Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, trong một tin nhắn trên Facebook hôm nay , nói rằng ông đã tới Havana để ‘mở rộng cánh tay hữu nghị với nhân dân Cuba’ và ‘vùi chôn dấu tích cuối cùng của cuộc chiến tranh lạnh tại Châu Mỹ.’
Thông điệp của ông Obama được đưa ra 1 ngày sau khi các đám đông dân chúng phấn khích chào đón ông tới phố cổ Havana với những tiếng reo hò "Hoa Kỳ! Hoa Kỳ!". Thông điệp này đối lập hẳn với những lời chỉ trích từ các ứng cử viên Tổng thống bên đảng Cộng hòa trên các phương tiện truyền thông xã hội.
Hôm qua, sau khi chiếc Air Force One của Tổng thống đáp xuống Cuba, ứng viên dẫn đầu bên đảng Cộng hòa, ông Donald Trump, đã viết trên Twitter rằng: ‘Ồ, Tổng thống Obama vừa hạ cánh xuống Cuba, chuyện lớn, và ông Raul Castro thậm chí đã không ra đón ông Obama trong khi đã từng ra đón Đức Giáo Hoàng và những người khác. Không hề có sự tôn trọng.’
Trước đó ông Trump từng tuyên bố việc Hoa Kỳ theo đuổi cách tiếp cận mới trong chính sách đối với Cuba theo ông không có vấn đề.
Ứng cử viên Tổng thống bên đảng Cộng hòa người Mỹ gốc Cuba, Ted Cruz, trong bài xã luận cho ấn phẩm chính trị Politico của Mỹ hôm nay nói rằng tự do không thể đến với Cuba ‘bằng cách làm giàu và nâng cao vị thế cho chế độ độc tài trong khi cách chế độ này đang xuất khẩu khủng bố sang Châu Mỹ Latinh.’
Thượng nghị sĩ Cruz của bang Texas cho biết thân phụ ông từng bị tra tấn bởi chế độ Batista trong khi cô của ông ‘bị đánh đập dã man bởi nhữn tên côn đồ thời Castro’ trước khi bỏ nước ra đi để tìm tự do tại Mỹ.’
Ông Cruz là ứng cử viên người Mỹ gốc Cuba còn lại trong cuộc đua Tổng thống lần này sau khi Thượng nghị sĩ bang Florida, Marco Rubio, bỏ cuộc đua vào tuần trước. Dù rời bỏ cuộc đua, nhưng ông Rubio vẫn mạnh mẽ lên tiếng phản đối chính sách của chính quyền Obama. Ông đăng một tin nhắn lên Facebook hôm thứ bảy rằng chuyến đi của Tổng thống Cuba đánh dấu khởi điểm của ‘một trong những chuyến đi đáng xấu hổ nhất của một Tổng thống Mỹ tới bất cứ nơi nào trên thế giới.’
Quan điểm của ông Rubio là quan điểm chung của một số đảng viên Cộng Hòa, những người cho rằng cô lập là cách tốt nhất để có được sự nhượng bộ của chế độ Cuba đối với các quan ngại về nhân quyền.
Ông Rubio viết rằng: ‘Chuyến thăm của Tổng thống Obama tới Cuba và chính sách nhượng bộ một chiều của ông đối với chế độ này cũng ngây thơ như thế giới quan của ông ấy và cũng sai lầm như chính những chính sách đối ngoại của ông ấy đang tác động tới các nơi khác trên thế giới.’
Ứng viên còn lại bên đảng Cộng Hòa, Thống, thống đốc bang Ohio, John Kasich, nói với đài MSNBC ông muốn nhìn thấy mối hệ giữa Hoa Kỳ với Cuba quân bình hơn.
Hôm thứ sáu, ông Kasich phát biểu rằng ‘Tôi cho rằng chúng ta cho quá nhiều còn họ nhận được quá nhiều, tôi muốn thấy họ cho trở lại.’
Thượng viện tuần này không có hội họp nhưng phản ứng từ các đảng viên Cộng hòa trong Hạ viện rất mạnh mẽ.
Dân biểu Ileana Ros-Lehtinen của bang Florida chỉ trích Tổng thống tại Hạ viện hôm nay, nói rằng ông Obama chỉ quan tâm đến việc tạo ra di sản.
Dân biểu người gốc Cuba nói các cuộc gặp giữa Tổng thống Obama với các nhà bất đồng chính kiến Cuba là chưa đủ, đặc biệt sau khi ông Obama ‘bắt tay với kẻ độc tài đẫm máu như ông Raul Castro.’
Dân biểu Cộng Hòa Mike Pompeo cho rằng không một vị Tổng thống đương nhiệm nào của Hoa Kỳ đi thăm Cuba trong gần 90 năm qua là có lý do, và ông gọi chuyến thăm này là một sự nhượng bộ trước một nhà độc tài.
Trong bài xã luận đăng trên tạp chí Independent Journal Review hôm nay, ông Pompeo viết: ‘Đi thăm Cuba, Tổng thống Obam dành cho ông Fidel Castro một cú đúp về ngoại giao.’
Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy các đảng viên Cộng hòa khác đang cởi mở hơn với ý tưởng cải thiện bang giao với Cuba, viện dẫn lý do cơ hội kinh doanh là một cách mở cửa những quyền tự do cho dân chúng Cuba. Ít nhất 15 đảng viên Cộng Hòa ở Thượng viện đã công khai ủng hộ việc nới lỏng các hạn chế về du hành và thương mại với Cuba trong mấy tháng qua trong khi chính quyền Obama theo đuổi việc phục hồi quan hệ bang giao.
39 thành viên trong Quốc hội tháp tùng phái đoàn của Tổng thống Obama đến Cuba, trong đó có 5 đảng viên Cộng Hòa. Thượng nghị sĩ Jeff Flake của bang Arizona – một thành viên trong phái đoàn – nói với đài VOA trước khi lên đường rằng ‘Với tư cách đảng viên Cộng Hòa, tôi luôn thắc mắc rằng vì sao chúng ta thường nói giao tiếp, qua lại, và thương mại sẽ thúc đẩy các nước hướng tới dân chủ nhưng với Cuba, chúng ta lại có khuynh hướng cho rằng “Không, không, sẽ không có tác dụng ở đó”. Thật ra, có tác dụng, đang có tác dụng đấy chứ.’
Lãnh tụ khối thiểu số tại Hạ viện bà Nancy Pelosi có mặt trong phái đoàn của Tổng thống hôm nay hồi âm lại trên Twitter một tin nhắn ủng hộ từ một đồng nghiệp bên đảng Dân chủ.
Dân biểu Gregory Meeks của đảng Dân chủ, người cũng có mặt trong phái đoàn của ông Obama, nói với đài MSNBC trong một cuộc phỏng vấn ở Havana rằng chuyến đi ‘là một giấc mơ trở thành hiện thực, rằng chúng ta cuối cùng đã nói chuyện được với nhau và có sự giao tiếp giữa con người với con người.’
Các ứng cử viên Tổng thống của đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton và ông Bernie Sanders đều cho biết ủng hộ việc Hoa Kỳ giao tiếp với Cuba.
Thượng nghị sĩ bang Vermont nhắn tin qua Twitter hôm nay ca ngợi Tổng thống đã ‘đưa quan hệ hai nước vào một kỷ nguyên mới.’