Việt Nam nổi lên như một nước tuyên bố chủ quyền lớn tiếng nhất cạnh tranh với Trung Quốc ở Biển Đông và có thể ngả về phía Mỹ trong khi Philippines đang xích lại gần Trung Quốc, theo lời các nhà phân tích Trung Quốc được báo South China Morning Post dẫn lời.
Căng thẳng giữa Hà Nội với Bắc Kinh hiện rõ tại Manila hôm thứ Hai khi một cuộc họp trực tiếp đã được lên lịch giữa bộ trưởng ngoại giao hai nước bị hủy bỏ tại hội nghị các bộ trưởng ngoại giao ASEAN.
Việt Nam thúc đẩy khối này nhấn mạnh trong tuyên bố chung rằng một bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc liên quan tới vùng biển tranh chấp phải có tính ràng buộc pháp lý, điều mà Bắc Kinh phản đối. Trung Quốc cũng bực bội vì Việt Nam thúc đẩy các nước bày tỏ lo ngại về "hoạt động xây cất mở rộng" trong khu vực.
Các nhà quan sát nói sẽ có nhiều mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Việt Nam vì Hà Nội đã tìm cách lôi kéo các cường quốc khu vực khác như Nhật Bản và Mỹ để đối trọng với việc Manila xích lại gần Bắc Kinh dưới thời Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.
Đới Phàm, một chuyên gia nghiên cứu Đông Nam Á của Đại học Tế Nam, nói rằng Biển Đông quan trọng với Việt Nam hơn là với Philippines.
"Là quốc gia chiếm một dải đất hẹp, Việt Nam thiếu chiều sâu chiến lược và do đó dễ bị tấn công hơn. Đó là lý do tại sao Việt Nam cần bảo vệ quyền hàng hải của mình nhiều hơn," ông Đới nói với South China Morning Post.
Tiết Lực, chuyên gia về chính sách hàng hải của Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng Hà Nội sẽ tiếp tục sử dụng vũ đài quốc tế để thể hiện lập trường mạnh mẽ về vấn đề Biển Đông.
"Việc một quốc gia nhỏ bé như Việt Nam tìm cách cân bằng [lực lượng] là chuyện bình thường, nhưng họ sẽ không đẩy vấn đề đi quá xa," ông Tiết nói.
Ông nói phương cách tiếp cận của Việt Nam có giới hạn vì sự bất định trong chính sách Châu Á-Thái Bình Dương của chính quyền Trump và sự thiếu quan tâm của họ trong việc thách thức Trung Quốc trên mặt trận hàng hải, theo South China Morning Post.
"Việt Nam có phần chắc sẽ không đóng một vai trò tích cực như ông Aquino," ông Tiết nói, nhắc tới cựu Tổng thống Philippines Benigno Aquino, người đã đưa tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông ra tòa án trọng tài quốc tế.
"Quan tâm của ông Trump ở Biển Đông sẽ không lớn bằng ông Obama. Cũng có sự ngờ vực về cơ bản giữa Việt Nam và Mỹ vì những khác biệt về ý thức hệ."
