Một nữ doanh nhân Mỹ bị truy tố tại Trung Quốc về tội do thám chính phủ Trung Quốc cách đây 20 năm, trong đó có tội âm mưu tuyển mộ người Trung Quốc sinh sống tại Mỹ để do thám quê hương của họ.
Những cáo buộc đối với bà Phan Phan-Gillis được đưa ra sau hơn một năm bà bị bắt giữ khi đang đi thăm Trung Quốc với một phái đoàn thương mại Mỹ để quảng bá những cơ hội làm ăn buôn bán với thành phố Houston, Texas, nơi bà cư ngụ.
Ông Jeff Gillis, chồng bà Phan-Gillis nói bà bị truy tố về tội làm gián điệp cho một chính phủ nước ngoài từ năm 1996 đến năm 1998. Ông nói luật sư của bà Phan-Gillis nhận được lệnh truy tố “nhiều tuần lễ sau khi lệnh truy tố được công bố tại tòa” và ông nói thêm những cáo buộc đối với bà “hoàn toàn giả tạo.” Ông cho biết là những cáo buộc không chỉ rõ bà làm gián điệp cho chính phủ nào.
Một ủy ban Liên Hiệp Quốc vào tháng 1 năm nay cho rằng Trung Quốc vi phạm những tiêu chuẩn nhân quyền trong nước khi giam bà Phan-Gillis và bà không được đưa ra trước nhà chức trách tư pháp hay được trợ giúp pháp lý. Không thể tiếp xúc được bà Phan-Gillis để biết được ý kiến của bà về vụ này kể từ khi bà bị bắt giữ vào tháng 3 năm 2015.
Tội gián điệp nhận được hình phạt tối đa là tù chung thân. Trung Quốc có một hình phạt giới hạn là 20 năm tù đối với những tội đại hình như gián điệp, nhưng đôi khi cũng có ngoại lệ.
Quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng vì những khác biệt trên một số vấn đề trong đó có những vấn đề liên hệ đến chính sách kinh tế và thương mại và an ninh mạng. Quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc có thể căng thẳng thêm nữa vì vụ này được đưa ra chỉ vài ngày trước khi Tổng thống Barack Obama đi thăm Trung Quốc để tham dự hội nghị thượng đỉnh G20. Đây là hội nghị của các giới chức thuộc 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Hội nghị thượng đỉnh bắt đầu vào ngày Chủ nhật và Tổng thống Obama sẽ gặp nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàng Châu, thủ phủ của Tỉnh Chiết Giang.
Bà Phan-Gillis di cư đến Hoa Kỳ cách đây gần 40 năm. Bà sinh tại Việt Nam trong một gia đình gốc Hoa. Gia đình bà trốn khỏi Việt Nam và tái định cư tại Mỹ. Sau khi làm việc cho chính quyền thành phố Houston, bà Phan-Gillis mở một công ty cố vấn thương mại và bà đã đến Trung Quốc nhiều lần trong những năm qua.
