Tấm hình ông Donald Trump giơ nắm đấm một cách thách thức ngay sau khi bị một viên đạn bắn sượt qua tai ngay lập tức lan truyền, làm dấy lên suy đoán rằng nỗ lực ám sát ông hôm 13/7 sẽ làm tăng cơ hội thắng cử của ông.
Mặc dù bốn tổng thống Mỹ đã bị ám sát khi còn đương chức và nhiều người khác đã là mục tiêu bị ám sát, ông Trump vào danh sách có số lượng ít hơn của các tổng thống và ứng cử viên tổng thống bị thương và sống sót. Tuy nhiên, những vụ mưu sát họ cho thấy bối cảnh phức tạp hơn về bạo lực chính trị và tác động của nó đối với các ứng cử viên và cử tri.
Theodore Roosevelt
Cựu thống đốc New York này đã trở thành tổng thống sau một vụ ám sát, và ông nhậm chức khi Tổng thống William McKinley bị phần tử vô chính phủ Leon Czolgosz sát hại khi nhiệm kỳ của ông mới bắt đầu được sáu tháng.
Sau khi làm gần hết một nhiệm kỳ trọn vẹn và tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Roosevelt đã từ chối ra tranh cử nhiệm kỳ thứ ba nhưng sau đó đã thay đổi ý định khi ông bắt đầu cảm thấy người kế nhiệm mình, William Howard Taft, đang đi sai hướng.
Sau khi thất bại trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa vào năm 1912, ông Roosevelt đã tranh cử nhiệm kỳ thứ ba dưới màu áo Đảng Tiến bộ mà chính ông mới thành lập.
Khi chuẩn bị đọc diễn văn tại Milwaukee, Wisconsin, ông Roosevelt đã bị bắn bởi một cựu nhân viên pha chế bị ảo giác và ảo tưởng về sự vĩ đại. Do viên đạn bắn trúng hộp đựng kính và bài diễn văn dài 50 trang nhét trong áo khoác của ông, nó nằm trong ngực ông Roosevelt mà không làm tổn thương bất kỳ cơ quan chính nào trong cơ thể, và ông vẫn tiếp tục để kết thúc bài phát biểu dài 90 phút trước khi được chăm sóc y tế.
Sự kiện này đã làm tăng thêm danh tiếng của ông như một người hoạt động ngoài trời mạnh mẽ, khiến ông có biệt danh là ‘Bull Moose’ (sừng bò). Nhưng nó không đủ để giúp ông thắng cử.
Mặc dù đã có một trong những chiến dịch tranh cử mạnh nhất trong lịch sử nước Mỹ của một ứng viên đảng thứ ba, ông Roosevelt đã bị ứng viên Dân chủ Woodrow Wilson đánh bại.
George Wallace
Vào thời điểm phát động chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1972, George Wallace đang là thống đốc Alabama và nổi tiếng là người ủng hộ mãnh liệt sự chia tách sắc tộc chống lại phong trào dân quyền.
Tuy nhiên, khi đó ông Wallace đã thể hiện mình là người ôn hòa và đang trên đường giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Dân chủ. Ông vừa kết thúc bài phát biểu tại một trung tâm mua sắm ở Laurel, Maryland, thì bị Arthur Bremer, một người thất nghiệp lang thang, bắn bốn phát trúng ngực và bụng.
Tính mạng của ông Wallace đã được cứu sau ca phẫu thuật khẩn cấp, nhưng một trong những viên đạn đã bắn trúng cột sống của ông, khiến ông bị liệt suốt đời.
Và trong khi vụ ám sát khiến các đồng minh và đối thủ của ông thông cảm, mức độ thương tích của ông Wallace đã làm ông suy yếu nghiêm trọng và khiến ông không thể tranh cử hiệu quả.
Sau khi George McGovern dành được đề cử của Đảng, ông Wallace tiếp tục tham gia chính trị, nhưng thất bại một lần nữa khi ra tranh cử tổng thống và làm thống đốc Alabama thêm hai nhiệm kỳ nữa.
Nhưng sự việc để lại tác động bất ngờ hơn. Trong thời gian ông nằm viện, Shirley Chisholm, người phụ nữ da đen đầu tiên được bầu vào Quốc hội Mỹ và là một trong những đối thủ của ông Wallace trong cuộc tranh cử của Đảng Dân chủ, đã đến thăm ông.
Ông Wallace được cho là đã vô cùng cảm động trước cử chỉ này. Trong vài năm tiếp theo, ông đã công khai rút lại quan điểm phân biệt chủng tộc của mình trong khi bổ nhiệm một số lượng kỷ lục quan chức Da đen vào các vị trí trong chính phủ.
Ronald Reagan
Vào ngày 30/3 năm 1981, Tổng thống Ronald Reagan, một thành viên đảng Cộng hòa mới lên làm nhiệm kỳ đầu được hai tháng, đã có bài diễn văn trước các đại diện công đoàn tại khách sạn Washington Hilton ở thủ đô Washington.
Khi ông bước đến chiếc limousine và vẫy tay chào đám đông, John Hinckley Jr. đã bắn sáu phát từ một khẩu súng lục. Ông Reagan đã bị trúng một viên đạn bật ra từ chiếc limousine, trúng nách trái và đi vào phổi của ông. Một nhân viên Mật vụ, một cảnh sát DC và thư ký báo chí Nhà Trắng James Brady đã bị thương trong vụ ám sát.
Ông Hinckley, 25 tuổi, hy vọng vụ nổ súng sẽ giúp ông nổi tiếng và gây ấn tượng với nữ diễn viên Jodie Foster, người mà ông chưa bao giờ gặp mặt nhưng bị ám ảnh.
Tổng thống Reagan đã được đưa đến một bệnh viện gần đó và được phẫu thuật khẩn cấp. Mặc dù đã cận kề cái chết, vị tổng thống 70 tuổi vẫn lạc quan và thể hiện hình ảnh sức khỏe tốt trong suốt quá trình.
Trong khi sự đồng cảm của công chúng sau đó đã nâng tỷ lệ ủng hộ vốn đã cao của ông lên 68%, vẫn còn ba năm nữa ông mới tái tranh cử. Trong ba năm đó, mức tín nhiệm của ông đã giảm xuống mức thấp 35% trước khi cải thiện một lần nữa trong thời gian tiến tới cuộc bầu cử năm 1984.
Kết luận
Trong khi các ứng cử viên chính trị sống sót sau một vụ ám sát có thể nhận được mức ủng hộ tăng lên trong các cuộc khảo sát, lịch sử đã cho thấy hiệu ứng này thường hạn chế và chỉ trong một thời gian ngắn.
Và mặc dù về nguyên tắc hầu hết mọi người vẫn phản đối bạo lực chính trị, nhưng các cuộc thăm dò đã chỉ ra rằng sự ủng hộ cho điều này đã tăng lên trong những năm gần đây, với hơn 20% người Mỹ tin rằng điều đó có thể chính đáng.
Trong khi các nhà chức trách còn đang tìm kiếm động cơ trong vụ xả súng vào ông Trump của Thomas Matthew Crooks, 20 tuổi, sẽ rất khó để biết được tác động của bước ngoặt gây sốc này đối với cuộc bầu cử trong một mùa tranh cử vốn đã không thể đoán định được.
Diễn đàn