là một quốc gia có ảnh hưởng hàng đầu về giá cả, có thể làm giá gạo trên toàn thế giới tăng lên.
Dưới thời Thủ tướng Yingluck Shinawatra, chương trình trợ giá gạo là tâm điểm của chính sách của chính phủ và là yếu tố quyết định thắng lợi của đảng Pheu Thai
Nhưng chương trình này, tốn hơn 19 tỉ đô la và bao trùm bí mật, đã vấp phải khó khăn vì Thái Lan không bán được gạo với giá cao hơn, khiến cho hàng triệu tấn gạo phải nằm trong kho, trong khi chính phủ bị cáo buộc đầy rẫy tham nhũng.
Nguồn tài trợ của chính phủ cho chương trình này cạn kiệt vào năm ngoái làm cho hàng trăm ngàn nông dân không được chi trả. Có khoảng 20 nông dân được biết đã tự tử vì thất vọng về tài chánh, trong khi những người khác đổ ra đường phố tại Bangkok để biểu tình yêu cầu được chi trả.
Vào tháng Ba năm nay, chính phủ tạm quyền của bà Yingluck, trong một nỗ lực nhằm có thêm tiền, đã bắt đầu bán gạo với giá hạ trên thị trường thế giới. Các kho gạo Thái Lan được biết dự trữ khoảng 18 triệu tấn gạo, gấp đôi mức thông thường.
Ông David Dawe, một kinh tế gia hàng đầu của tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc FAO nói việc bán gạo Thái Lan trong năm nay khiến cho giá gạo trên toàn cần xuống thấp.
Ông Dawe nói: “Một trong những đường lối Thái Lan kiếm thêm tiền là họ biết được rằng họ phải bán một số lớn gạo tồn kho hiệïn có. Họ không thể nào chỉ tiếp tục mượn tiền và ngồi trên số lượng tồn kho này và do đó họ phải bắt đầu bán gạo tồn kho. Thái Lan chỉ bị mất thị trường vì họ cố tích trữ mọi thứ.”
Vào đầu tháng 5, trước khi quân đội lật đổ chính phủ Thái Lan, Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia NACC nhận thấy rằng bà Yingluck ít nhất chịu trách nhiệm một phần về tham nhũng trong chương trình trợ giá gạo, và một tiểu ban hiện đang xem xét những tài sản được công bố của cựu Thủ tướng cùng với những thành viên nội các khác có dính líu đến chương trình này.
Nông dân tại các nước láng giềng trồng lúa như Việt Nam và Campuchia đã chuyển bất hợp pháp gạo đến Thái Lan để bán với giá cao hơn. Những nhà máy xay lúa cũng đang bị điều tra vì tích trữ gạo quá mức.
Nông dân Thái diễu hành qua các đường phố trong một cuộc biểu tình gây áp lực lên các văn phòng của Ủy ban chống tham nhũng ở Bangkok, Thái Lan, ngày 7/2/2014.
Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia NACC đang điều tra việc thua lỗ đến 16 tỉ đô la trong đó có gần 3 triệu tấn gạo trong kho bị thất thoát.
Chủ tịch danh dự Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Thái Lan Vichai Sriprasert, nói quân đội hiện đang đánh giá lại số lượng thực sự gạo tồn trữ trong các kho trên toàn quốc.
Ông Sriprasert cho biết: “Trước tiên chúng tôi giải quyết vấn đề số lượng, chúng tôi có bao nhiêu tấn gạo tồn kho? Việc này chưa được giải quyết. Và sau khi số lượng được giải quyết, việc kiểm tra chất lượng khó khăn hơn nhiều vì các kho đều đầy nhóc. Chúng tôi không thể vào trung tâm kho. Không thể nào làm như vậy được vào lúc này - nhưng một khi biết được số lượng được điều chỉnh thì giai đoạn thứ hai sẽ là xác định chất lượng.”
Ông Vichai nói hiện nay gạo Thái Lan rẻ nhất trên thế giới, vào lúc nước này đang cố gắng giải quyết gạo tồn đọng.
Nhưng triển vọng về gạo của Thái Lan không phải là ảm đạm. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ nói Thái Lan được tiên đoán sẽ trở lại là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới vào năm 2015, xuất khẩu gần 10 triệu tấn-cao nhất kể từ đạt mức kỷ lục là 10.6 triệu tấn năm 2011, trước khi có chương trình trợ giá gạo.
Nhà lãnh đạo quân đội Thái Lan, Đại tướng Prayuth Chanocha, nói tất cả chương trình trợ giá gạo đều được bãi bỏ trừ phi có lợi ích trực tiếp cho nông dân. Ông nói thêm rằng cần có những biện pháp thay thế để đẩy mạnh phát triển nông nghiệp và hỗ trợ cho nông dân.
Dưới thời Thủ tướng Yingluck Shinawatra, chương trình này là trung tâm điểm của chính sách của chính phủ và là yếu tố quyết định thắng lợi của đảng Pheu Thai trong cuộc bầu cử năm 2011. Chính phủ đã trả cho nông dân trên giá thị trường 50% với tin tưởng là Thái Lan, nguyên là nước xuất khẩu gạo lớn nhất trên thế giới có thể hành xử như là một quốc gia có ảnh hưởng hàng đầu về giá cả, có thể làm giá gạo trên toàn thế giới tăng lên.
Dưới thời Thủ tướng Yingluck Shinawatra, chương trình trợ giá gạo là tâm điểm của chính sách của chính phủ và là yếu tố quyết định thắng lợi của đảng Pheu ThaiNhưng chương trình này, tốn hơn 19 tỉ đô la và bao trùm bí mật, đã vấp phải khó khăn vì Thái Lan không bán được gạo với giá cao hơn, khiến cho hàng triệu tấn gạo phải nằm trong kho, trong khi chính phủ bị cáo buộc đầy rẫy tham nhũng.
Nguồn tài trợ của chính phủ cho chương trình này cạn kiệt vào năm ngoái làm cho hàng trăm ngàn nông dân không được chi trả. Có khoảng 20 nông dân được biết đã tự tử vì thất vọng về tài chánh, trong khi những người khác đổ ra đường phố tại Bangkok để biểu tình yêu cầu được chi trả.
Vào tháng Ba năm nay, chính phủ tạm quyền của bà Yingluck, trong một nỗ lực nhằm có thêm tiền, đã bắt đầu bán gạo với giá hạ trên thị trường thế giới. Các kho gạo Thái Lan được biết dự trữ khoảng 18 triệu tấn gạo, gấp đôi mức thông thường.
Ông David Dawe, một kinh tế gia hàng đầu của tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc FAO nói việc bán gạo Thái Lan trong năm nay khiến cho giá gạo trên toàn cần xuống thấp.
Ông Dawe nói: “Một trong những đường lối Thái Lan kiếm thêm tiền là họ biết được rằng họ phải bán một số lớn gạo tồn kho hiệïn có. Họ không thể nào chỉ tiếp tục mượn tiền và ngồi trên số lượng tồn kho này và do đó họ phải bắt đầu bán gạo tồn kho. Thái Lan chỉ bị mất thị trường vì họ cố tích trữ mọi thứ.”
Vào đầu tháng 5, trước khi quân đội lật đổ chính phủ Thái Lan, Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia NACC nhận thấy rằng bà Yingluck ít nhất chịu trách nhiệm một phần về tham nhũng trong chương trình trợ giá gạo, và một tiểu ban hiện đang xem xét những tài sản được công bố của cựu Thủ tướng cùng với những thành viên nội các khác có dính líu đến chương trình này.
Nông dân tại các nước láng giềng trồng lúa như Việt Nam và Campuchia đã chuyển bất hợp pháp gạo đến Thái Lan để bán với giá cao hơn. Những nhà máy xay lúa cũng đang bị điều tra vì tích trữ gạo quá mức.
Nông dân Thái diễu hành qua các đường phố trong một cuộc biểu tình gây áp lực lên các văn phòng của Ủy ban chống tham nhũng ở Bangkok, Thái Lan, ngày 7/2/2014.Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia NACC đang điều tra việc thua lỗ đến 16 tỉ đô la trong đó có gần 3 triệu tấn gạo trong kho bị thất thoát.
Chủ tịch danh dự Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Thái Lan Vichai Sriprasert, nói quân đội hiện đang đánh giá lại số lượng thực sự gạo tồn trữ trong các kho trên toàn quốc.
Ông Sriprasert cho biết: “Trước tiên chúng tôi giải quyết vấn đề số lượng, chúng tôi có bao nhiêu tấn gạo tồn kho? Việc này chưa được giải quyết. Và sau khi số lượng được giải quyết, việc kiểm tra chất lượng khó khăn hơn nhiều vì các kho đều đầy nhóc. Chúng tôi không thể vào trung tâm kho. Không thể nào làm như vậy được vào lúc này - nhưng một khi biết được số lượng được điều chỉnh thì giai đoạn thứ hai sẽ là xác định chất lượng.”
Ông Vichai nói hiện nay gạo Thái Lan rẻ nhất trên thế giới, vào lúc nước này đang cố gắng giải quyết gạo tồn đọng.
Nhưng triển vọng về gạo của Thái Lan không phải là ảm đạm. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ nói Thái Lan được tiên đoán sẽ trở lại là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới vào năm 2015, xuất khẩu gần 10 triệu tấn-cao nhất kể từ đạt mức kỷ lục là 10.6 triệu tấn năm 2011, trước khi có chương trình trợ giá gạo.
