Stars and Stripes – cơ quan truyền thông chuyên cung cấp thông tin, bình luận liên quan đến hoạt động của quân đội Mỹ - vừa cho biết: Chiến hạm USS Montgomery vừa “xông đất” ở biển Đông.
Hôm 25 tháng 1 (mùng 1 tháng Giêng âm lịch), USS Montgomery đã dạo một vòng quanh Johnson Reef (bãi đá Gạc Ma) và Fiery Cross Reeef (bãi đá Chữ Thập). Đây là hai trong số bảy bãi đá ở quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc cưỡng chiếm của Việt Nam vào cuối thập niên 1980 và đã bồi đắp thành bảy hòn đảo nhân tạo.
Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ cho biết, USS Montgomory là chiến hạm đầu tiên thực hiện cuộc tuần tra trong năm 2020 ở biển Đông nhằm chứng minh, Mỹ sẽ không từ bỏ quyền tự do hàng hải ở vùng biển này. Những cuộc tuần tra như thế ở biển Đông còn nhằm thách thức yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại biển Đông.
Đại tá Joe Keily, Phát ngôn viên của Hạm đội 7 thuộc Hải quân Mỹ, nói thêm, ngoài Trung Quốc, những yêu cầu tương tự của Việt Nam, Đài Loan về việc phải được cho phép hoặc phải thông báo trước khi chiến hạm của quốc gia nào đó chỉ băng qua lãnh hải hoàn toàn không phù hợp với luật pháp quốc tế.
Đó cũng là lý do USS Montgomery không xin phép, cũng không thông báo với bất kỳ quốc gia nào khi tiến vào quần đảo Trường Sa, băng ngang bãi đá Gạc Ma và bãi đá Chữ Thập. Đại tá Keily nhấn mạnh, cả Công ước về Biển lẫn luật pháp quốc tế đều không giới hạn quyền qua lại một cách ôn hòa trong lãnh hải của quốc gia nào đó.
Trong email trao đổi với Stars and Stripes, Đại tá Keiley chú thích, Trung Quốc, Việt Nam, Đài Loan cùng đòi chủ quyền trên toàn bộ quần đảo Trường Sa. Còn Philippines, Malaysia và Brunei thì đòi chủ quyên trên một phần quần đảo này. Mỹ không công nhận chủ quyền của bất kỳ quốc gia nào trên quần đảo này.
Trước nay, các chuyến hải hành băng ngang biển Đông, dạo quanh các đảo ở cả quần đảo Trường Sa lẫn quần đảo Hoàng Sa của những chiến hạm thuộc Hải quân Mỹ đều nhằm khẳng định, Mỹ không từ bỏ quyền tự do hàng hải ở biển Đông. Riêng đối với quần đảo Trường Sa, năm ngoái, Mỹ đã từng cử ba chiến hạm USS Spruance, USS Preble và USS Chung Hoon dạo quanh các căn cứ hỏa lực mà Trung Quốc xây dựng trên những đảo nhân tạo (bồi đắp trên những bãi đá đã cưỡng đoạt của Việt Nam) tại quần đảo này.
Sự kiện USS Montgomery “xông đất” ở biển Đông có vài điểm đáng chú ý: Diễn ra ngay vào ngày đầu tiên – ngày đặc biệt nhất của năm âm lịch. Không biết có phải vì vậy mà không thấy Trung Quốc phản đối USS ngay lập tức hoặc cảnh cáo, bám theo nhằm răn đe như thường thấy (?). Một yếu tố khác với thường lệ nữa là đại diện Hải quân Mỹ nhấn mạnh yếu tố “thách thức” cả Việt Nam và Đài Loan như những thực thể ngang hàng với Trung Quốc trong yêu sách về chủ quyền tại biển Đông.
Chú thích
