Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. sẽ thăm Việt Nam vào tuần tới, theo thông báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, trong lúc có thông tin hai nước sẽ đồng ý tăng cường hợp tác tuần duyên trong chuyến thăm này giữa bối cảnh căng thẳng trên Biển Đông với Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng được báo chí trong nước trích lời nói hôm 25/1 rằng ông Marcos cùng phu nhân sẽ thăm Hà Nội hai ngày, vào 29-30/1, theo lời mời của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng.
Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của ông Marcos tới Việt Nam kể từ khi nhậm chức tổng thống Philippines vào tháng 6/2022.
Cùng ngày 25/1 Reuters đưa tin rằng, các quan chức cho biết Philippines và Việt Nam sẽ đồng ý tăng cường hợp tác tuần duyên trong chuyến thăm Hà Nội của ông Marcos, một động thái mà các chuyên gia được hãng tin Anh phỏng vấn cho rằng có nguy cơ chọc giận Trung Quốc.
Cả Việt Nam và Philippines đều có các tuyên bố chủ quyền trái ngược nhau trên các vùng biển rộng lớn ở Biển Đông, tuyến đường thủy quan trọng để đánh bắt cá và thương mại toàn cầu mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ.
Lực lượng tuần duyên Philippines hôm 25/1 cho biết nước này sẽ ký một bản ghi nhớ về hợp tác với lực lượng bảo vệ bờ biển Việt Nam, theo Reuters.
VOA đã gửi yêu cầu bình luận tới người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam về khả năng ký kết bản ghi nhớ này khi ông Marcos thăm Hà Nội.
Không rõ thỏa thuận sẽ bao gồm những gì, nhưng theo hãng tin Anh, hợp tác bảo vệ bờ biển là rất quan trọng để giảm nguy cơ đụng độ giữa các tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài – một bước có thể giúp giảm bớt tranh chấp lãnh thổ.
Sau khi Việt Nam và Indonesia công nhận ranh giới vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) tương ứng của nhau ở Biển Đông vào tháng 12/2022, lực lượng hải cảnh của Trung Quốc đã liên tục tuần tra gần các khu vực chiến lược đó, gây ra phản ứng giận dữ từ cả Jakarta và Hà Nội.
Theo thông báo của Bộ Ngoại giao được VnExpress và Tuổi Trẻ trích dẫn, tổng thống Philippines sẽ hội đàm với chủ tịch Việt Nam và hội kiến các lãnh đạo chủ chốt ở Hà Nội trong chuyến thăm 2 ngày. Người phát ngôn lưu ý rằng Việt Nam và Philippines có mối quan hệ chặt chẽ trong nhiều lĩnh vực bao gồm quốc phòng và an ninh.
Một quan chức Philippines được Reuters trích lời nói rằng hai nước cũng dự kiến sẽ tăng cường hợp tác về nguồn cung gạo, trong đó Philippines hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
“Hai lĩnh vực hợp tác hứa hẹn nhất giữa Philippines và Việt Nam là an ninh lương thực và an ninh hàng hải,” ông Alexander Vuving của Trung tâm Nghiên cứu An ninh châu Á-Thái Bình Dương Inouye có trụ trở ở Hawaii nói với Reuters.
Tuy nhiên, theo ông Vuving, “Việt Nam thận trọng hơn nhiều so với Phillippines để không chọc giận Trung Quốc” về an ninh hàng hải.
Mặc dù vậy, theo ông Phan Xuân Dũng – nhà nghiên cứu về Việt Nam tại tổ chức nghiên cứu ISEAS có trụ sở ở Singapore – nói với Reuters, Trung Quốc có thể im lặng trong trường hợp này vì thỏa thuận dự kiến giữa Hà Nội và Manila không nhằm mục đích công nhận các yêu sách hàng hải.
Bản thảo Biên bản ghi nhớ về hợp tác hàng hải giữa tuần duyên Philippines và Việt Nam, được nhật báo Inquirer có trụ sở ở Manila trích dẫn, nói rằng hai bên nhằm mục đích “tăng cường hiểu biết, tin cậy lẫn nhau và sự tin cậy trong hợp tác… hướng tới thúc đẩy, duy trì và bảo vệ lợi ích chung của họ ở khu vực Đông Nam Á.”
Căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc tăng cao kể từ khi Tổng thống Marcos lên nắm quyền, tiếp quản từ chính quyền thân Bắc Kinh của ông Rodrigo Duterte, và đưa Manila trở lại liên minh với Washington. Theo Inquirer, Philippines đang mở rộng mạng lưới liên minh với các quốc gia có cùng chí hướng trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc, một động thái bị Bắc Kinh chỉ trích.