Chín ngư dân Trung Quốc sẽ ra tòa trong tuần này tại Philippines vì bị cáo buộc đánh cá trái phép tại vùng biển Philippines và bắt loại rùa biển được bảo vệ. Vụ bắt giữ này đã làm chính phủ Bắc Kinh phẫn nộ vì cho rằng những ngư dân này đánh bắt trong lãnh hải Trung Quốc. Một số nhà phân tích nói vụ xử này nêu bật sự căng thẳng đang tiếp diễn tại Biển Đông. Từ Puerto Princesa, thủ phủ của tỉnh Palawan, Thông tín viên Jason Strother có thêm chi tiết sau đây.
Đơn vị Tàu Đặc biệt của Cảnh sát Quốc gia Philippines tuần tiễu vùng biển chung quanh tỉnh đảo Palawan. Hoa Kỳ đã chuyển cho giới hữu trách Philippines 6 chiếc tàu cao tốc để giúp chống lại nhiều loại tội phạm khác nhau, theo như giải thích của đại uý Osmundo Salito thuộc đơn vị này.
“Buôn lậu ma tuý, buôn người, khủng bố, hải tặc, chuyển lậu, đánh bắt trộm, và những hình thức tội phạm khác.”
Việc này bao gồm bắt giữ người nước ngoài đánh cá bất hợp pháp tại vùng biển Philippines.
Bỏ neo tại trạm của Đơn vị Tàu Đặc biệt là một chiếc tàu dài 30 mét. Cảnh sát biển nói họ bắt giữ 11 thuyền viên người Trung Quốc cùng với 5 tòng phạm người Philippines khi những người này bắt loài rùa biển có nguy cơ tuyệt chủng.
Các ngư dân này bị phát giác tại vùng biển gần bãi cạn Half Moon tại Biển Đông, trong vùng quần đảo Trường Sa mà cả Philippines lẫn Trung Quốc đều tuyên bố có chủ quyền.
Việc bắt giữ tàu Trung Quốc vào tháng 5 năm nay khiến Bắc Kinh đưa ra một tuyên cáo do phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Oánh công bố.
Bà Hoa nói chính phủ Trung Quốc yêu cầu Manila trả tự do ngay lập tức cho các thuyền viên và chiếc tàu. Bà cũng cảnh báo Philippines không nên có bất cứ hành động khiêu khích nào.
Tuy nhiên, nhà cầm quyền Philippines truy tố 9 trong số ngư dân người lớn Trung Quốc. Những người này sẽ ra toà trong tuần này và nếu bị xét là có tội, họ có thể bị tuyên từ 2 đến 20 năm tù vì vi phạm luật bảo vệ các chủng loại có nguy cơ tuyệt chủng.
Vụ xử này diễn ra sau một phán quyết trong tháng trước theo đó tòa án Palawan xét thấy 12 ngư dân Trung Quốc khác có tội vì đánh bắt trộm tại một vùng san hô được bảo vệ. Những người này bị kết án tù từ 6 đến 12 năm.
Công tố viên trưởng Palawan, ông Alen Rodriguez, nói Philippines không đặc biệt nhắm vào ngư dân Trung Quốc. Nhưng ông nói tất cả những người này vi phạm rõ rệt luật Philippines.
“Có những chứng cứ rõ rệt và chúng tôi không ngoảnh mặt làm ngơ và để họ đi. Tôi tin tưởng là chúng tôi sẽ có một phán quyết có tội.”
Căng thẳng lên cao trên toàn Biển Đông. Trong năm nay, Trung Quốc đã định đặt một giàn khoan dầu tại vùng biển Việt Nam tuyên bố có chủ quyền. Hải quân Philippines nói lực lượng Trung Quốc tìm cách ngăn chặn tàu tiếp tế của họ. Và mới đây, Washington cho biết một máy bay phản lực chiến đấu của Trung Quốc đối đầu với một trong những máy bay của Hoa Kỳ trên không phận ngoài biển khơi.
Một số quan sát viên tại Manila nói việc ngư dân Trung Quốc thường xuyên vi phạm vùng biển Philippines là một ví dụ về kế hoạch bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc.
Oâng Rafael Aluna, cựu Bộ trưởng Nội vụ Philippines, nói các ngư dân chỉ là con bài của quân đội Trung Quốc.
“Các ngư dân chỉ là một miếng salami trong chiến lược của Trung Quốc. Trung Quốc đang dùng đội tàu thuyền đánh cá, ngư dân và các tàu dân sự, để đánh bắt trộm, chiếm cứ và tuyên bố chủ quyền. Họ đang sử dụng những tài sản dân sự và ngư dân đang là đội quân tiên phong.”
Ông Alunan nói đối thoại có thể làm giảm bớt một số căng thẳng, nhưng Manila cũng phải chứng tỏ sức mạnh để chống lại những gì được xem là sự hung hăng của Trung Quốc trên biển.
Công tố viên Alen Rodriguez nói nếu 9 người Trung Quốc đánh bắt trộm bị kết án thì họ không chắc sẽ được tổng thống ân xá như một số ngư dân nước ngoài được hưởng trong quá khứ.
“Trong quá khứ, dưới thời tổng thống Arroyo, bà ấy đã ân xá cho một số ngư dân Trung Quốc và những người này được phép về nhà. Tuy nhiên dưới chính quyền Aquino, vào lúc này tôi không nghe có chuyện như vậy.”
Ông Rodriguez dự kiến vụ xử các ngư dân sẽ kết thúc vào cuối tháng 9 năm nay.
