Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đưa ra phản ứng thách thức vào sáng thứ Sáu sau khi tin tức cho hay ba tàu chiến của Úc bị Trung Quốc thách thức khi đang đi ngang qua Biển Đông trước đó trong tháng này.
Các tàu HMAS Anzac, HMAS Toowoomba và HMAS Success khi đó đang trên đường đến Việt Nam trong một chuyến thăm thiện chí ba ngày tại Thành phố Hồ Chí Minh khi các tàu này đối đầu với Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, đài ABC của Úc loan tin.
Vụ việc diễn ra trong khi Trung Quốc đang tiến hành các cuộc tập trận hải quân được nói là lớn nhất từ trước tới nay trong vùng biển tranh chấp này.
Một quan chức quốc phòng Úc phát biểu với ABC trong điều kiện giấu tên cho biết các trao đổi giữa Trung Quốc và Úc là lịch sự nhưng "mạnh mẽ."
Phát biểu trước các phóng viên bên lề Hội nghị Các Lãnh đạo Chính phủ Khối Thịnh vượng chung tại London, ông Turnbull khẳng định quyền của Úc đi ngang qua Biển Đông.
"Tất cả những gì tôi có thể nói là chúng tôi duy trì và thực hành quyền tự do hàng hải, và quyền bay ngang, khắp thế giới," ông nói với các phóng viên.
"Và trong bối cảnh này, chúng tôi đang nói về các tàu hải quân trên các đại dương của thế giới, bao gồm cả Biển Đông, cũng như quyền của chúng tôi theo luật pháp quốc tế."
ABC cho hay Bộ Quốc phòng Úc từ chối trả lời các câu hỏi hoặc thảo luận các chi tiết về vụ đối đầu, nhưng xác nhận tàu HMAS Anzac và tàu HMAS Success gần đây đã đi qua Biển Đông sau chuyến thăm Vịnh Subic ở Philippines.
Bộ nói thêm rằng tàu HMAS Toowwoomba cũng đã đi qua các vùng biển tranh chấp sau khi rời khỏi Kota Kinabalu ở Malaysia.
"Bộ Quốc phòng Úc duy trì một chương trình giao tiếp quốc tế với các nước trong và quanh Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) trong nhiều thập kỷ qua," bộ nói với ABC.
“Điều này bao gồm các cuộc diễn tập quân sự song phương và đa phương, các đợt cập cảng, các hoạt động do thám hàng hải và các lần tàu quá cảnh.
"Như đã làm trong nhiều thập kỷ qua, các tàu và máy bay của Úc sẽ tiếp tục thực hành các quyền tự do hàng hải và quyền bay ngang theo luật pháp quốc tế, kể cả ở Biển Đông."
Trước đó trong tháng này, khi cuộc đối đầu xảy ra, Trung Quốc đã điều các thiết bị quân sự hải quân để phô bày cho thế giới xem ở Biển Đông, như một phần trong cuộc duyệt binh của Chủ tịch Tập Cận Bình với Hải quân Giải phóng Nhân dân.
Trong cuộc tập trận quân sự được mô tả là lớn nhất từ trước đến nay, Bắc Kinh điều 10.000 quân nhân, 76 máy bay chiến đấu, 48 tàu hải quân, tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân và tàu sân bay đầu tiên của mình.
Chính phủ Úc trước đây đã lên tiếng bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc tăng cường quân lực trong khu vực, bao gồm cả việc xây cất các đảo được quân sự hóa ở Biển Đông.
