Bộ Giáo dục – Đào tạo (GDĐT) vừa yêu cầu Đại học Duy Tân báo cáo chi tiết về việc sa thải cô Trần Thị Thơ, giảng viên Khoa Ngoại ngữ trước ngày 23/8/2021, sau khi nhận được một số thông tin phản ánh và kiến nghị về vụ sa thải này (1).
Động tác vừa kể dường như là một giải pháp nhằm giảm áp lực dư luận trước việc loại bỏ một trí thức chỉ vì công khai bày tỏ suy nghĩ thật về thực trạng quản trị, điều hành quốc gia khi có đại dịch nhưng xét cho đến cùng, Đại học Duy Tân không phải… chính phạm!
***
Ngày 5/8/2021, một sinh viên Đại học Duy Tân – tọa lạc tại Đà Nẵng - đã đưa lên mạng xã hội video clip dài khoảng bốn phút để tố cáo thầy của mình… lệch lạc về nhận thức, vong bản, khiến người khác suy giảm niềm tin vào đảng, nhà nước…
Theo đó, người thầy bị tố cáo chỉ vì cố gắng giải thích để sinh viên hiểu thế nào mới thật sự là nhục nhã: …Từ đầu mùa dịch tới giờ, chính phủ đã hỗ trợ gì cho em chưa? Đã tiếp cận được vaccine chưa? Có nước nào dân chạy 1.500 km về quê? Hệ thống an sinh xã hội của chúng ta quá kém, đúng không? Cô cảm thấy rất nhục nhã vì điều đó. Khi dịch đến, dân những quốc gia khác trên thế giới được hỗ trợ rất nhiều, kể cả tiếp cận vaccine, còn chúng ta thì thế nào? Em lên thử đèo Hải Vân coi. Đó mới là sự nhục nhã (2)…
Chỉ hai hôm sau – ngày 7/8/2021, Công an Đà Nẵng loan báo với báo giới rằng Phòng An ninh Chính trị nội bộ đang xác minh về nội dung cuộc tranh luận giữa sinh viên và giảng viên Đại học Duy Tân Đà Nẵng về chuyện phòng chống dịch tại Việt Nam. Công an thành phố Đà Nẵng nêu đích danh giảng viên bị tố cáo là cô Trần Thị Thơ, Giảng viên Bộ môn Văn hóa Anh của Khoa Ngoại ngữ thuộc đại học này vì… đa số đều bức xúc với quan điểm, phát ngôn của nữ giảng viên (3)!
Ở thời điểm ấy – ngày 7/8/2021, Đại học Duy Tân chỉ xác nhận video được phát tán trên mạng xã hội là một phần của một buổi học online và trường đang phối hợp với công an làm rõ vụ việc. Thêm ba ngày nữa – ngày 10/8/2021, Đại học Duy Tân thông báo đã sa thải cô Trần Thị Thơ vì… có những phát ngôn sai lệch về công tác phòng, chống COVID-19, gây bức xúc dư luận (4). Cần lưu ý, lý do Đại học Duy Tân viện dẫn để sa thải cô Thơ cũng là lý do Công an Đà Nẵng sử dụng để… xác minh trước đó ba ngày!
***
Trên thực tế đúng là câu chuyện liên quan đến cô Trần Thị Thơ khiến thiên hạ bức xúc. Tuy nhiên sự bức xúc, thậm chí căm phẫn không phải vì phát ngôn phiến diện của cô Thơ như nhận định của Công an Đà Nẵng, hay phát ngôn sai lệch như kết luận của Đại học Duy Tân mà bởi công an xiển dương lối hành xử vô đạo – khuyến khích trò bẫy để tố thầy, không chỉ tiến hành điều tra mà dường như còn thúc ép để một đại học loại bỏ một trí thức biết nhục về thực trạng tồi tệ hiện nay và không chịu giấu diếm điều đó!..
Ngày 17/8/2021 – mười ngày sau khi Công an Đà Nẵng loan báo đang xác minh phát ngôn phiến diện của cô Thơ và bảy ngày sau khi Đại học Duy Tân sa thải cô Thơ vì phát ngôn lệch lạc – 47 người bao gồm giáo chức, cựu giáo chức, chuyên gia, chuyên viên,… đang sống tại Việt Nam hoặc đang cư trú bên ngoài Việt Nam đã ký tên vào Thư ngỏ gửi ông Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng GDĐT Việt Nam đề nghị bộ này lên tiếng để lập lại sự tôn nghiêm và lành mạnh trong lĩnh vực giáo dục (5)…
Thư ngỏ vừa đề cập nhấn mạnh, việc sa thải cô Thơ không những tác động trực tiếp vào cá nhân cô Thơ, vi phạm quyền tự do biểu đạt của công dân, mà hệ trọng hơn, gián tiếp đe dọa đến cả nền giáo dục và tự do học thuật của bậc đại học. Nó đặc biệt mỉa mai sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định “cần nhìn thẳng vào sự thật”, phải “nghĩ thật, nói thật, làm thật, hiệu quả thật”… Chưa kể, tinh thần tự chủ, tự quyết, tinh thần sáng tạo và nghiên cứu độc lập của giới trí thức đại học sẽ bị ảnh hưởng một cách sâu sắc, toàn diện. Thậm chí có thể chặn đứng mọi khát vọng và động lực của tất cả các nhà giáo đang hăm hở trên con đường đóng góp cho nền sư phạm và học thuật của Việt Nam Đại học chính là đền thiêng của tri thức, là não bộ của đất nước, là linh hồn của xã hội. Đại học chỉ có thể lành mạnh, tráng kiện và tỏa sáng khi mà nhà giáo, nhà khoa học được tôn trọng và được độc lập suy nghĩ. Họ phải được bảo vệ khỏi những áp lực phi học thuật, khi đó một nền đại học hiện đại, tiên tiến mới có thể được bảo đảm…
***
Chưa rõ Đại học Duy Tân sẽ báo cáo những gì và sau đó Bộ GDĐT sẽ làm gì nhưng rõ ràng, nếu Công an Đà Nẵng không loan báo rộng rãi việc… xác minh các… phát ngôn phiến diện của cô Thơ như một cách răn đe những cá nhân có ảnh hưởng đến người khác khi nhận định về khả năng quản trị, điều hành của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam trong đại dịch COVID-19, chắc chắn Đại học Duy Tân không sa thải cô Thơ vì… phát ngôn lệch lạc!
Đúng là ông Chính – tân Thủ tướng Việt Nam – đã từng tuyên bố rất nhiều lần, ở nhiều nơi về… “thật”, hết yêu cầu… “nhìn thẳng vào sự thật” (6), đến… “phải nghĩ thật, nói thật, làm thật, có hiệu quả thật, người dân được thụ hưởng thật” (7). Giờ lại thêm một dịp để xem ông Chính và nội các của ông có thật sự tôn trọng, hướng tới những yếu tố… “thật” như ông đã xiển dương và xác định như kim chỉ nam cho nội các mới hay không? Trong sự kiện liên quan đến cô Thơ, công an hành xử càn rỡ rõ ràng là… thật. Sự thật hiển nhiên đó vốn là… truyền thống của ngành công an! Bộ trưởng Công an sẽ nói hay nín? Nếu ông ta nín thì Thủ tướng – cựu trung tướng công an - sẽ nói hay nín?
Chú thích
(2) https://www.facebook.com/NhatKyYeuNuocVN/posts/4222631971106613
(5) https://baotiengdan.com/2021/08/17/thu-ngo-gui-bo-truong-bo-giao-duc-va-dao-tao-nguyen-kim-son/
(6) https://tienphong.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-phai-nhin-thang-vao-su-that-post1336221.tpo
