Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã ký kết một hiệp định thương mại và liên kết kinh tế với Liên hiệp Âu châu tại Brussels hôm nay, thứ Sáu và nói rằng xế ngày hôm nay ông sẽ quyết định về việc triển hạn cuộc ngưng bắn đơn phương kéo dài một tuần mà ông loan báo hồi tuần trước trong chiến dịch quân sự chống các phần tử đòi ly khai thân Nga.
Ông Poroshenko cho biết nước ông đã “trả cái giá cao nhất” để hiệp định mậu dịch tự do với Liên hiệp Âu châu mà ông gọi là “có tính chất lịch sử”.
Moskova chỉ trích việc ký kết thỏa thuận này. Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm nay nói rằng sự tranh cãi về hiệp định đó, vốn đã dẫn tới chỗ Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych thân Nga bị lật đổ hồi đầu năm nay, đã áp đặt một sự lựa chọn “giả tạo” lên người dân Ukraine là về phe Âu châu hoặc về phe Nga. Ông cũng đòi có một cuộc ngưng bắn dài hạn ở Ukraine như một điều kiện cho cuộc đàm phán giữa giới hữu trách Ukraine với những phần tử đòi ly khai thân Nga.
Sau khi ông Yanukovych bị lật đổ hồi tháng hai, Nga đã sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine, nơi có nhiều người có chủ trương thân Nga. Vụ xung đột sau đó lan tới miền đông Ukraine, nơi những vụ đụng độ gây chết người bùng ra giữa các lực lượng an ninh Ukraine với những phần tử đòi ly khai thân Nga. Hoa Kỳ và Liên hiệp Âu châu áp đặt những chế tài đối với các cá nhân và công ty, chủ yếu là của Nga, để đáp lại vụ sáp nhập Crimea và sự can dự của Nga trong vụ rối loạn ở miền đông Ukraine.
Hoa Kỳ, Âu châu và Ukraine nhiều lần yêu cầu Nga ngăn không cho chiến binh và khí giới từ Nga tràn vào Ukraine.
Hội đồng Âu châu hôm nay đưa ra thông cáo cho biết họ có thể “áp dụng thêm những biện pháp hạn chế đáng kể” chống lại Nga nếu phe đòi ly khai không thực hiện một số bước để xuống thang vụ khủng hoảng trước ngày 30 tháng 6. Trong các bước đó có việc tán đồng một cơ chế kiểm chứng của Tổ chức An ninh và Hợp tác Âu châu để theo dõi cuộc ngưng bắn và kiểm soát biên giới, và thực hiện “cuộc thương thuyết có thực chất” để thực thi kế hoạch hòa bình của ông Poroshenko.
Chính phủ Mỹ cho biết họ cũng sẵn sàng áp dụng thêm các biện pháp chế tài Nga nếu Moskova không có hành động để xuống thang vụ khủng hoảng.
Ông Poroshenko hôm nay cho báo chí ở Brussels biết rằng sau khi về tới Kyiv trong ngày hôm nay ông sẽ quyết định về việc triển hạn thêm 3 ngày cuộc ngưng bắn một tuần mà ông loan báo hôm 20 tháng 6. Lệnh ngưng bắn này sẽ hết hạn vào khuya thứ 6 giờ địa phương.
Một số phiến quân nói rằng họ sẽ tuân hành một cuộc hưu chiến diễn ra song song với cuộc ngưng bắn của Kyiv, nhưng bạo động ở miền đông Ukraine đã tiếp tục xảy ra trong tuần qua.
Trong lúc cuộc ngưng bắn một tuần ở Ukraine sắp chấm dứt vào ngày hôm nay, hàng ngàn người Ukraine ngày hôm qua đã xếp hàng tại một cửa khẩu của Nga để tìm cách tránh né bạo động ở miền đông Ukraine.
Cơ quan tị nạn Liên hiệp quốc hôm nay cho biết khoảng 110.000 người đã từ Ukraine chạy sang Nga trong lúc có khoảng 54.000 người Ukraine tản cư trong nước.
