Bộ Ngoại giao Mỹ nói hôm 25/1 rằng họ đình chỉ các chương trình rà phá bom mìn trên toàn cầu trong ít nhất 3 tháng, sau khi chính quyền của Tổng thống Trump tuyên bố tạm dừng viện trợ cho nước ngoài trên diện rộng. Động thái này gây tác động đến Việt Nam và nhiều nước trên thế giới, New York Times và StratNews Global đưa tin hôm 28/1.
Sau các cuộc chiến tranh với Pháp, Mỹ, Campuchia và Trung Quốc từ những năm 1940 đến cuối thập niên 1980, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ ô nhiễm bom mìn cao trên thế giới.
Báo Điện Tử Chính Phủ của Việt Nam cho biết hồi tháng 2/2024 rằng ước tính số bom đạn chưa nổ sót lại sau chiến tranh ở Việt Nam là khoảng 800 nghìn tấn, diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm bom mìn là khoảng 6,1 triệu hectare, chiếm gần 19% tổng diện tích cả nước.
Riêng bom mìn sót lại từ chiến tranh Việt Nam, kết thúc ngày 30/4/1975 với chiến thắng thuộc về những người cộng sản Việt Nam, đã làm 40 nghìn người mất mạng, gây thương tật cho 60 nghìn người và hiện vẫn tiếp tục giết chết nhiều người ở Việt Nam, bên cạnh đó là hơn 65 nghìn người thiệt mạng ở Campuchia tính đến nay, New York Times viết.
Trong hơn 3 thập niên qua, theo New York Times, Mỹ cung cấp hơn 750 triệu đô la cho việc rà phá bom mìn sót lại ở Việt Nam, Lào và Campuchia. Phần lớn ngân quỹ về rà phá bom mìn dành cho Việt Nam và trên toàn cầu được cấp qua các chương trình của Bộ Ngoại giao Mỹ.
StratNews Global dẫn thông tin từ Chiến dịch Quốc tế về Cấm Mìn (International Campaign to Ban Landmines) cho biết trong năm 2023, Mỹ là nước viện trợ nhiều nhất cho hoạt động rà phá và nâng cao nhận thức về mìn, với số tiền là 310 triệu đô la, tương đương 39% tổng số các khoản trợ giúp của quốc tế.
Trên bình diện rộng hơn, như VOA đã đưa tin, Mỹ cấp viện trợ với số lượng lớn nhất trên toàn cầu. Chỉ riêng trong năm tài chính 2023, quốc gia này đã giải ngân 72 tỷ đô la tiền viện trợ.
Theo tìm hiểu của VOA, tổng số các khoản viện trợ của Mỹ dành cho Việt Nam trong nhiều lĩnh vực lên đến gần 2,5 tỷ đô la trong gần 25 năm qua.
Nhưng việc cung cấp viện trợ vừa đột ngột dừng lại. Một tuyên bố đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 26/1 dẫn lời Tổng thống Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa nói rõ rằng Mỹ sẽ không chi tiền ra một cách mù quáng mà không nhận lại điều gì cho nhân dân Mỹ.
Ông Trump nhấn mạnh: “Rà soát và điều chỉnh viện trợ cho nước ngoài thay mặt cho những người làm việc chăm chỉ và đóng thuế không chỉ là điều đúng đắn phải làm mà cũng là mệnh lệnh đạo đức”.
VOA liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam để tìm hiểu phản ứng của họ về động thái của Mỹ, nhưng chưa được hồi đáp.
“Có khả năng cao là sẽ có người chết. Sẽ có người đi vào một bãi mìn mà lẽ ra đã được rà phá trong tuần này”, ông Bill Morse, đồng sáng lập viên của tổ chức Tự lực Rà phá Bom mìn Campuchia và Quỹ Cứu trợ Nạn nhân Mìn, nói với New York Times.
Ông Morse cảnh báo rằng quyết định của chính quyền ông Trump sẽ làm cho Việt Nam, Campuchia và Lào ngả về Trung Quốc nhiều hơn. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã đẩy mạnh nỗ lực giúp các nước Đông Nam Á rà phá bom mìn.
Bà Sera Koulabdara, người gốc Lào, giám đốc điều hành tổ chức Di sản Chiến tranh (Legacies of War), có trụ sở ở Mỹ và cổ súy cho hoạt động rà phá bom mìn trên toàn cầu, nói trong bản tin của New York Times rằng bà sẽ vận động các quan chức ở Washington hãy cân nhắc lại quyết định của chính quyền.
“Việc đình chỉ viện trợ này không gửi đi thông điệp tốt đẹp đến nhiều vùng miền trên thế giới, những nơi họ thực sự trông cậy vào chúng ta [Mỹ]. Quốc hội thực sự cần phải cân nhắc lại quyết định này và buộc chính quyền hiện nay phải có trách nhiệm giải trình”, bà Koulabdara nói.
Your browser doesn’t support HTML5
95 người chết vì tai nạn giao thông trong 4 ngày nghỉ Tết, từ 26 đến 29/12 âm lịch