Tổng thống Donald Trump chiều tối ngày 30/1 sa thải quyền Bộ trưởng Tư pháp liên bang Sally Yates sau khi bà có hành động đặc biệt hiếm thấy, kháng cự Tòa Bạch Ốc, từ chối bênh vực sắc lệnh do Tổng thống vừa ban hành cấm những người từ 7 nước có đa số dân theo đạo Hồi nhập cảnh Mỹ.
Đây là một tình huống đầy kịch tính nữa tiếp theo sau chỉ thị của ông Trump yêu cầu ngưng trong vòng 120 ngày không cho người tị nạn vào nước Mỹ, cấm vô thời hạn người tị nạn Syria, và tạm dừng không cho công dân các nước Iran, Iraq, Libya, Somalia, Sudan, Syria và Yemen vào Hoa Kỳ trong vòng 90 ngày.
Lệnh cấm được ban hành tối thứ Sáu làm bùng lên những cuộc biểu tình và xáo trộn tại các phi trường hồi cuối tuần giữa bối cảnh các giới chức hải quan chật vật thực thi lệnh cấm, thị trường chứng khoán Mỹ sụt giảm mạnh nhất trong năm và những công ty bị ảnh hưởng về sự thay đổi này lên tiếng chống lại.
Vào cuối ngày thứ Hai, bà Yates tuyên bố Bộ Tư pháp sẽ không bênh vực lệnh của ông Trump trước các đơn kiện ra tòa. Theo bà, lệnh này không “phù hợp với cam kết của Bộ trong việc theo đuổi công lý và đứng về lẽ phải.”
Vài giờ sau đó, bà Yates bị cách chức. Tòa Bạch Ốc nói bà Yates “đã phản bội Bộ Tư pháp khi từ chối thực thi một sắc lệnh pháp lý nhằm bảo vệ công dân Mỹ” và mô tả hành động của bà mang tính chính trị.
Ông Trump đã lập luận rằng việc thanh lọc di dân nghiêm ngặt hơn là cần thiết để bảo vệ nước Mỹ khỏi những cuộc tấn công khủng bố. Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng lệnh của ông Trump nhắm vào người Hồi Giáo một cách không công bằng và làm ô danh lịch sử nước Mỹ là nơi chào đón di dân.
Lẽ ra bà Yates, người được cựu Tổng thống Barack Obama thuộc đảng Dân chủ bổ nhiệm, chỉ còn vài ngày nữa là bị thay thế bởi Thượng nghị sĩ Cộng hòa Jeff Sessions, người được ông Trump đề cử. Thượng nghị sĩ Sessions đang chờ được Thượng viện chuẩn nhận.
Trong một thông báo, Tòa Bạch Ốc cho biết: “Bà Yates là người được chính quyền Obama bổ nhiệm, yếu kém trong các vấn đề biên giới và rất yếu trong việc xử lý di dân bất hợp pháp.”
Tòa Bạch Ốc cho biết lúc 9 giờ tối giờ miền đông ngày 30/1, ông Dana Boente, công tố viên của Quận Eastern (bang Virginia), đã tuyên thệ nhậm chức quyền Bộ trưởng Tư pháp Mỹ cho đến khi ông Sessions được chuẩn nhận.
Ông Boente trong một cuộc phỏng vấn với báo Washington Post cho biết sẽ thi hành sắc lệnh di dân của Tổng thống Trump.
