Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức đang có kế hoạch dừng chân tại Hawaii và có thể cả đảo Guam trong chuyến thăm các đồng minh ngoại giao của Đài Bắc ở Thái Bình Dương trong những tuần tới, theo các nguồn tin cho Reuters biết.
Chuyến đi nhạy cảm diễn ra ngay sau cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ.
Ông Lại, người đắc cử tổng thống Đài Loan hồi tháng 1, chưa công du nước ngoài kể từ khi nhậm chức vào tháng 5. Trung Quốc, vốn coi Đài Loan dân chủ là lãnh thổ của riêng mình, gọi ông Lại là "kẻ ly khai" và thường xuyên phản đối bất kỳ tương tác nào giữa chính phủ Đài Loan với các quan chức nước ngoài.
Sáu nguồn tin được thông báo về chuyến thăm, nói với Reuters, trong điều kiện giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề, rằng ông Lại đang có kế hoạch dừng chân tại Hawaii như một phần của chuyến công du nước ngoài bắt đầu trong những tuần tới.
Bốn nguồn tin cho biết một điểm dừng chân tại lãnh thổ Guam của Hoa Kỳ cũng đang được thảo luận. Cả Hawaii và Guam đều là nơi có các căn cứ quân sự lớn của Mỹ.
Hai nguồn tin nói rằng các điểm dừng chân sẽ là một phần trong chuyến thăm của ông Lại tới các đồng minh ngoại giao của Đài Loan ở Thái Bình Dương.
Các quốc đảo Thái Bình Dương – Marshall, Tuvalu và Palau – là ba trong số 12 quốc gia còn duy trì quan hệ chính thức với Đài Bắc. Reuters không thể xác định chính xác ông Lại sẽ đến những quốc gia nào hay ngày tháng cụ thể của các chuyến thăm.
Văn phòng tổng thống Đài Loan cho biết ông Lại "hiện không có kế hoạch công du nước ngoài nào", nhưng nếu có chính phủ sẽ công bố vào thời điểm thích hợp.
Hoa Kỳ là nước ủng hộ quốc tế và nhà cung cấp vũ khí quan trọng nhất của Đài Loan, mặc dù không có sự công nhận ngoại giao chính thức.
"Chúng tôi gợi ý bạn (chuyển câu hỏi) đến chính quyền Đài Loan để biết kế hoạch du hành của các quan chức cấp cao của Đài Loan. Chúng tôi không có thông tin gì thêm về vấn đề này", một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Lâm Kiếm, nói với các phóng viên tại Bắc Kinh rằng lập trường của chính phủ ông là luôn phản đối các chuyến đi như vậy và Trung Quốc kêu gọi Hoa Kỳ không cho phép ông Lai làm như thế.
Chuyển giao chính phủ ở Mỹ
Chuyến đi của ông Lại sẽ diễn ra vào giai đoạn cuối của chính quyền Tổng thống Joe Biden, người đã tuyên bố lực lượng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược.
Tổng thống đắc cử Donald Trump, người đã ủng hộ mạnh mẽ Đài Loan trong nhiệm kỳ đầu tiên, đã khiến Đài Bắc lo lắng trong chiến dịch tranh cử khi nói rằng hòn đảo này nên trả tiền để được bảo vệ. Ông Trump mới đây đã đề cử Thượng nghị sỹ Marco Rubio, người có lập trường ủng hộ Đài Loan, làm ngoại trưởng.
Văn phòng tổng thống Palau và Quần đảo Marshall cùng chính phủ Tuvalu đã không ngay lập tức trả lời yêu cầu bình luận.
Các tổng thống Đài Loan thường sử dụng những điểm chỉ là dừng chân chính thức tại Hoa Kỳ để gặp gỡ các chính trị gia thân thiện của Mỹ và đưa ra các bài phát biểu. Những điểm dừng chân như vậy thường là trong các chuyến thăm tới các đồng minh xa xôi ở Thái Bình Dương, Mỹ Latin hoặc Caribe.
Một người biết thông tin về chặng dừng chân tại Mỹ của ông Lại nói rằng họ mong đợi chuyến thăm của tổng thống Đài Loan sẽ ít được chú ý hơn thường lệ và cho biết công tác hậu cần vẫn đang được tiến hành.
Các chuyến thăm đến các quốc đảo Thái Bình Dương cũng quan trọng vì Trung Quốc đã dần dần thu hẹp số lượng các quốc gia tại đây còn duy trì quan hệ với Đài Loan. Vào tháng 1, quốc đảo nhỏ bé Nauru đã chuyển quan hệ của họ sang Bắc Kinh.
Trung Quốc đã tăng cường các hoạt động quân sự của mình xung quanh Đài Loan trong 5 năm qua, bao gồm cả việc tổ chức thêm một vòng tập trận chiến tranh vào tháng 5 ngay sau lễ nhậm chức của ông Lại mà họ cho là lời cảnh báo đối với "các hành vi ly khai."
Chính phủ Đài Loan bác bỏ các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh và nói rằng họ có quyền giao lưu với các quốc gia khác và rằng các nhà lãnh đạo của họ có quyền thực hiện các chuyến đi nước ngoài.
Vào tháng 8 năm ngoái, Trung Quốc đã tổ chức một ngày tập trận quân sự xung quanh Đài Loan sau khi ông Lại, khi đó là phó tổng thống, trở về từ Hoa Kỳ, nơi ông chỉ chính thức dừng chân nhưng đã có bài phát biểu trên đường đến và đi đi từ Paraguay.
Vào tháng 4 năm ngoái, Trung Quốc cũng đã tổ chức các cuộc tập trận chiến tranh xung quanh Đài Loan để phản đối chuyến đi đến Mỹ của Tổng thống khi đó là Thái Anh Văn, người đã gặp Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ khi đó là Kevin McCarthy tại Los Angeles.
Vào năm 2017 và 2019, bà Thái đã dừng chân tại Hawaii trong chuyến thăm các đồng minh ở Thái Bình Dương.
