Tổng thống Joe Biden hôm 5/10 nói ông không thể hợp pháp đổi hướng nguồn ngân quỹ của kế hoạch xây thêm vài dặm tường biên giới dọc biên giới phía nam, một điều trái ngược trực tiếp với lời hứa trong chiến dịch tranh cử của ông là “không xây dựng một tấc tường biên giới nào nữa” và bị tổng thống Mexico chỉ trích gay gắt.
Một thông báo cho phép xây dựng tường biên giới ở Texas được công bố vào tối 4/10 trên Công báo Liên bang của chính phủ Hoa Kỳ.
Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas nói trong thông báo: “Hiện tại có nhu cầu cấp thiết và ngay lập tức để xây dựng các rào cản vật lý và đường sá ở khu vực lân cận biên giới”.
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ thống kê có 232.972 cuộc chạm mặt ở biên giới Tây Nam vào tháng 8 năm nay, tháng cuối cùng có số liệu. Hầu hết những di dân qua đường bộ đều đến từ Mexico, El Salvador, Guatemala và Honduras.
Tổng thống Mexico nhanh chóng chỉ trích động thái này.
Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador nói trong cuộc họp báo hàng ngày: “Việc cho phép xây dựng bức tường này là một bước lùi. Điều đó không giải quyết được vấn đề, điều đó không giải quyết được vấn đề. Chúng ta phải giải quyết nguyên nhân.”
Để cho phép xây dựng tường biên giới, chính quyền đã phải bãi bỏ một số quy định liên bang liên quan đến các vấn đề môi trường, lịch sử và bản địa. Ông Biden cũng lập luận rằng số tiền này đã được dành cho chính quyền tiền nhiệm vào năm 2019.
“Số tiền này đã được phân bổ cho bức tường biên giới,” ông Biden nói hôm 5/10 khi bị các phóng viên vặn hỏi điều này có vẻ như đảo ngược chính sách biên giới của chính quyền ông. “Tôi đã cố gắng thuyết phục họ tái phân bổ lại số tiền đó, chuyển hướng số tiền đó. Họ đã không làm vậy. Họ sẽ không làm vậy. Và trong khi chờ đợi, chiếu theo luật, không thể làm gì khác ngoài việc họ phải sử dụng số tiền đó vào mục đích đã được phân bổ. Tôi không thể ngăn chặn.”
Sau đó, một phóng viên hỏi: “Ông có tin bức tường biên giới có tác dụng không?”
“Không,” ông nói.
Các quan chức chính quyền lưu ý rằng các công trình tường biên giới sẽ được xây dựng trên “căn bản có thể di chuyển được”.
Cựu Tổng thống Donald Trump đã nhanh chóng phản ứng với tin tức này.
Ông Trump lên truyền thông xã hội Truth Social của mình nói rằng ông đang chờ lời xin lỗi từ ông Biden “vì đã mất quá nhiều thời gian để hành động và để đất nước chúng ta tràn ngập” những di dân bất hợp pháp.
Khi lên án ông Biden, ông Lopez Obrador đã ám chỉ đến một câu chuyện trước đây.
Ông nói: “Nó trái ngược với những gì Tổng thống Biden đã nói.” “Tôi hiểu rằng có những áp lực rất lớn”.
Cũng vào ngày 5/10, ông Lopez Obrador đã tiếp Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken và Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas tại Mexico City để thảo luận cấp cao về an ninh.
Washington hiện đang hỗn loạn vì một diễn biến chính trị đầy bất ngờ. Trước khi bị phế truất vào đầu tuần này, Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy dường như đã ràng buộc sự chấp thuận của Hạ viện đối với yêu cầu của ông Biden về khoản tài trợ 24 tỷ đô la cho Ukraine với yêu cầu của Đảng Cộng hòa về việc tăng cường an ninh biên giới.
“Tôi ủng hộ việc có thể đảm bảo Ukraine có vũ khí mà họ cần,” ông McCarthy nói trước khi bị bỏ phiếu phế truất. “Nhưng tôi kiên quyết ủng hộ biên giới trước tiên.”
Chính quyền Biden cũng nhanh chóng bác bỏ các tin tức cho rằng họ đang đi chệch khỏi chính sách hiện hành. Vào năm 2021, một sắc lệnh của ông Biden đã mô tả bức tường biên giới là “sự lãng phí tiền bạc, chuyển hướng sự chú ý khỏi các mối đe dọa thực sự đối với an ninh nội địa của chúng ta”, đồng thời tuyên bố rằng họ sẽ không phân bổ quỹ quân sự để xây dựng bức tường biên giới - chỉ phân bổ quỹ quốc hội.
“Không có chính sách mới nào của Chính quyền liên quan đến các bức tường biên giới,” ông Mayorkas nói trong một tuyên bố hôm 5/10. “Ngay từ ngày đầu tiên, chính quyền này đã nói rõ rằng bức tường biên giới không phải là giải pháp. Đó vẫn là lập trường của chúng tôi và lập trường của chúng tôi chưa bao giờ dao động. Ngôn ngữ trong Công báo Liên bang đang bị đưa ra khỏi ngữ cảnh và nó không biểu thị bất kỳ thay đổi nào trong chính sách.”
Những nhà hoạt động với Voces Unidas ở Texas, tổ chức thúc đẩy quyền của di dân, đã lên án động thái của chính quyền. “Chúng tôi bối rối và tức giận trước quyết định trừng phạt thêm những người vô tội nhất, dễ bị tổn thương nhất trong cộng đồng của chúng tôi, những người vốn đã bị đánh giá thấp và bị bỏ qua ở các chính quyền địa phương và tiểu bang, với việc gia tăng các bức tường biên giới.”
Trong một thông tin liên quan đến di dân kéo về biên giới Mỹ, một chiếc xe buýt chở hàng chục di dân chủ yếu là người Venezuela ở phía nam Mexico gặp tai nạn ngày 6/10, khiến 17 người thiệt mạng và 15 người khác bị thương, chính quyền bang cho hay.
Cơ quan bảo vệ dân sự của bang cho biết trên mạng xã hội X rằng chiếc xe buýt đang chạy trên đường cao tốc ở bang Oaxaca phía nam thì bị lật.
Bộ Nội vụ của bang láng giềng Puebla nói 15 người bị thương đã được đưa đến bệnh viện do vụ tai nạn xảy ra gần ranh giới bang.
Tai nạn xảy ra trong bối cảnh lượng di dân đến biên giới Mỹ-Mexico đang tăng cao. Các di dân cố gắng vượt qua Mexico bằng xe buýt, xe tải hoặc tàu chở hàng, tuy nhiên, hành trình này thường rất nguy hiểm.