Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết người tương nhiệm Ukraine Volodymyr Zelenskyy sẽ đến thăm Washington vào ngày 28/2 để ký thỏa thuận về đất hiếm, trong khi nhà lãnh đạo Ukraine nói rằng thỏa thuận này có thành tựu hay không còn tùy thuộc vào các cuộc đàm phán và việc Mỹ tiếp tục viện trợ.
Theo thỏa thuận mà Thủ tướng Ukraine gọi là “sơ bộ”, Kyiv sẽ chuyển một phần doanh thu từ tài nguyên khoáng sản của mình vào một quỹ mà Mỹ cùng kiểm soát. Thỏa thuận này là trọng tâm trong nỗ lực của Ukraine nhằm giành được sự ủng hộ mạnh mẽ của ông Trump khi ông muốn nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến ở Nga. Các cuộc đàm phán Mỹ-Nga, mà cho đến nay Kyiv bị gạt ra ngoài, sẽ tiếp tục vào ngày 27/2.
Ông Trump cho biết ông Zelenskyy sẽ ký thỏa thuận về đất hiếm và các vấn đề khác trong chuyến thăm của mình, nhưng cho rằng Washington sẽ không đưa ra những đảm bảo an ninh sâu rộng cho Kyiv.
Kyiv muốn có sự đảm bảo an ninh của Mỹ trong thỏa thuận, vốn được ông Trump coi là chi trả cho số tiền viện trợ của Mỹ cho Kyiv trong cuộc chiến.
“Tôi sẽ không đảm bảo an ninh gì hơn. Chúng ta sẽ để châu Âu làm việc đó,” ông Trump nói nhưng không đi vào chi tiết.
Trong bài phát biểu qua video hàng đêm, ông Zelenskyy cho biết các cuộc thảo luận của ông với ông Trump sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có đảm bảo an ninh “để đảm bảo rằng Nga không còn hủy hoại cuộc sống của các nước khác” và nói thêm rằng việc Mỹ tiếp tục viện trợ là rất quan trọng.
“Đối với tôi và tất cả chúng ta trên thế giới, điều quan trọng là viện trợ của Mỹ không bị ngưng lại. Cần phải có sức mạnh mới có thể dẫn đến hòa bình,” ông nói.
Tuần trước, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cho biết “không ai mặn mà gì” đối với một dự luật tài trợ khác cho Ukraine. Phát biểu của ông Johnson được đưa ra một ngày sau khi ông Trump gọi ông Zelenskyy là “nhà độc tài” và cảnh báo ông phải hành động nhanh chóng để đảm bảo hòa bình với Nga hoặc có nguy cơ mất nước.
Hôm 26/2, ông Zelenskyy cho biết điều quan trọng nhất là dự thảo thỏa thuận hiện tại không xem Ukraine là con nợ của Mỹ và sẽ phải trả lại hàng trăm tỷ đô la mà Mỹ đã viện trợ quân sự trước đây.
“Thỏa thuận này có thể là một phần của đảm bảo an ninh trong tương lai... Một thỏa thuận là một thỏa thuận, nhưng chúng ta cần tầm nhìn rộng hơn,” ông nói.
Ông Zelenskyy cho biết thỏa thuận sẽ thành công nếu Mỹ đảm bảo an ninh cho Ukraine, vốn muốn được bảo vệ trước các cuộc tấn công của Nga trong tương lai nếu đạt được thỏa thuận hòa bình.
Ông Trump đã nhiều lần tuyên bố Mỹ đã cấp 350 tỷ USD cho Ukraine, nhưng không giải thích con số này. Quốc hội Mỹ đã phê duyệt 175 tỷ đô la viện trợ cho Kyiv kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện của Nga bắt đầu cách nay 3 năm.
Một bản sao của một dự thảo thỏa thuận mà Reuters xem được và đề ngày 25/2, viết: “Chính phủ Mỹ ủng hộ những nỗ lực của Ukraine để có được đảm bảo an ninh cần thiết để thiết lập nền hòa bình lâu dài”.
Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết Washington sẽ cam kết hỗ trợ các nỗ lực của Kiev để có được sự đảm bảo an ninh trong thỏa thuận cuối cùng. Mỹ không đưa ra cam kết an ninh của họ.
Ông Shmyhal nói rằng Ukraine đã chấp thuận từ ngữ của thỏa thuận để ký kết nó và mô tả đó là thỏa thuận “sơ bộ”.
“Sau khi tổng thống Ukraine và tổng thống Mỹ đồng ý về các đảm bảo an ninh, đồng ý về cách chúng tôi gắn thỏa thuận sơ bộ này vào các đảm bảo an ninh của Mỹ đối với đất nước chúng tôi, trước sự hiện diện của cả hai tổng thống, một đại diện của chính phủ Ukraine sẽ ký thỏa thuận sơ bộ này,” ông nói.
Trong một bình luận nhằm xoa dịu nỗi sợ hãi của những người Ukraine đang lo lắng, Thủ tướng Shmyhal cho biết Ukraine sẽ không bao giờ “ký hay xem xét... một hiệp ước thực dân mà không tính đến lợi ích của đất nước.”
Diễn đàn