Hôm 4/9/2023, theo Thông cáo từ Nhà Trắng, Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ Jill Biden xét nghiệm dương tính với COVID-19 chỉ vài ngày trước khi Tổng thống Joe Biden, người có kết quả xét nghiệm âm tính với COVID, chuẩn bị tới dự Hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Ấn Độ. Nhà Trắng cho biết: “Sau khi Đệ nhất phu nhân xét nghiệm dương tính với Covid-19, Tổng thống Biden đã được xét nghiệm Covid vào tối cùng ngày”. “Tổng thống có kết quả xét nghiệm âm tính. Tổng thống sẽ xét nghiệm đều đặn trong tuần này và theo dõi các triệu chứng”, Nhà Trắng cho biết thêm nhưng không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của báo giới về việc liệu chuyến đi nước ngoài của Biden, bao gồm cả chuyến công du Việt Nam dự kiến vào ngày 10/9, có bị ảnh hưởng hay không (1)
Hôm 5/9/2023, theo TTXVN, Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam (TBT ĐCSVN) Nguyễn Phú Trọng đã tiếp ông Lưu Kiến Siêu, trưởng Ban Liên lạc đối ngoại Trung ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ), tại Hà Nội. Chuyến thăm của ông Siêu diễn ra ngay trước thềm chuyến thăm đã được lên lịch của Tổng thống Biden vào cuối tuần này, vào thời điểm Việt Nam và Mỹ được cho là sẽ nâng cấp quan hệ lên tầm “Đối tác chiến lược toàn diện” (CSP), cấp độ Hà Nội đang có với Bắc Kinh và Mátxcơva. Truyền thông Việt Nam đồng loạt đưa tin về cuộc gặp giữa ông Siêu với ông Trọng dịp Hà Nội và Bắc Kinh đang kỷ niệm 15 năm thiết lập quan hệ CSP, mức quan hệ ngoại giao cao nhất của Việt Nam với các đối tác. TBT Trọng hoan nghênh ông Siêu thăm Việt Nam trong bối cảnh quan hệ hai đảng, hai nước duy trì đà phát triển tốt đẹp và có nhiều tiến triển thực chất, nhất là khi hai nước cùng nhau kỷ niệm 15 năm thiết lập CSP (2)
Cũng vào sáng 5/9/2023, lần đầu tiên, Cổng thông tin điện tử chính phủ Việt Nam (Chinhphu.vn) đưa tin chính thức: “Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sắp thăm Việt Nam theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng”. Thông báo của Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu rõ: "Dự kiến, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ thăm Việt Nam từ ngày 10-11/9/2023 theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Chúng tôi tin rằng các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, thực chất và lâu dài trên tất cả các lĩnh vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới". Các chỉ dấu nói lên sự thận trọng của ĐCSVN trước khi đón TT Mỹ vào cuối tuần này thể hiện ở bản tin của Chinhphu.vn. Độ dài của bản tin vượt khuôn khổ trung bình, hơn 1.570 chữ. Nội dung không cập nhật những sự kiến mới nhất diễn ra trong quan hệ song phương gần đây, nhưng nó đăng lại hầu như toàn bộ nội dung cuộc điện đàm tối 29/3/2023 giữa TBT Trọng với TT Biden liên quan đến quan hệ hai nước Việt – Mỹ, tại Trụ sở Trung ương Đảng. (3)
Hy vọng, cả COVID-19 lẫn ĐCS Trung Quốc không thể hủy ngang được chuyến thăm lịch sử của TT thứ 46 Hoa Kỳ sang Việt Nam vào cuối tuần này! Tuy nhiên, hàng loạt các tin tức và sự kiện đã và sẽ diễn ra trước thời điểm TT Biden đến Hà Nội đang gây ra nhiều quan ngại. Ngay trong buổi tiếp Trưởng Ban Liên lạc đối ngoại Trung ương ĐCS Trung Quốc Lưu Kiến Siêu, ông Trọng cũng phải viện dẫn đến chuyến thăm và làm việc của ông tại tỉnh Lạng Sơn, cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị vừa qua. Hôm ấy, qua Đại sứ Trung Quốc Hùng Ba từ Hà Nội lên “tham gia trồng cây”, TBT Trọng nhấn mạnh ĐCSVN luôn coi trọng và ưu tiên hàng đầu phát triển quan hệ Việt – Trung. Chưa hết, để chuẩn bị tốt cho Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới hai nước lần thứ 8, dường như cũng sẽ diễn ra vào 8 – 9/9 tới, đoàn công tác của Bộ Quốc phòng đã phối hợp với tỉnh Lào Cai tổ chức tổng duyệt các hoạt động giao lưu (4). Hy vọng các tuyên bố của ông Trọng và động thái trên đây của Việt Nam có thể giảm bớt mức độ phản ứng gay gắt của ĐCSTQ, một khi chuyến thăm của TT Biden sẽ diễn ra và việc nâng cấp quan hệ Việt – Mỹ lên CSP được công bố.
Sự có mặt của TT Mỹ tại Hà Nội vào cuối tuần này sẽ khiến Trung Quốc thấy khó chịu là điều có thể hiểu được phần nào. Ngần ngại về phản ứng mạnh mẽ có thể có, Việt Nam trong vòng hai năm trở lại đây bày tỏ sự thận trọng, khiến chính quyền Biden phải nỗ lực gấp bội trong việc thuyết phục Hà Nội. Nhiều chuyến thăm của các thành viên cấp cao của chính phủ Hoa Kỳ đã diễn ra trong những tháng gần đây, và cuối tháng trước, bản thân ông Biden cũng vài ba lần công khai nhắc tới việc này. Kể từ đó, Hà Nội dường như đã buộc phải tìm nhiều cách xoa dịu Bắc Kinh. Một trong những cách thức ấy là hai bên tiến hành bàn thảo về những chuyến thăm cấp cao từ Trung Quốc tới Hà Nội vào thời điểm sau hoặc thậm chí ngay trước chuyến đi của ông Biden (theo Reuters). Các quan chức nói Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Cường có thể sẽ gặp gỡ với các nhà lãnh đạo Việt Nam trong thời điểm trước hoăc sau chuyến thăm VN của TT Biden (5). Chúa hãy phù hộ cho nước Mỹ và Việt Nam! (God Bless America and Vietnam!)
(1) /a/de-nhat-phu-nhan-jill-biden-duong-tinh-voi-covid-19-tong-thong-biden-am-tinh/7255015.html