Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama ký ban hành Luật Nhân Quyền Toàn Cầu ngày 23/12/2016, quy định những kẻ vi phạm nhân quyền và tham nhũng lớn ở các nước sẽ bị ‘cấm cửa’, không cho vào Mỹ, và tài sản của họ ở Hoa Kỳ, nếu có, sẽ bị đóng băng.
Sergei Magnitsky là một luật sư tiến bộ Ukraine bị chính quyền Nga bắt giam, ốm nặng không được chữa chạy, và chết trong tù sau 358 ngày bị giam giữ, khi ông mới 37 tuổi. Ông tiêu biểu cho nạn nhân của một chế độ độc đoán chà đạp nhân quyền.
Gần đây, tổ chức BPSOS – Boat People SOS (Ủy ban Cứu người vượt biển) ở Hoa Kỳ đã ra sức sưu tầm danh sách các quan chức tại Việt Nam tham gia đàn áp công dân đòi quyền sống, vi phạm nghiêm trọng nhân quyền. BPSOS đã lập nên hồ sơ gồm 168 người để lần lượt chuyển cho Quốc hội và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Tuy Tổng thống Donald Trump không mấy mặn mà với nhân quyền, nhưng trong hành pháp và lập pháp Hoa Kỳ vẫn có nhiều người coi dân chủ và nhân quyền là những giá trị cơ bản cần bảo vệ và phát huy khắp thế giới.
Đến nay, BPSOS đã gửi đến Bộ Ngoại giao Mỹ 3 bản danh sách các quan chức, nhân viên thuộc chính quyền Việt Nam vi phạm nhân quyền. Ba danh sách gồm các vụ việc ở Gia Lai, Đà Nẵng, và Đồng Tháp.
Danh sách một gồm 14 người trong vụ đàn áp mục sư Nguyễn Công Chính và vợ là bà Trần Thị Hồng ở Gia Lai. Các hành vi vi phạm bao gồm đánh đập tàn bạo, tra tấn họ bằng roi, bằng điện, bột hạt tiêu, bắt giam hàng năm không xét xử, rồi tuyên án mục sư Chính 11 năm tù. Những người vi phạm gồm đại tá Lâu, Giám đốc Công An Gia Lai; đại tá Long, Phó Giám đốc Công An Gia Lai; Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận Hoa Lư; Trưởng Công an Xã Hoa Lư; chánh án và các thẩm phán Tòa án Gia Lai; chánh án Phạm Bá Sơn và các thẩm phán Tòa Phúc thẩm Gia Lai; trung tá Anh, trưởng trại tù T20 Gia Lai và những quản giáo tham gia tra tấn tù nhân.
Danh sách hai gồm 21 nhân vật tham gia cưỡng chế cướp đất, tra tấn, đánh chết người dân (anh Nguyễn Thành Năm) ở Cồn Dầu Đà Nẵng, phá hoại tang lễ Cụ Đặng Thị Tân, 93 tuổi. Đứng đầu danh sách này là ông Nguyễn Bá Thanh, nguyên Bí thư kiêm Chủ Tịch Hội Đồng Nhân Dân Đà Nẵng (đã chết). Tiếp theo là ông Trần Văn Minh, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Đà Nẵng; Vũ Văn Thương, Ủy ban Nhân dân huyện Cẩm Lệ; Giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường; Phó Giám đốc Công An Đà Nẵng; Trưởng Công an huyện Cẩm Lệ; Lê Viết Tân, Tổng Giám đốc SUN Group; Tân Thị Thu Dung, chánh án Tòa án quận Cẩm lệ; Nguyễn Thị Canh, chánh án Tòa Phúc thẩm…
Danh sách ba gồm 19 người trong vụ đàn áp nhóm Hòa Hảo (anh Nguyễn Bắc Truyển) ở Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp. Đó là thiếu tướng Nguyễn Minh Thuấn, Giám đốc Công An Đồng Tháp; đại tá Nguyễn Thành Long, Trưởng Công An huyện Lấp Vò; Phó Công An huyện Lấp Vò; thiếu tá Chót, công an xã Long Hưng; Nguyễn Thành Thơ, chánh án Tòa án tỉnh Đồng Tháp; Trần Văn Ngọc Vui, Viện Kiểm sát Đồng Tháp; Nguyễn Hòa Bình, Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối Cao.
Chắc chắn vài ngày nữa, trước khi gặp Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Tổng thống Donald Trump sẽ được báo cáo kỹ về phúc trình Nhân quyền Việt Nam 2016 và về ba danh sách theo Luật Magnitsky trên đây.
Tôi đã từng gặp anh Nguyễn Đình Thắng, Tổng giám đốc BPSOS. Anh rất năng động, tháo vát, có bề dày kinh nghiệm, hoạt động nhắm đến hiệu quả thiết thực, không tốn sức uổng công. Anh thắt chặt được hai mối quan hệ anh cho là ‘sinh tử.’ Một là gắn bó với các khâu phận phụ trách nhân quyền ở Quốc hội, Bộ Ngoại giao Mỹ, và Liên hiệp quốc. Hai là liên hệ chặt với các tổ chức xã hội dân sự trong nước để thiết lập danh sách 168 quan chức vi phạm nhân quyền, liệt kê lý lịch, hành vi cụ thể, cả hình căn cước và hình ảnh liên quan.
Thật đáng mừng cho phong trào dân chủ và nhân quyền Việt Nam. Những kẻ độc đoán và bọn tay sai đàn áp người yêu nước cũng như những thẩm phán xử án theo lệnh kẻ ác, từ nay phải dè dặt, nể sợ luật quốc tế cũng như nể sợ sự căm ghét khinh bỉ của người dân chuộng công lý.
* Blog của nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
