Tổng thống Mỹ Joe Biden dẫn đầu những tràng vỗ tay nhiệt liệt ủng hộ người dân Ukraine đang đối mặt với vòng vây của Nga trong bài diễn văn Thông điệp Liên bang, đả kích Tổng thống Vladimir Putin vì điều mà ông gọi là "cuộc xâm lược vô cớ và có dự mưu."
"Mỗi người chúng ta, nếu có thể, hãy đứng dậy và gửi một tín hiệu không thể nhầm lẫn đến Ukraine và thế giới," ông Biden nói.
Vốn thường chia rẽ về đảng phái, các nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ lẫn Cộng hòa đứng dậy nhiệt liệt tán dương Ukraine, nhiều người vẫy cờ Ukraine và reo hò trong nghị trường Hạ viện nơi họ đến nghe bài diễn văn của ông Biden.
Trong một phát biểu không nằm trong nội dung soạn trước, ông Biden nói về ông Putin: "Ông ta không biết chuyện gì sắp xảy tới."
Ông Biden đang tìm cách điều chỉnh lại đường hướng mà ông lèo lái đất nước sau năm đầu tiên nắm quyền được đánh dấu bởi tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và hàng ngàn tỉ đôla rót vào các chương trình mới, nhưng bị đè nặng bởi lạm phát cao nhất trong 40 năm qua và đại dịch virus corona kéo dài.
Bài diễn văn thường niên trước Quốc hội cho ông Biden cơ hội làm nổi bật chủ trương của mình, trấn an những người Mỹ đang hoang mang và tìm cách vực dậy tỉ lệ ủng hộ sa sút của công chúng trong các cuộc khảo sát ý kiến trong lúc có những cảnh báo nghiêm trọng là phe Dân chủ của ông có thể vấp phải thất bại trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 11.
Lần đầu tiên sau nhiều tháng, các thành viên Quốc hội không phải đeo khẩu trang trong nghị trường để phòng ngừa đại dịch.
Trước khi ông Biden đến, các lá cờ Ukraine đã được phân phát cho người tham dự. Một số thành viên nữ của Quốc hội mặc trang phục màu cờ vàng và xanh lam.
Thách thức của Biden là cho người Mỹ thấy rằng ông đang lãnh đạo tốt phản ứng của phương Tây đối với giai đoạn căng thẳng nhất trong quan hệ với Nga kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc 30 năm trước.
Việc Nga xâm lược Ukraine đã thử thách khả năng phản ứng nhanh chóng của ông Biden trước các sự kiện mà không đưa lực lượng Mỹ tham chiến.
Mỹ và các đồng minh đã áp đặt hàng loạt những chế tài nhắm vào nền kinh tế và hệ thống tài chính của Nga, chính ông Putin và giới tài phiệt thân cận của ông ta. Nhiều biện pháp trừng phạt đang được hoạch định.
Cuộc khủng hoảng đã buộc ông Biden phải viết lại bài phát biểu để tập trung vào việc đoàn kết người Mỹ quanh nỗ lực toàn cầu nhằm trừng phạt Moscow và ủng hộ Kyiv.
Ông đưa ra những lời chỉ trích nặng nề nhắm vào ông Putin trong phát biểu của mình, nói rằng nhà lãnh đạo Nga đã tính toán sai lầm tai hại về tình hình sẽ diễn tiến ra sao và giờ đây "nền kinh tế Nga đang chao đảo và chỉ một mình Putin phải chịu trách nhiệm."
"Ông ta nghĩ rằng ông ta có thể thản nhiên tiến vào Ukraine và thế giới sẽ nhún nhường. Thay vào đó, ông ta va phải một bức tường sức mạnh mà ông ta không bao giờ hình dung được. Ông ta va phải người dân Ukraine," ông Biden nói. "Từ Tổng thống Zelenskyy đến mọi người Ukraine, sự quả cảm, sự can đảm, sự quyết tâm của họ, đã gợi cảm hứng cho thế giới."
‘Có dự mưu và vô cớ’
Ông Biden nói ông Putin đã phớt lờ những nỗ lực ngăn chặn chiến tranh.
"Cuộc chiến của Putin có dự mưu và vô cớ. Ông ta khước từ các nỗ lực ngoại giao. Ông ta nghĩ rằng phương Tây và NATO sẽ không đáp trả. Và, ông ta nghĩ rằng ông ta có thể chia rẽ chúng ta ở nhà," ông Biden nói. "Putin đã sai. Chúng ta đã sẵn sàng."
Ông Biden loan báo Mỹ sẽ cùng các quốc gia khác cấm các chuyến bay của Nga bay vào không phận của Mỹ.
Để bày tỏ sự ủng hộ đối với Ukraine, đệ nhất phu nhân Jill Biden mời đại sứ Ukraine tại Mỹ, Oksana Markarova, làm khách mời danh dự của bà đến nghe diễn văn. Bà đi chung xe với gia đình Biden từ Nhà Trắng đến Điện Capitol.
Đối mặt với lạm phát gia tăng và trở nên trầm trọng hơn bởi cuộc khủng hoảng Nga, và bị phe Cộng hòa cáo buộc để cho nó vượt ra ngoài tầm kiểm soát, ông Biden kêu gọi các công ty sản xuất thêm ô tô và chất bán dẫn hơn ở Mỹ để người Mỹ bớt phụ thuộc vào nhập khẩu.
Cũng có những khoảnh khắc mang tính đảng phái trong suốt bài diễn văn. Hai nhà lập pháp cực hữu của Đảng Cộng hòa, Lauren Boebert và Marjorie Taylor Greene, hét lên "hãy xây bức tường" để thể hiện sự bất bình với chính sách di trú của ông Biden. "Ngồi xuống," một nghị sĩ Dân chủ hét lại đáp trả.
Bản thân ông Biden cũng đưa ra một số chỉ trích đối với phe cấp tiến trong nội bộ đảng của ông, những người thườn đả kích cảnh sát về những vụ giết người da đen. Ông nói: "Câu trả lời không phải là ngừng tài trợ cho cảnh sát mà là tài trợ cho cảnh sát. Tài trợ cho họ. Tài trợ cho họ. Tài trợ cho họ bằng nguồn lực và đào tạo … để bảo vệ cộng đồng."
Ông Biden có một số tiến bộ để nêu bật: Nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn bất cứ lúc nào kể từ năm 1984 với 6,6 triệu việc làm được tạo ra, chính phủ phân phối hàng trăm triệu liều vaccine COVID-19 và việc ông đề cử người phụ nữ gốc Phi đầu tiên phục vụ tại Tòa án Tối cao, Ketanji Brown Jackson.
"Chúng ta có sự lựa chọn. Một cách để chống lạm phát là giảm lương và khiến người Mỹ nghèo hơn. Tôi có một kế hoạch hay hơn để chống lạm phát," ông Biden nói. "Thay vì dựa vào các chuỗi cung ứng nước ngoài, hãy sản xuất tại Mỹ... Kế hoạch chống lạm phát của tôi sẽ giảm chi phí của bạn và giảm thâm thủng ngân sách."
Thống đốc Iowa Kim Reynolds, người trình bày phát biểu đáp từ của phe Cộng hòa về bài diễn văn của ông Biden, chỉ trích cách ông xử lý cuộc khủng hoảng Ukraine và lạm phát tăng vọt ở Mỹ.
"Thay vì đưa nước Mỹ tiến lên, có cảm giác như Tổng thống Biden và đảng của ông ấy đã đưa chúng ta quay ngược thời gian trở lại những năm cuối thập niên 70 và đầu thập niên 80. Khi lạm phát tăng vọt làm các gia đình lao đao, một làn sóng tội phạm bạo lực đang ập xuống các thành phố của chúng ta, và quân đội Soviet tìm cách vẽ lại bản đồ thế giới," bà nói.
Phe Cộng hòa nói rằng chính quyền đã không hành động đủ nhanh để nới lỏng các hạn chế đại dịch khi số ca nhiễm giảm xuống. Hơn 2.000 người Mỹ tử vong hàng ngày vì COVID-19, theo mức trung bình bảy ngày mới nhất, cao nhất so với bất cứ quốc gia nào trên thế giới.
Ông Biden nói hầu hết đất nước sẽ không còn phải đeo khẩu trang nữa.
"Tôi biết các bạn mệt mỏi, bực bội và kiệt sức," ông nói. "Nhưng tôi cũng biết điều này ... Đêm nay tôi có thể nói rằng chúng tôi đang tiến về phía trước một cách an toàn, trở lại với những thói quen bình thường hơn."
"Vì vậy, đêm này, trong năm thứ 245 của chúng ta trong tư cách là một quốc gia, tôi đến để báo cáo về Tình trạng Liên bang của của chúng ta. Và báo cáo của tôi là: Tình trạng Liên bang vững mạnh - bởi vì bạn, người dân Mỹ, là những người mạnh mẽ. Ngày hôm nay chúng ta mạnh hơn chúng ta một năm trước. Và một năm nữa chúng ta sẽ mạnh hơn chúng ta hiện nay," ông Biden nói.
