Sau khi mua lại khu đất mênh mông ôm trọn một góc ngã tư, nhà thầu xây dựng FS đã đền lại cho các chủ nhà, vốn là dân thường trú kỳ cựu của khu vực, những căn hộ tương đương về diện tích lẫn tiện nghi, đối xứng với vị trí trước đây, chỉ cần đứng chờ đèn đỏ để băng qua đường. Với dự án chung cư 4 tầng gồm 56 căn hộ cao cấp có hai ba mặt bằng thương điểm, người ta đã đập tan tành khu nhà cũ, trong đó có vài biệt thự cổ với vườn tược um tùm dây leo, hoa trái, bóng mát tilleul và vân vân. Thật là uổng nhưng mà… Tất nhiên lợi nhuận phải được cân nhắc và chia đều cho hai bên đối tác.
Nhằm mục đích phát triển kinh tế ngoại vi Paris, đây là chương trình đô thị hóa xóm Petit Châtenay, thị xã Châtenay-Malabry, biến các ngôi nhà vườn bình dân của nửa thế kỷ trước thành những ô chuồng bê-tông cốt sắt. Chủ nhà là các cụ cổ lai hy không trông mong gì bọn hậu duệ thời đại thực tiễn sẽ hăm hở thừa kế di sản ông bà cha mẹ, hiểu ở nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, đành phải lui cui cuốn gói vô viện dưỡng lão hoặc đến ở chỗ thích hợp hơn với tuổi tác cho con cháu hưởng gia tài mỗi đứa một miếng từ hợp đồng đổi đất.
Từ nhà mới, nếu mở cửa kính cách âm bước ra ban-công có thể nhìn thấy rõ rành rành công trình tái thiết bên kia đường, máy móc vận hành rầm rầm từ sáng đến chiều trừ hai ngày cuối tuần; thợ thuyền làm việc đúng giờ, không thấy ai lãng công đùn việc hay đứng lóng ngóng hút thuốc lá, râm ran chửi thề hoặc bất thình lình ré lên ca vọng cổ hát nhạc tạp như nhóm nề, mộc, hồ, điện, nước ở cái nhà đang được xây mới của hàng xóm trong hẻm Nguyễn Kiệm, khởi công từ 3 tháng trước, hiện còn chàm nhàm. Đúng là chạy ô mồ mắc ô mả. Nhưng chủ quan lẫn chủ bại mà nói, bụi thực dân hình như sạch hơn bụi tư bản đỏ và nghèo. Gửi điện thư về hỏi thăm người nhà nghe báo họ đã đổ xong tấm thứ ba, đang trong thời kỳ tô trét; nhân công vẫn tụ tập đánh bài trong giờ giải lao và nhậu dô, dô mỗi cuối tuần. Như thường lệ, nhà thầu phải cắt người canh giữ gạch đá máy cắt tay quay sợ trộm ban đêm, tuy chính bản thân nhà thầu gian trá vật tư ban ngày. Hy vọng trong 3 tháng nữa nạn nhân từ 34 hộ gia đình của tổ dân phố 2 sẽ không còn phải hứng vôi vữa hay nghe gõ đập chan chát do xây hỏng xây lại, điều chỉnh thiết kế, thay đổi lực lượng lao động, ngưng trệ do sai bản vẽ, vi phạm chiếm lấn lòng hẻm chung, thiếu sót nghĩa vụ chung chi cán bộ quản lý đô thị.
Châtenay-Malabry, ven đô, đúng là biệt đãi.
Năm phút bus 379 đến ga La Croix de Berny, 30 phút ngồi RER để ra Paris. Cần mua lặt vặt đã có 8 à HuiT bên kia đường; hoặc siêu thị Lidl của Đức cách chỗ ở 4 trạm bus 195, đi bộ tà tà 20 phút; hoặc siêu thị Casino 2 trạm bus 195 ở hướng ngược lại, đi bộ lững thửng 10 phút. Tàng tàng 15 phút về phía Sceaux sẽ gặp công viên bao la, nơi khách nhàn du có thể xoải ngửa trên cỏ buông toàn thân cho chìm chìm đến mê. Từ chỗ này lang thang hành hương về Antony sẽ gặp công viên Heller, hoa lá cây cối được tỉa tót uốn éo như hàng thêu tay.
Một mình trong 70 mét vuông đầy đủ nồi niêu soong chảo bình nấu nước sôi nồi cơm điện lò nướng lò vi ba, gạo Thái Lan, mì Tàu ăn liền, bún khô các loại, bánh xếp bánh bột lọc bánh khọt đông lạnh, nước mắm Phú Quốc nhập từ Việt Nam. Tường phòng khách treo oằn hai bức bột màu trên gỗ, trấn 3 góc là tượng thạch cao khỏa thân, đầu kệ sách một bức sơn dầu rất Đỗ Quang Em nhưng hóa ra không phải. Phòng đọc nhồi trùng điệp sách tây sách ta cổ điển lẫn hiện đại. Collection CD nhạc hòa tấu cổ điển bất thình lình chen chúc Marilyn Monroe, Pavarotti, Celine Dion, Eliane Elias, ca trù nghệ nhân Nguyễn Thị Chúc, độc tấu piano Trịnh Thị Nhàn, tài năng trẻ đang lên Lê Cát Trọng Lý. Với khối lượng đồ sộ các loại thực phẩm vật chất lẫn tinh thần này, khách trọ có thể sống hùng sống mạnh chẳng những trọn mùa hè mà còn leo qua thêm ba mùa nữa. Tạ ơn Trời, chẳng biết có phải ở hiền gặp lành?
Quả báo nhãn tiền là, trong khi cây cối ở nhà đang được người khác tưới bón chăm sóc hộ, khoảng hơn chục chậu hoa lá các loại ngoài ban-công cơ ngơi này sống chết là do trách nhiệm của người ở trọ. Mỗi ngày rình đúng giờ mặt trời mọc qua khe cửa sổ phòng ngủ phía Đông Bắc, choàng dậy xuống bếp bấm cái cạch bình nấu nước sôi. Tưới cây trong khi chờ nước reo lục bục.
Ngồi vào bàn ăn không biết ngó gì bèn ngó ra cửa kính quan sát từng chi tiết công trình xây dựng bên kia đường: lẩn thẩn đếm tới đếm lui sảng hồn thấy chỉ có 13 công nhân cho một dự án đồ sộ trong khi một căn phố hộp chưa đến 60 mét vuông trong hẻm nhỏ Phú Nhuận tấp nập đến 10 thợ chưa tính cai; cần cẩu tòn teng dây xích móc sắt chưa thấy gẫy sập gây thương vong; đảo mắt vòng vòng không phát hiện băng-rôn in to khẩu hiệu AN TOÀN LAO ĐỘNG LÀ TRÊN HẾT. Bọn này ẩu thật, vậy mà tiến độ nhanh đều từng ngày. Nhoáng một cái đã thấy đè trên tấm bê-tông thứ nhất, mới đây còn lỉa chỉa cọc sắt, hơn một ngàn mét vuông sắc sảo tinh tươm của tấm thứ nhì; tự nhủ phải chi mình ở trong nghề, chắc chắn sẽ chụp giựt học lóm vài bài mang về lên lớp mấy ông cai thầu ở nhà cho bõ ghét.
Cà-phê tan nhanh là để uống nhanh cùng bánh mì xắt lát trét bơ nhanh nhanh. Điểm tâm không có nhẩn nha bánh cuốn chả lụa, hủ tiếu Nam Vang, phở bò phở gà, xôi gấc thịt quay, rồi vắt vẻo cọng tăm ở một góc mép với một vuông hành lá còn vương đâu đó trên răng, cứ vậy mà lăn tà tà đến nơi làm việc. Nhai nuốt theo kim dài chỉ phút để còn kịp đón xe bus ra ga. Thời dụng biểu và lộ trình các phương tiện công cộng ở đây không chịu uyển chuyển theo lịch kẹt xe hay lịch đua xe về bến. Thắng cái kịt! Thế là trúng phóc vô mặt đồng hồ. Vô cùng trật tự, từng người đút vé vào máy cho chạy tẹt tẹt. Ngay trên màn hình bên ngoài đầu xe có chạy chữ: tôi lên xe, tôi bấm vé; vào bên trong xe lại thấy rải rác lời nhắc nhở: tôi bấm vé rồi, bạn làm chưa? Thỉnh thoảng gặp một câu y như tục ngữ dạy đời: một lộ trình thú vị, một lương tâm yên ổn, y chang một tinh thần minh mẫn trong một thân thể tráng kiện. Gây áp lực kiểu này ai không đút vé vào máy trong người thấy nhấp nha nhấp nhổm, cảm tưởng như tất cả hành khách trên xe đều đang chăm chú nhìn soi bói cái kẻ đi lậu. Không ai bán vé soát vé, chỉ có mình với ta, với cái gọi là lương tri. Mình với ta ở đâu cũng có, nhưng cái còn lại thì nơi có nơi không.
Cuối tuần đẹp trời, sau những ngày làm việc mờ hai con mắt, do phải thắt lưng buộc bụng theo ngân sách eo hẹp, thay vì cà phê cà pháo shopping siêu thị hẹn hò ăn nhậu, khách trọ buồn tình bỏ căn hộ ấm cúng ra ngoài ngồi lớ ngớ trên một băng ghế ven đường ngó ông đi qua bà đi lại, chân bắt tréo, tay thọc túi áo khoác trong thời tiết man mác 18 độ, không làm gì ăn gì nghĩ gì nhớ gì nên rất đã đời. Bên phải là 8 à HuiT theo mô hình 7-Eleven của Mỹ, nơi dân chúng lười đi chợ có thể mua đại khái nhu yếu phẩm các loại từ 8 giờ sáng đến 8 giờ tối; hơi xa xa bên trái là tiệm bán quần áo trẻ con Du pareil au même – từ giông giống đến đung đúng; chuyển ngữ cà rỡn cho vui thôi, chủ quan suy diễn có lẽ người chọn tên hiệu tự tin nghĩ rằng với nhãn mác của chúng tôi người tiêu dùng sẽ tìm thấy nếu không đúng thứ mình muốn thì cũng có được một cái gì gần gần như thế. Ở trạm bus gần đấy, áp-phích quảng cáo nước trái cây Tropicana in hình một người đẹp đang cười rạng rỡ tay cầm cái chai trong veo sóng sánh chất nước vàng hực: gorgée de soleil – một ngụm mặt trời, nghe thật thanh lịch, văn học, lãng mạn. Trời đang nắng chang chang bỗng thấy đã khát vì được ực một ngụm ảo giác màu ánh dương. Không thấy khẩu trang găng tay vớ cao váy trùm đùi mũ bảo hiểm, không nghe tiếng còi xe hối hả tức tối hung hãn trong nắng nhiệt đới, không ngửi thấy mùi xăng mùi mồ hôi mùi thức ăn mùi cống bí thoát. Chỉ thấy đùi dài, chỉ nghe xin lỗi cám ơn đầu môi chót lưỡi, chỉ hít no phổi hương trời đất cỏ hoa trộn lộn Chanel, ngào ngạt trái chín từ Burberry, gừng quýt lài mơ từ Lancôme, lê bưởi mộc lan từ Tommy Hilfiger.
Mơ màng cho cố chỉ để tỉnh ngộ sau đó không lâu. Thèm đồ châu Á thử đi chợ quận 13 sẽ biết đá biết vàng. Rau muống năm bảy chục ngàn/bó nửa ký; phở hai trăm năm chục ngàn/tô; gạo thơm bốn trăm năm chục ngàn/5 ký; chuối sáu chục ngàn/5 trái; phí chung cư bảy triệu/tháng cho căn hộ 1 phòng khách, 2 phòng ngủ, bếp, phòng tắm, nhà cầu; studio 20 mét vuông thuê trọ mười lăm triệu/tháng, mua đứt giá hai tỉ rưỡi chưa tính công chứng thuế má; quả tang vứt đuôi thuốc lá nơi công cộng trả phạt một triệu bảy trăm; đậu xe chỗ cấm đóng phạt năm triệu… Lương tối thiểu phải bốn chục triệu/tháng mới lây lất nổi nếu biết giật gấu vá vai; nhưng ai sẽ mướn nếu không phải là dân thường trú, ở đó mà ngây ngất với văn minh thanh lịch! Làm công quả ở chùa ăn cơm Phật, cho dù quy y trốn lính, cũng phải có thẻ cư trú, thẻ an sinh xã hội, thẻ bảo hiểm, thẻ y tế, sổ sức khỏe, thẻ giảm giá các phương tiện công cộng dành cho sinh viên, người cao tuổi, tàn tật hoặc đông con…Để có được các thứ giấy thông hành này, xin mời ra Sở Cảnh Sát Đô Thành rút số ngồi gục mặt chầu chực chờ đến lúc trúng số để xin làm công dân lương thiện. Thôi xong việc thì xách va-li bay về nhà cho rồi. Phí tuổi xuân làm chi cho cái ổ cứng thuộc hành chính pháp lý? Lãng mạn tính sau đi.
Trần Thị NgH
Châtenay-Malabry, 07.2015
Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.