Bộ trưởng Quốc phòng Israel hôm 5/2 đã ra lệnh cho quân đội chuẩn bị một kế hoạch cho phép "cuộc di tản tự nguyện" của người dân khỏi Gaza, sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bị lên án rộng rãi vì tuyên bố kế hoạch tiếp quản dải đất này.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz hoan nghênh tuyên bố của ông Trump rằng Hoa Kỳ sẽ hướng đến mục tiêu kiểm soát Gaza, tái định cư hơn 2 triệu người Palestine đang sống ở đó và biến vùng lãnh thổ này thành "Riviera của Trung Đông".
"Tôi hoan nghênh kế hoạch táo bạo của Tổng thống Trump, người dân Gaza nên được tự do rời đi và di cư, như thông lệ trên toàn thế giới", ông Katz nói trên X.
Ông Katz cho biết kế hoạch của ông sẽ bao gồm các lựa chọn rời đi thông qua các cửa khẩu đường bộ, cũng như các sắp xếp đặc biệt để rời đi bằng đường biển và đường hàng không.
Quan chức Hamas Basem Naim cáo buộc ông Katz cố gắng che đậy "cho một quốc gia đã không đạt được bất kỳ mục tiêu nào trong cuộc chiến ở Gaza", và cho biết người Palestine quá gắn bó với đất đai của họ để có thể rời đi.
Di dời người Palestine là một trong những vấn đề nhạy cảm và dễ bùng nổ nhất ở Trung Đông. Việc cưỡng ép hoặc ép buộc di dời người dân dưới sự chiếm đóng của quân đội là tội ác chiến tranh, bị cấm theo Công ước Geneva năm 1949.
Các cuộc không kích của Israel đã giết chết hàng chục nghìn người trong 16 tháng qua và đã buộc người Palestine phải liên tục di chuyển trong Gaza để tìm kiếm sự an toàn.
Nhưng nhiều người nói rằng họ sẽ không bao giờ rời khỏi vùng đất này vì họ sợ phải rời đi vĩnh viễn, giống như vụ "Nakba", hay thảm họa, khi hàng trăm nghìn người bị đuổi khỏi nhà trong cuộc chiến khi nhà nước Israel ra đời vào năm 1948.
Nhiều người đã bị đuổi đi hoặc chạy trốn đến Gaza, Bờ Tây và các quốc gia Ả Rập lân cận bao gồm Jordan, Syria và Lebanon, nơi con cháu của họ vẫn sống trong các trại tị nạn. Israel bác bỏ lời kể rằng họ đã bị buộc phải rời đi.
Ông Katz nói rằng các quốc gia phản đối các hoạt động quân sự của Israel ở Gaza nên tiếp nhận người Palestine.
"Các quốc gia như Tây Ban Nha, Ireland, Na Uy và các quốc gia khác, những quốc gia đã đưa ra những lời buộc tội và tuyên bố sai sự thật chống lại Israel về các hành động của nước này ở Gaza, có nghĩa vụ pháp lý phải cho phép bất kỳ cư dân Gaza nào nhập cảnh vào lãnh thổ của họ", ông nói.
"Sự đạo đức giả của họ sẽ bị phơi bày nếu họ từ chối làm như vậy. Có những quốc gia như Canada, nơi có chương trình nhập cư, trước đây đã bày tỏ mong muốn tiếp nhận cư dân Gaza".
Những phát biểu của ông đã nhanh chóng bị Bộ trưởng Ngoại giao Tây Ban Nha Jose Manuel Albares chỉ trích.
"Đất đai của người dân ở Gaza là Gaza và Gaza phải là một phần của nhà nước Palestine trong tương lai", ông Albares nói trong một cuộc phỏng vấn với đài phát thanh Tây Ban Nha RNE.
Ông Katz cáo buộc Hamas bắt giữ người Palestine làm con tin ở Gaza, ngăn cản họ rời đi và tống tiền họ thông qua hệ thống viện trợ nhân đạo. Ông không giải thích thêm.
Thông báo bất ngờ của ông Trump, vốn đã gây ra sự tức giận trên khắp Trung Đông, được đưa ra khi Israel và Hamas dự kiến sẽ bắt đầu các cuộc đàm phán về vòng thứ hai của một kế hoạch ngừng bắn mong manh nhằm chấm dứt gần 16 tháng giao tranh ở Gaza.
Ông Trump đã bị các cường quốc thế giới là Nga, Trung Quốc và Đức chỉ trích hôm 5/2 về kế hoạch của ông đối với Gaza, cho rằng kế hoạch này sẽ gây ra "nỗi đau khổ mới và lòng căm thù mới".
Ai Cập và các quốc gia Ả Rập khác phản đối mạnh mẽ mọi nỗ lực đẩy người Palestine qua biên giới. Họ lo ngại bất kỳ sự di cư hàng loạt nào cũng sẽ làm suy yếu thêm triển vọng về "giải pháp hai nhà nước" - ý tưởng thành lập một nhà nước Palestine bên cạnh Israel - và khiến các quốc gia Ả Rập phải gánh chịu hậu quả.
Thế lực khu vực nặng ký là Ả Rập Xê Út đã thẳng thừng bác bỏ đề xuất này và Quốc vương Abdullah của Jordan, người sẽ gặp ông Trump tại Nhà Trắng vào tuần tới, nói hôm 5/2 rằng ông bác bỏ mọi nỗ lực sáp nhập đất đai và di dời người Palestine.
Trong một bài đăng trên X, Bộ ngoại giao Iran cho biết kế hoạch của Trump là một phần trong nỗ lực của Israel nhằm "xóa sổ hoàn toàn người Palestine".
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói hôm 5/2 rằng đề xuất của ông Trump là "đáng chú ý" và kêu gọi xem xét đề xuất này, mặc dù ông không nêu rõ ông tin rằng ông Trump đang đề xuất điều gì.
Ông Netanyahu cho biết ông không tin ông Trump đề xuất gửi quân đội Hoa Kỳ đến chiến đấu với Hamas ở Gaza, hoặc Washington sẽ tài trợ cho các nỗ lực tái thiết.
Hamas, lực lượng cai trị Dải Gaza trước chiến tranh, cho biết đề xuất của ông Trump là "rất vô lý".
Kể từ ngày 25 tháng 1, ông Trump đã nhiều lần đề xuất rằng người Palestine ở Gaza nên được các quốc gia Ả Rập trong khu vực như Ai Cập và Jordan tiếp nhận, một ý tưởng bị cả các quốc gia Ả Rập và các nhà lãnh đạo Palestine bác bỏ. Ông không đưa ra thông tin cụ thể nào về đề xuất tiếp quản Gaza của mình.