Ông Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố rằng việc Manila đưa Bắc Kinh ra tòa trọng tài Liên Hiệp Quốc là ‘quyền của Philippines’, và vấn đề tranh chấp lãnh thổ cần phải được giải quyết thông qua các biện pháp hòa bình.
Bình luận của người đứng đầu chính phủ Việt Nam được đưa ra hôm 15/10 tại Viện Koerber, nghiên cứu về phát triển xã hội, ở Berlin sau cuộc họp với Thủ tướng Đức Angela Merkel.
Khi được hỏi Việt Nam nghĩ sao về vụ kiện Trung Quốc của Manila, ông Dũng nói Philippines 'là một quốc gia độc lập, có chủ quyền' nên việc làm đó là 'quyền của Philippines'.
Thủ tướng Việt Nam nói tiếp: “Đối với chúng tôi, độc lập, chủ quyền của quốc gia là thiêng liêng. Đối với các quốc gia, Việt Nam chúng tôi cũng khẳng định độc lập, chủ quyền là thiêng liêng. Chúng tôi sẽ làm hết sức mình, bằng các biện pháp phù hợp với luật pháp quốc tế để bảo vệ độc lập, chủ quyền thiêng liêng của mình và biện pháp pháp lý là một biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, là một biện pháp tiến bộ, văn minh, trong giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia trên tất cả các lĩnh vực, kể cả chủ quyền lãnh thổ”.
Năm tháng trước, khi căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc lên tới đỉnh điểm vì giàn khoan dầu gây tranh cãi, Thủ tướng Việt Nam từng tuyên bố có thể kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài quốc tế.
Nhưng từ đó cho tới nay, Hà Nội vẫn chưa có bước đi cụ thể, ngoài các tuyên bố các tranh chấp ở biển Đông cần phải được giải quyết thông qua các biện pháp pháp lý như những gì ông Dũng nhắc lại tại Viện Koerber.
“Giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia trên các lĩnh vực, kể cả tranh chấp chủ quyền lãnh thổ bằng biện pháp pháp lý, thông qua việc phân xử ở cơ quan tòa án, ở cơ quan trọng tài, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trên cơ sở lẽ phải, một cách công khai, minh bạch, công bằng, đó là một giải pháp hòa bình, một giải pháp tiến bộ, một giải pháp nhân văn”.
Trong bài phát biểu, ông Dũng cũng nhắc tới tình trạng 'thiếu hụt lòng tin' ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhân tố mà ông cho rằng khiến cho 'hòa bình, ổn định ở đây chưa thực sự bền vững'.
Về vấn đề biển Đông mà ông cho là 'diễn biến phức tạp', Thủ tướng Việt Nam cũng nói tới điều ông gọi là 'những bất ổn, căng thẳng vừa qua', nhưng không đề cập cụ thể tới giàn khoan dầu của Trung Quốc mà Việt Nam tuyên bố nằm trong thềm lục địa của mình hồi tháng Năm.
Hồi tháng Bảy, hàng chục đảng viên lão thành là các nhân sỹ, trí thức có tiếng ở trong nước đã viết một bức thư ngỏ gửi Ban chấp hành trung ương và toàn thể đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, trong đó kêu gọi “nhanh chóng kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế nhằm phát huy thế mạnh chính nghĩa” của Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng giống như nhiều lần khác, chính quyền trong nước vẫn chưa có hồi đáp đối với bức thư ngỏ này.
Philippines hiện đã đưa tranh chấp ở biển Đông với Trung Quốc ra tòa trọng tài quốc tế phân xử, nhưng cho tới nay, Bắc Kinh đã phớt lờ các yêu cầu của tòa này.
Luật sư đại diện cho Philippines từng nói với VOA Việt Ngữ rằng ‘quyền lợi của Việt Nam hoàn toàn giống với hai điểm chính mà Philippines mang ra tòa trọng tài quốc tế’.
Ngoài vấn đề biển Đông, trong phần hỏi đáp sau khi phát biểu tại Viện Koerber, Thủ tướng Dũng cũng lần đầu tiên bình luận về việc Hoa Kỳ mới dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam.
Ông nói:
“Việc Hoa Kỳ tuyên bố dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam là một việc làm bình thường của quan hệ đối tác, hợp tác toàn diện, giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Chúng tôi cho rằng việc này, lẽ ra Hoa Kỳ phải làm sớm hơn. Việc Hoa Kỳ dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí sát thương cho Việt Nam, không vi phạm luật pháp quốc tế, không ảnh hưởng tới lợi ích của các nước, cho nên tôi thấy đó là điều bình thường”.
Chặng dừng chân ở Đức hôm 14/10 là một phần chuyến công du châu Âu kéo dài một tuần của ông Dũng.
Trước khi ông Dũng đặt chân tới Berlin, một số nhà hoạt động ở hải ngoại đã lên tiếng kêu gọi Thủ tướng Đức nêu vấn đề vi phạm nhân quyền với Thủ tướng Việt Nam.
Chưa rõ là bà Angela Merkel đặt vấn đề mà nhiều nước vẫn còn quan ngại khi nhắc tới Việt Nam như thế nào, nhưng ông Dũng đã bị chất vấn về điều này ngay đầu phần hỏi đáp ở Viện Koerber.
Ông Dũng trả lời rằng Việt Nam 'đang khẩn trương hoàn thiện nhà nước pháp quyền, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường để bảo đảm và phát huy ngày càng mạnh mẽ quyền tự do, dân chủ của người dân'.
Sau cuộc hội đàm với ông Dũng, bà Merkel nói rằng vấn đề tranh chấp biển Đông sẽ được đưa ra thảo luận tại hội nghị thượng định Á - Âu, ASEM, diễn ra tại Milan từ ngày 16 đến 17/10.
Bà Merkel nói rằng tất cả các quốc gia Châu Âu cũng có quyền lợi chiến lược tại vùng biển này, nhất là về vấn đề tự do hàng hải.
