Hôm 1/5, Uỷ hội Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ (USCIRF) tiếp tục kết luận và khuyến nghị Bộ Ngoại giao Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách Quốc gia Cần quan tâm Đặc biệt (CPC) vì tình trạng vi phạm tự do tôn giáo “nghiêm trọng, có hệ thống và đang tiếp diễn”.
Tuy nhiên, USCIRF cho biết thêm rằng họ hy vọng việc Việt Nam bị đưa vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt (SWL) vừa qua sẽ khuyến khích chính phủ Việt Nam thực hiện các bước cụ thể để giải quyết các mối quan ngại lâu dài về tự do tôn giáo.
Uỷ viên USCIRF Frederick Davie phát biểu trực tuyến hôm 1/5 khi cơ quan này công bố bản cáo báo 2023:
“Trong năm 2022, nhà cầm quyền ở Việt Nam đã tăng cường kiểm soát và đàn áp các nhóm tôn giáo, bao gồm người Thượng và người Hmong theo đạo Tin lành, tín đồ Cao Đài Chơn truyền, Phật giáo Hòa Hảo độc lập và Giáo hội Phật giáo Thống nhất, đạo Dương Văn Mình và cả Pháp Luân Công”.
Bản báo cáo viết: “Trong năm qua chính quyền sách nhiễu, bức hại một số nhóm độc lập, đặc biệt là Tin lành người Thượng và Cao Đài Chơn truyền khi các nhóm này kỷ niệm Ngày Quốc tế Nhân quyền và Ngày Quốc tế tưởng niệm các nạn nhân của hành vi bạo lực vì Tôn giáo hoặc Tín ngưỡng (10/12)”.
“Có sự gia tăng đáng kể số trường hợp giới chức địa phương ép buộc các người Hmong công khai từ bỏ đạo, kể cả những tín đồ của những hội thánh Tin Lành dưới sự kiểm soát của nhà nước.
“Những ai khước từ phải đối mặt với các lời đe doạ và các cuộc tấn công, các khoản tiền phạt to lớn, biện pháp tước đoạt tài sản ảnh hưởng sinh kế, việc từ chối cấp các giấy tờ tuỳ thân quan trọng và giấy khai sanh làm cho họ thực tế trở thành những người vô quốc gia, và nguy cơ bị đuổi ra khỏi nhà và khỏi cộng đồng của người Hmong ở địa phương,” bản báo cáo viết.
Chính quyền cũng tiếp tục đàn áp các tôn giáo khác—gồm nhóm Dương Văn Mình, Pháp Luân Công, Hà Mòn, Hội Thánh Đức Chúa Trời… gọi đó là các nhóm “tà đạo”, “đạo lạ” và kiên quyết loại trừ, xóa sổ các nhóm này. Vào tháng 5, Ban Tôn giáo Chính phủ ở Hà Nội cho biết các nhóm như vậy không đủ điều kiện để đăng ký hoạt động tôn giáo với chính phủ, vẫn theo bản báo cáo.
USCIRF đề xuất chính phủ Hoa Kỳ buộc Việt Nam chịu trách nhiệm về vi phạm quyền tự do tôn giáo với tư cách là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (UNHRC) và hối thúc Việt Nam cho phép các chuyên gia Đặc biệt của Liên hợp quốc (UN) có liên quan được đến nước này để theo dõi và điều tra tự do tôn giáo và các vi phạm nhân quyền khác.
Vào tháng 10/2022, Việt Nam được bầu vào Hội đồng Nhân quyền LHQ với nhiệm kỳ ba năm, bất chấp những lo ngại rộng rãi và sâu sắc về hồ sơ nhân quyền của đất nước này, USCIRF cho biết.
Đối với các tù nhân tôn giáo, USCIRF yêu cầu phái đoàn ngoại giao của Mỹ ở Việt Nam tăng cường giám sát các điều kiện giam giữ và kêu gọi trả tự do cho họ.
Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận của VOA về bản báo cáo mới nhất này.
Giới hoạt động cho tự do tôn giáo Việt Nam bày tỏ sự đồng tình với bản báo của USCIRF, nhưng đa số cho rằng chính quyền Mỹ nên trừng phạt các quan chức Việt Nam vi phạm hơn là đưa nước này vào danh sách CPC.
Từ Tp. Hồ Chí Minh, Hòa Thượng Thích Không Tánh thuộc Tăng đoàn Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và là đồng chủ tịch Hội đồng Liên tôn Việt Nam, chia sẻ nhận định của ông với VOA:
“Hoa Kỳ đề nghị đưa Việt Nam vào CPC hay cấm vận Việt Nam thì đồng bào và quần chúng Việt Nam sẽ khổ thôi, chứ Đảng Cộng sản hay hệ thống cầm quyền của họ vẫn đầy đủ và sung sướng, họ không bị gì hết…
“Còn việc Hoa Kỳ đề nghị thế này, thế kia, họ [chính quyền Việt Nam] cũng biết rằng Hoa Kỳ cũng cần bang giao để phát triển… phía Hà Nội cũng nghĩ rằng Hoa Kỳ đề nghị để cho có vậy thôi, chứ chưa chắc mạnh mẽ tích cực…cho nên Hà Nội cũng không dè gì về chuyện đó. Rồi thì họ cũng sẽ “phản công” lại, cho rằng Hoa Kỳ tố cáo láo, sai thôi”.
Uỷ hội USCIRF ghi nhận rằng tháng 12 vừa qua Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt (SWL) vì đàn áp tự do tôn giáo “một cách nghiêm trọng”. Tuy nhiên, theo USCIRF, Việt Nam nên bị đưa xuống danh sách CPC do vi phạm tôn giáo ở mức “nghiêm trọng, có hệ thống và đang tiếp diễn”.
Chính quyền và truyền thông nhà nước Việt Nam cho rằng USCIRF “xuyên tạc vấn đề tôn giáo ở Việt Nam”.
“Do tư tưởng định kiến với Việt Nam, các thế lực phản động, thù địch ở trong nước và ngoài nước, trong đó có Ủy ban Tự do tôn giáo quốc tế Mỹ (USCIRF) vẫn bất chấp những thành tựu không thể phủ nhận của Việt Nam trong nỗ lực bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân để xuyên tạc trắng trợn về tình hình tôn giáo tại Việt Nam”, tạp chí Quốc phòng Toàn dân của Bộ Quốc phòng Việt Nam viết.
Theo báo cáo USCIRF năm nay, Việt Nam bị đề nghị trong danh sách CPC, cùng với 16 quốc gia khác, trong đó có Trung Quốc, Cuba, Afghanistan, Myanmar, Ấn Độ, Iran, Nga, Triều Tiên.
Diễn đàn