Thượng viện Mỹ xét dự luật nhắm tới lề lối giữ giá tiền tệ của Trung Quốc

Từ lâu các giới chức Hoa Kỳ đã than phiền rằng Trung Quốc cố tình duy trì đồng Nguyên của họ ở mức thấp trong khuôn khổ của sách lược thúc đẩy xuất khẩu hết sức năng nổ, mà một số người còn gọi là hung hãn. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner nói như sau: "Tỉ giá hối đoái của Trung Quốc không công bằng,và gây thiệt hại cho các công ty sản xuất của Hoa Kỳ."

Một dự luật được cả hai đảng ủng hộ tại Thượng viện sẽ coi việc thao túng tiền tệ như là trợ giá của nước ngồi, đưa đến áp đặt mức thuế quan trên hàng hóa do Trung quốc sản xuất. Thượng nghị sỹ Dân chủ Charles Schumer, đại diện bang New York, là người bảo trợ cho dự luật Cải tổ Duyệt xét Hối đoái, cho biết ý kiến: "Trung Quốc trợ giá cho các ngành công nghiệp của họ một cách bất hợp pháp. Họ trả lương công nhân quá thấp. Họ né tránh những luật lệ về môi trường, và không lý gì đến những nguyên tắc căn bản của luật lệ giao thương quốc tế. Họ vẫn cứ làm như vậy mà chẳng bị trừng phạt."

Ông Schmer cho hay lề lồi thao túng tiền tệ của Trung Quốc đã khiến Hoa Kỳ mất đi hơn hai triệu việc làm trong thập niên vừa qua.

Một người nữa cũng ủng hộ dự luật này, Thựng nghị sỹ Cộng Hòa Jeff Sessions, đại diện bang Alabama, nói đã đến lúc Hoa Kỳ phải bảo vệ quyền lợi của chính mình. Ông nói: "Trong thời buổi kinh tế khó khăn như hiện nay, chúng ta buộc không để cho bất cứ bạn hàng nào của chúng ta thao túng để làm lợi cho họ. Công việc của những giới chức Hoa Kỳ là bảo vệ quyền lợi căn bản và chính đáng của lực lượng nhân công Mỹ."

Một số ngành công nghiệp của Hoa Kỹ đã bị chèn ép vì sự cạnh tranh của Trung Quốc đã hoan ngênh dự luật này. Nhưng 50 tổ chức đại diện cho nhiều ngành công nghiệp xuất khẩu sinh động của Hoa Kỳ đã gửi đến giới lãnh đạo thượng viện một văn thư trình bày lý lẽ rằng dự luật nầy nếu được thông qua sẽ bị Trung Quốc trả đũa và nên bác bỏ.

Chuyên gia thương mại Dan Ikenson làm việc cho viện nghiên cứu Cato tại Washington đồng ý. Ông nói: "Nếu chúng ta đơn phương hành động, hàng xuất khẩu của chúng ta sang Trung Quốc có thể gặp rắc rối cũng như những công việc làm gắn liền với những hàng xuất khẩu đó."

Ông Ikenson nói Tổ chức Thương mại Thế giới WTO có phần chắc sẽ bác việc Hoa Kỳ coi hành vi thao túng tiền tệ của Trung Quốc như là một lối trợ giá. Ông cho biết, dự luật đệ trình tại Thượng Viện cho thấy một sự hiểu lầm căn bản về thương mại trong một nền kinh tế tương thuộc và toàn cầu hóa. Ông nêu ý kiến: "Trước đây thường là những vấn đề như các công ty sản xuất của chúng ta chống lại các công ty sản xuất của họ. Nhưng hiện nay chúng ta đã toàn cầu hóa, và có rất nhiều giá trị thêm vào từ nhiều quốc gia trong các sản phẩm mà chúng ta nhập khẩu từ Trung Quốc, ví dụ như hàng được lắp ráp tại Trung Quốc. Vì thế các trị giá tiền tệ ảnh hưởng theo nhiều cách khác nhau."

Chuyên gia Ikenson cảnh báo chớ nên phá hoại một thị trường xuất khẩu rộng lớn ngày càng béo bở cho Hoa Kỳ, điều đã được Bộ trưởng Tài chính Geithner nêu rõ trong cuộc điều trần tại Quốc hội vào năm ngoái: "Giờ đây Trung Quốc càng ngày càng tiêu thụ nhiều hơn và nhập khẩu nhiều hơn từ Hoa Kỳ. Kết quả là thặng dư mậu dịch của Trung Quốc đã hạ giảm mạnh, khoảng một nửa. Hàng xuất khẩu Hoa Kỳ sang Trung Quốc đã hồi phục nhanh hơn khi so với tất cả hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ đến mọi nơi khác trên thế giới."

Chính quyền của Tổng thống Obama nói đồng Nguyên của Trung Quốc vẫn bị giữ ở dưới giá trị thực sự của nó, nhưng không ủng hộ dự luật này. Các giới chức Trung Quốc chống lại việc chính trị hóa các vấn đề thương mại, và nêu lên rằng sự thực đồng Nguyên đã từ từ lên giá kể từ năm 2005.

Việc đồng Nguyên lên giá chậm chạp dường như không làm hài lòng các nhà làm luật Mỹ. Chỉ còn hơn 1 năm nữa là đến cuộc tổng tuyển cử năm 2012, một số nhà làm luật có vẻ như hăng hái tranh đấu để họ có thể tìm đối tượng qui lỗi cho những khó khăn kinh tế.

Cho dù dự luật có được thông qua tại Thượng viện do phe Dân chủ kiểm soát, không ai nói chắc được là nó sẽ được ban hành. Hạ viện do phe Cộng hòa kiểm soát chưa tỏ dấu hiệu gì là sẽ thảo luận về dự luật này.