Bức điện ngoại giao gửi từ Bắc Kinh tới Washington vào tối thứ Sáu, với những sửa đổi có hệ thống trong bản thảo hiệp định thương mại dài gần 150 trang, được cho là thổi bay nỗ lực đàm phán trong nhiều tháng qua giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Reuters dẫn ba nguồn tin từ chính phủ Hoa Kỳ và ba nguồn tin thuộc khu vực tư nhân thông thạo vấn đề cho biết hôm 8/5.
Tài liệu bị phía Trung Quốc thay đổi nhiều chỗ, đi ngược lại những yêu cầu cốt lõi của Hoa Kỳ, các nguồn tin trên nói với Reuters.
Trong tất cả 7 chương của dự thảo thỏa thuận thương mại, Trung Quốc đều xóa đi các cam kết thay đổi quy định để giải quyết các bất đồng vốt lõi, vốn là nguyên nhân khiến Hoa Kỳ phát động cuộc chiến thương mại, bao gồm: đánh cắp tài sản trí tuệ và bí mật thương mại của Mỹ; ép buộc chuyển giao công nghệ; cách chính sách cạnh tranh thương mại; mở cửa thị trường tài chính; và thao túng tiền tệ.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm Chủ nhật đã lên Twitter dọa sẽ áp thuế từ 10% đến 25% lên lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ đôla của Trung Quốc ngày vào thứ Sáu tuần này, thời điểm rơi vào giữa chuyến thăm dự kiến của Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tới Washington để tiếp tục các cuộc đàm phán thương mại.
Việc loại bỏ những từ ngữ pháp lý mang tính ràng buộc trong dự thảo đã tác động trực tiếp vào ưu tiên hàng đầu của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer, người xem những thay đổi trong các quy định của Trung Quốc là cần thiết để xác minh việc tuân thủ của Bắc Kinh, sau nhiều năm các quan chức Hoa Kỳ gọi cam kết cải cách của Trung Quốc là chỉ những lời “hứa suông”.
Ông Lighthizer mạnh mẽ thúc đẩy một cơ chế bắt buộc phải thi hành, giống như những biện pháp trừng phạt kinh tế đối với các chế độ như Triều Tiên hay Iran, hơn là một thỏa thuận thương mại thông thường.
Người phát ngôn của Nhà Trắng, Đại diện Thương mại và Bộ Tài chính Hoa Kỳ chưa trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng trong một cuộc họp báo hôm 8/5 nói rằng giải quyết những bất đồng về thương mại là một “quá trình đàm phán” và Trung Quốc không “tránh né vấn đề”.
Ông Cảnh Sảng cũng không trả lời trực tiếp những câu hỏi cụ thể của Reuters về các cuộc đàm phán, mà đẩy sang cho Bộ Thương mại.
Theo hãng thông tấn Anh, ông Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin đã bị “sốc” vì mức độ thay đổi trong dự thảo. Hai quan chức nội các hôm thứ Hai nói với các phóng viên rằng việc Trung Quốc quay lưng lại với các cam hết đã thúc đẩy lệnh áp thuế của ông Trump, nhưng không cung cấp thêm chi tiết về phạm vi các sửa đổi.
Ông Lưu Hạc tuần trước nói với ông Lighthizer và ông Mnuchin rằng họ cần tin tưởng Trung Quốc trong việc thực hiện các cam kết của mình thông qua những thay đổi về hành chính và quy định, Reuters dẫn hai trong số các nguồn tin cho biết. Cả ông Mnuchin lẫn ông Lighthizer đều cho rằng điều đó không thể chấp nhận được, do Trung Quốc từng có lịch sử không thực hiện các cam kết cải cách.
Một nguồn tin trong khu vực tư nhân am hiểu về các cuộc đàm phán cho biết vòng đàm phán cuối cùng đã diễn ra một cách tồi tệ bởi vì Trung Quốc “quá tham lam”.
Dự kiến, Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc sẽ đến Washington vào thứ Năm để tiếp tục đàm phán dự kiến kéo dài hai ngày, mà chỉ mới tuần trước được xem là cuộc đàm phán then chốt và có thể là vòng cuối cùng trước khi đạt được một thỏa thuận thương mại lịch sử.
Nhưng hiện giờ, các giới chức Hoa Kỳ có rất ít hy vọng rằng ông Lưu sẽ đưa ra bất kỳ đề nghị nào để mang cuộc đàm phán trở lại đúng hướng, Reuters dẫn hai trong số các nguồn tin cho biết.
