Thanh tra Chính phủ Việt Nam kết luận việc qui hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm ở Thành phố Hồ Chí Minh đã để xảy ra những “khuyết điểm, vi phạm” dẫn đến khiếu nại kéo dài của người dân, đồng thời qui trách nhiệm trực tiếp cho nhà chức trách địa phương và Ủy ban Nhân dân Thành phố, theo một báo cáo công bố hôm thứ Sáu.
Bản báo cáo 10 trang của cơ quan đặc trách giải quyết khiếu nại cũng kêu gọi chính phủ “xử lí nghiêm” những tổ chức và cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt qui hoạch, điều chỉnh qui hoạch, thu hồi đất, đến bù, tái định cư và lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ.
Tọa lạc tại Quận 2 bên bờ đông sông Sài Gòn, Khu đô thị mới Thủ Thiêm là một dự án qui hoạch được thủ tướng phê duyệt vào năm 1996 nhằm phát triển khu vực này thành một trung tâm kinh tế và văn hóa hiện đại của thành phố. Nhưng từ đầu những năm 2000 tranh chấp đã bùng ra giữa người dân và chính quyền về ranh qui hoạch và chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng bị coi là phi lí và thiếu thỏa đáng.
Kết luận của Thanh tra Chính phủ là thắng lợi, dù chỉ là một phần, cho những cư dân đã khiếu kiện dai dẳng và gay gắt hơn 10 năm qua từ các cấp địa phương cho tới trung ương ở Hà Nội.
Một trong những vấn đề bức xúc nhất trong cuộc tranh chấp liên quan tới việc Ủy ban Nhân dân Thành phố qui hoạch 4,3 hectare đất thuộc Khu phố 1, Phường Bình An, Quận 2. Qua điều tra, Thanh tra Chính phủ kết luận phần diện tích đất này không nằm trong ranh qui hoạch được thủ tướng phê duyệt, và việc thu hồi đất “chưa đủ cơ sở pháp lý.”
“Việc khiếu nại của người dân về ranh quy hoạch đối với 4,3 ha thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 nằm ngoài ranh quy hoạch [Khu đô thị] Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 367/TTg của Thủ tướng Chính phủ là có cơ sở, cần sớm được xem xét và có giải pháp giải qưyết phù hợp,” báo cáo của Thanh tra Chính phủ kết luận.
Việc thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng có trường hợp đang khiếu nại chưa phù hợp qui định, chưa đúng thời điểm thu hồi đất, nhất là khi Luật Đất đai 2003 có hiệu lực, báo cáo nói thêm. Thanh tra Chính phủ cũng qui trách Ủy ban Nhân dân Thành phố là không có kế hoạch triển khai thực hiện xây dựng nhà tái định cư trước khi thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, và việc thực hiện còn chậm, còn một số hạn chế, bất cập dẫn tới những khiếu kiện.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố ra soát từng trường hợp người dân đang khiếu nại để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phù hợp. Cơ quan này cũng kêu gọi thủ tướng có “biện pháp xử lý phù hợp” đối với những tổ chức, cá nhân có liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm được nêu trong bản báo cáo.
Một số cư dân bị ảnh hưởng phản ứng với sự phấn khởi dè dặt về kết luận của thanh tra. Họ chỉ ra rằng còn “nhiều” diện tích đất nằm ngoài ranh qui hoạch bị thu hồi nhưng không thấy nhắc tới trong bản báo cáo.
"Tui đọc kết luận mà buồn thêm chớ không mừng chút nào," trang tin điện tử Zing dẫn lời cư dân Lê Thị The, 75 tuổi, nói. Bà nói bà có đất bị thu hồi không nằm trong khu 4,3 hectare.
"Chắc tui lại ra Hà Nội nữa. Nghĩ đến việc cứ đi đi lại lại miết, hết đời người rồi cũng không biết có đòi lại được gì cho con cháu không," bà được dẫn lời nói.