Trong chuyến thăm của phái đoàn thương mại tới Manila tuần này, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Gina Raimondo đã công bố kế hoạch đầu tư hơn 1 tỷ đô la vào lĩnh vực công nghệ của Philippines và giúp tăng gấp đôi số lượng nhà máy bán dẫn ở nước này.
Các nhà quan sát cho rằng cam kết này và chuyến thăm nêu bật tầm quan trọng ngày càng tăng của Philippines đối với Washington và cũng sẽ giúp giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế Philippines vào Trung Quốc.
Bà Raimondo nói trong bài phát biểu tại một diễn đàn kinh doanh hôm 12/3: “Các công ty Hoa Kỳ đã nhận ra rằng chuỗi cung ứng chip của chúng tôi quá tập trung vào một số ít quốc gia trên thế giới”.
“Hãy quên vấn đề địa chính trị đi. Chỉ cần ở mức độ tập trung đó, bạn biết câu ngạn ngữ cổ mà ‘Đừng bỏ tất cả trứng vào một giỏ’. Tại sao chúng ta lại cho phép mình mua nhiều chip từ một hoặc hai quốc gia như vậy? Đó là lý do tại sao chúng tôi cần đa dạng hóa”, bà Raimondo nói.
Các giám đốc điều hành từ 22 doanh nghiệp Mỹ, bao gồm Google, Visa và Microsoft đã tham gia cùng bà Raimondo trong chuyến đi.
Có thể mở rộng ngành công nghiệp chip
Ông JC Punongbayan, kinh tế gia thường trú và là người phụ trách chuyên mục của trang web tin tức trực tuyến Rappler.com, nói mặc dù Philippines là một trong những trung tâm chủ chốt trong chuỗi công nghiệp điện tử toàn cầu nhưng nước này vẫn chưa có khả năng sản xuất điện thoại thông minh hoặc chip máy tính. Philippines hiện có 13 nhà máy bán dẫn tập trung vào lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm.
“Cam kết này của chính phủ Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn địa phương là một sự phát triển đáng hoan nghênh bởi vì hiện tại, ngay cả khi chất bán dẫn được đề cập nổi bật trong thống kê thương mại, thì đây cũng không phải là giá trị gia tăng cao. Vì vậy, về cơ bản, chúng tôi nhập khẩu rất nhiều linh kiện và sau đó xuất khẩu chúng sau khi lắp ráp và đóng gói,” ông Punongbayan nói với đài VOA.
“Hy vọng rằng những khoản đầu tư này của chính phủ Hoa Kỳ và các đối tác khu vực tư nhân sẽ giúp Philippines xuất khẩu hàng hóa có giá trị gia tăng cao hơn trong tương lai”, ông nói.
Ông Punongbayan tin rằng vào một thời điểm khi Philippines đang nỗ lực sửa đổi các quy định của mình và hy vọng thu hút thêm đầu tư trực tiếp nước ngoài, khoản đầu tư hứa hẹn từ các công ty Mỹ có thể là một cú thúc đẩy mạnh mẽ cho quốc gia đang thiếu vốn này.
“Chúng tôi gặp một số khó khăn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài. Và trên thực tế, từ năm 2020 đến năm 2023, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã giảm hơn 6% mỗi năm. Vì vậy, chúng tôi thực sự cần những khoản đầu tư này để thúc đẩy nền kinh tế,” ông Punongbayan nói.
“Và cam kết đầu tư hàng tỷ đô la của Hoa Kỳ gấp nhiều lần so với đầu tư trực tiếp nước ngoài thực tế đã đến trong những năm gần đây - trên thực tế, gần gấp 9 lần đầu tư trực tiếp nước ngoài từ Hoa Kỳ vào năm 2023. Những khoản này rất quan trọng đối với sự phát triển của Philippines,” ông nói.
Ông Punongbayan cho biết trong chuyến thăm kéo dài hai ngày của bà Raimondo, các công ty Hoa Kỳ cam kết đầu tư vào lĩnh vực kỹ thuật số và năng lượng, những lĩnh vực phù hợp với kế hoạch phát triển tổng thể của Manila và sẽ giúp nâng cấp và chuyển đổi công nghiệp của Philippines.
Quốc phòng và kinh tế
Ông Dindo Manhit, chủ tịch Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Stratbase ADR, một tổ chức nghiên cứu chính sách ở Philippines, cho biết trong những năm qua, tăng trưởng kinh tế của Philippines chủ yếu được thúc đẩy bởi mức tiêu dùng mạnh mẽ.
Ông Manhit nói, những cam kết đầu tư này của các công ty Mỹ sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, mang lại lợi ích cho cả khu vực công và tư nhân, đồng thời ảnh hưởng tích cực đến các lĩnh vực như chuỗi cung ứng sản xuất và gia công quy trình kinh doanh của Philippines.
Ông cho biết những khoản đầu tư này cũng có thể cho phép Manila hiểu đầy đủ rằng việc tăng cường liên minh với Washington sẽ không chỉ mang lại hỗ trợ quốc phòng mà còn mang lại an ninh kinh tế.
Ông Manhit nói: “Bởi vì tất cả chúng ta đều chia sẻ các giá trị, giá trị dân chủ. Chúng tôi coi trọng việc làm cho người dân. Trong trường hợp của Philippines, hãy tưởng tượng chúng ta có thể tạo ra những công việc có thể mang lại thu nhập tốt hơn cho người dân Philippines”. “Do đó chúng tôi sẽ thấy được đối tác mạnh mẽ với Hoa Kỳ không chỉ giới hạn ở an ninh quốc gia mà còn cả an ninh kinh tế.”
Cam kết hỗ trợ kinh tế của Washington cho Philippines được đưa ra vào thời điểm căng thẳng gia tăng giữa Manila và Bắc Kinh về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.
Đầu tháng này, Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo cảnh báo rằng Manila đang phải đối mặt với “sự ép buộc kinh tế” nghiêm trọng từ Trung Quốc. Ông cũng cho biết Philippines phụ thuộc nhiều vào quan hệ thương mại với Trung Quốc và hy vọng sẽ mở rộng kết nối kinh tế và thương mại với các nước khác, bao gồm cả việc thiết lập các cuộc đàm phán hiệp định thương mại tự do chính thức với Liên hiệp châu Âu càng sớm càng tốt.
Ông Punongbayan nói, bất chấp tranh chấp ở Biển Đông, Manila vẫn tiếp tục nhập khẩu một lượng lớn hàng hóa từ Trung Quốc, vốn là nguồn thâm hụt thương mại lớn nhất của nước này. Điều đó cho thấy nước này gặp khó khăn như thế nào trong việc tách nền kinh tế khỏi Trung Quốc và tại sao Manila buộc phải giảm bớt sự phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Ông cho rằng việc Mỹ tăng cường quan tâm đầu tư vào Philippines là một bước đi đúng hướng.
Ông Punongbayan nói: “Nếu chúng tôi nhập khẩu nhiều từ Trung Quốc, thì đồng thời chúng tôi cũng đang gián tiếp thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc. Và tất nhiên, một phần doanh thu từ các khoản thanh toán này cho Trung Quốc sẽ thuộc về chính phủ Trung Quốc”. “Do đó một cách gián tiếp, theo một cách nào đó, Philippines đang tài trợ cho các cuộc xâm nhập của Trung Quốc ở Biển Tây Philippines.”
Tuy nhiên, ông Manhit cho rằng so với các nước Đông Nam Á khác, nền kinh tế Philippines không phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc.
Theo cuộc thăm dò gần đây của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Stratbase ADR, quốc gia mà người Philippines muốn duy trì quan hệ kinh tế tốt đẹp nhất là Mỹ, tiếp theo là Nhật Bản, trong khi Trung Quốc xếp cuối bảng.
Ông nói cuộc thăm dò không chỉ cho thấy Trung Quốc không có ảnh hưởng kinh tế mạnh mẽ đối với Philippines như Bắc Kinh tuyên bố, mà còn cho thấy người Philippines sẵn sàng mở rộng hợp tác kinh tế với các nước có chung giá trị dân chủ hoặc giá trị nhân quyền và pháp trị.