Năm viên chức của Đảng Cộng sản đã bị bỏ tù vì cung cấp thông tin và tài liệu cho blogger Đường Văn Thái, người bị chính quyền Việt Nam kết án 12 năm tù cuối tháng 10, theo bản án vừa được Dự án 88 công bố.
Ông Thái, cựu nhà báo và nhà bất đồng chính kiến, được cho là đã bị Việt Nam bắt cóc đưa về nước xét xử khi đang tị nạn ở Thái Lan. Ông bị tuyên án trong một phiên xử kín ở Hà Nội hôm 30/10 với tội danh “Tuyên truyền chống nhà nước” trong một vụ án mà ông bị cho là “người cầm đầu” cùng với 7 bị cáo khác.
Luật sư bào chữa cho ông Thái nói với VOA hôm 30/10 rằng phiên tòa được xử kín vì vụ án “liên quan đến một số vấn đề nội bộ của một số cán bộ cấp cao.”
Các bản tin trong nước, gồm Tin Tức của TTXVN, Đài tiếng nói Việt Nam VOV hay Tuổi Trẻ, lúc đó đều đăng tải những thông tin ngắn gọn và tương tự nhau về phiên tòa xét xử sơ thẩm, trong đó nói rằng ông Thái bị tuyên phạt 12 năm tù và 3 năm quản chế, trong khi các bị cáo còn lại nhận mức án từ 30 tháng đến 5 năm 6 tháng tù giam.
Các bản tin này không cho biết những “đồng phạm” của ông Thái cùng bị tuyên án là ai.
Tài liệu dài 45 trang của bản án mà Dự án 88, tổ chức chuyên cổ vũ cho nhân quyền Việt Nam, công bố trên trang web cho thấy 7 người khác cũng bị án tù trong cùng vụ án, trong đó có 5 quan chức chính quyền và cựu đảng viên Đảng Cộng sản.
Trong số này có ông Nguyễn Văn Văn, cựu chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn Gia Nguyễn và là cựu đảng viên Cộng sản Việt Nam. Ông là người bị mức án nặng nhất – 5 năm 6 tháng tù – trong số những “đồng phạm” của ông Thái.
Theo bản án được đăng tải, ông Văn bị cáo buộc đã “gửi thông tin mật” về tình hình kinh tế và chính trị của Việt nam cho ông Thái qua Facebook và Telegram. Ngoài ra ông Văn còn bị cáo buộc đã hướng dẫn ông Thái cách viết bài, biên tập video, lập ví điện tử và dùng tiền điện tử để nhận tiền từ những người ủng hộ ông một cách ẩn danh. Vẫn theo bản án, ông Văn còn có ý định mua cho ông Thái một tài khoản Facebook có tích xanh để đăng tải video mà không bị đánh cắp tài khoản.
Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Tùng, một đảng viên bị đình chỉ sinh hoạt Đảng ngày 11/5/2023, đã liên lạc với ông Thái qua Telegram và cung cấp thông tin cho blogger này để sử dụng cho 2 video và 2 bài viết, trong đó có bài “Chít bỏ mẹ, nhà ngài Bộ trưởng Tô đẹp thế, đúng căn góc ngõ cụt nước sông nước máng thế này dân sống sao nổi,” theo thông tin từ bản án. Ông Tùng bị kết án 3 năm 6 tháng tù giam.
Một cựu quan chức chính quyền khác, ông Trương Công Đại, cựu chi cục trưởng Chi cục bảo vệ môi trường thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, bị kết án 4 năm 6 tháng tù giam vì đã thu thập thông tin và tài liệu để cung cấp cho ông Thái. Theo bản án, ông Đại có nhiều bất mãn trong công việc và với chính quyền, và với nguồn tin có được từ vị trí công tác và quan hệ xã hội, ông đã ‘tuồn’ thông tin cho ông Thái qua các tài khoản Twitter và Viber cá nhân. Ông Đại còn được cho là đã ủng hội tài chính 8 triệu đồng cho ông Thái.
Bản án cho biết, video mà ông Thái làm có tên “Nóng_Lãnh đạo tỉnh BG bỏ công sở để đi chùa cầu an trước ngày xộ khám” lấy thông tin do ông Đại cung cấp về việc lãnh đạo Tỉnh ủy Bắc Giang đi chùa khi sắp có lãnh đạo tỉnh bị xử lý hình sự liên quan đến vụ án kit xét nghiệm COVID-19 của công ty Việt Á.
Một quan chức khác bị kết án trong vụ xét xử ông Thái là ông Vũ Tuấn Anh, cựu trưởng Ban Tổ chức-Kiểm tra Tỉnh đoàn Bắc Giang, người bị bắt vào ngày 28/6/2023, 4 tháng sau khi bị đình chỉ sinh hoạt Đảng. Theo bản án, ông Tuấn Anh đã sử dụng Viber để liên lạc với ông Thái và cung cấp thông tin cho blogger này. Theo kết quả giám định của Bộ Thông tin và Truyền thông, video trên kênh YouTube của ông Thái có tên “BCA triệu tập Chủ tịch Tập đoàn, Bắc Giang cả họ làm quan” do ông Tuấn Anh cung cấp thông tin.
Một cựu đảng viên khác, bà Bùi Thị Khánh Phương, là người cung cấp cho ông Thái thông tin nội bộ để blogger này thực hiện 2 video, gồm “Những mảnh tình trường của ngài Chủ tịch” và “Con trai ông Phúc và chuyện tình ở B.C.A”, cũng như hướng dẫn cho ông Thái đưa tin nhiều hơn về đời tư của các lãnh đạo Đảng và nhà nước nhằm thu hút nhiều người xem hơn.
Theo bản án, ông Tuấn Anh và bà Phương mỗi người bị tuyên 30 tháng tù.
Hai người khác cũng bị tuyên án vì cung cấp thông tin cho ông Thái là Trần Quốc Khánh, cựu tổng giám đốc công ty cổ phần Tư vấn đầu tư quốc tế G7, và Nguyễn Thiết Hùng, một kỹ sư tự do.
Ông Khánh bị cho là đã cung cấp cho ông Thái các văn bản pháp luật, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước thu thập từ các trang mạng chính thức của Chính phủ, Quốc hội, Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… để sử dụng trong video “Nhóm lợi ích dự án Bất động sản Bắc Giang chia cho lãnh đạo như thế nào”. Bản án còn nói rằng ông Khánh đã góp ý cho ông Thái cách nói chuyện sao cho thu hút và đôi khi giúp viết kịch bản video.
Còn ông Hùng bị kết án vì cung cấp cho ông Thái những thông tin "xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân, bịa đặt, gây hoang mang dư luận."
Ông Thái đã dùng những thông tin được những quan chức và cựu đảng viên này chia sẻ để đăng tải trong các bài viết trên trang Facebook cá nhân và trong các video trên kênh YouTube “Thái Văn Đường” và “Thai Dong Anh”, theo bản án. Dữ liệu từ Cơ quan An ninh Điều tra của Bộ Công an cho biết những video mà ông Thái đăng tải trên các kênh YouTube của mình đã thu hút hơn 50 triệu lượt xem.
Các bản tin trên các báo do nhà nước Việt Nam quản lý hôm 30/10 đồng loạt nói rằng Hội đồng xét xử nhận định việc truy tố các bị cáo là đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật. Vẫn theo các bản tin của Tin Tức, VOV và Tuổi Trẻ, về phiên tòa sơ thẩm, các bị cáo đã “bày tỏ ăn năn, hối cải, mong muốn nhận được sự khoan hồng của pháp luật.”
Bản án còn liệt kê tên và thông tin của ít nhất 60 người đã bị Cơ quan An ninh Điều tra triệu tập vì có liên quan đến bị cáo và các đồng phạm nhưng không bị buộc tội.
Trong bản án, Hội đồng xét xử nói rằng họ đánh giá ông Thái và các bị cáo phạm tội thuộc trường hợp “Đặc biệt nghiêm trọng” cộng thêm chi tiết tăng nặng “Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp.”
VOA không thể độc lập kiểm chứng tài liệu tòa án này.
Ông Thái, người có những bài viết và video vạch trần tội tham nhũng của quan chức Việt Nam, đã trốn sang Thái Lan năm 2018 và được cấp quy chế tị nạn tại đây. Ngay trước thời điểm “mất tích”, ông được phỏng vấn và cho phép sang một nước thứ 3 để tị nạn theo chương trình của Liên Hợp Quốc.
Các tổ chức quốc tế và những nhà hoạt động cho rằng ông Thái bị bắt cóc từ Bangkok để đưa về Việt Nam xét xử trong khi chính quyền trong nước nói rằng họ phát hiện ra ông xâm nhập trái phép vào Việt Nam qua đường biên giới.
Nhiều chính phủ phương Tây đã lên án bản án khắc nghiệt đối với ông Thái. Văn bút Mỹ (PEN America) đã kêu gọi Việt Nam hủy bỏ mọi cáo buộc đối với ông và cho rằng “bằng cách tổ chức phiên tòa xét xử kín và cấm gia đình vào, Việt nam phủ nhận quyền cơ bản của ông Thái đối với một quy trình pháp lý công bằng và minh bạch.”