Một máy bay của Không lực Hoàng gia Úc (RAAF) mang theo vật phẩm cứu trợ cho Vanuatu, đảo quốc Thái Bình Dương bị lốc xoáy tàn phá, đã chuyển hướng bay trở về nước hôm Chủ nhật 12/4 khi thấy một máy bay Trung Quốc chở thiết bị y tế đã có mặt trên đường bay, các giới chức Vanuatu tại phi trường Port Vila cho biết.
Máy bay Úc đã quyết định bay trở về nước, cách đó khoảng 2.000 km (1.240 dặm), dù đã được kiểm soát không lưu Vanuatu cho phép đáp, trong bối cảnh Trung Quốc đang đẩy mạnh chương trình viện trợ cho các nước ở Thái Bình Dương để cạnh tranh với các chương trình viện trợ của Úc.
Chiếc máy bay từ Trung Quốc đáp xuống sân bay Port Vila hôm thứ Bảy, mang theo thiết bị y tế của tỉnh Quảng Đông tặng cho Vanuatu để chống lại virus Covid-19.
Máy bay Trung Quốc đáp ở phía đầu đường băng và vẫn còn đủ chỗ cho chiếc máy bay Úc, nhưng dù được phép hạ cánh, chiếc máy bay của Úc lượn vòng vòng trên không, rồi chuyển hướng bay về nước, ông Mitch Jason Rakau, CEO của sân bay Vanuatu, nói với Reuters.
Người phát ngôn của Bộ trưởng Quốc phòng Úc, bà Linda Reynold, không lập tức trả lời yêu cầu bình luận.
Đến thứ Hai 13/4, một máy bay của RAAF mới trở lại Vanuatu, mang theo hàng cứu trợ, gồm dụng cụ để xây nơi tạm trú, chăn mền và đèn lồng chạy bằng năng lượng mặt trời, một phần của gói cứu trợ trị giá 4 triệu đô la Úc, Cao Ủy Úc tại Vanuatu cho biết trong một tuyên bố.
Ông Jonathan Pryke, Giám đốc Chương trình đặc trách các đảo Thái Bình Dương tại Viện Lowy, nhóm tư vấn về chính sách đối ngoại của Úc, cho biết sự cố tại sân bay là điều ‘lạ đời’.
Ông Pryke nói với Reuters:
“Điều phối là điều rất là quan trọng. Khi mà hai nước đều ra sức giúp đỡ, dù không làm việc cùng nhau nhưng ít nhất cũng chẳng nên cản đường nhau.
Bão nhiệt đới Harold đã ập vào Vanuatu hôm 6/4, phá hủy hơn 1.000 trường học và 90% nhà cửa tại Sanma, khu vực bị thiệt hại nặng nhất, theo Liên Hiệp Quốc. Truyền thông địa phương cho biết có hai người thiệt mạng.
Từ bấy lâu nay Úc vẫn là nước viện trợ lớn nhất cho các đảo Thái Bình Dương, Canberra đang tăng cường cam kết với khu vực vì lo ngại ảnh hưởng của Úc sẽ bị lu mờ vì sự hiện diện và tiền viện trợ Trung Quốc.
Truyền thông địa phương trích lời quyền Thủ tướng Vanuatu Charlot Salwai, cho biết các bộ xét nghiệm nhanh đến từ Trung Quốc là những thiết bị tối cần cho các bệnh viện.
