Bản thảo báo cáo của chính phủ Việt Nam chuẩn bị cho kỳ Kiểm điểm định kỳ phổ quát tại Liên Hiệp Quốc đã che giấu những vi phạm nghiêm trọng về nhân quyền và cố tình đưa thông tin sai lệch tới cộng đồng quốc tế, theo Liên đoàn Nhân quyền Quốc tế.
Trong thông cáo ra ngày 4/9, Liên đoàn Nhân quyền Quốc tế (FIDH) và tổ chức thành viên là Ủy ban Bảo vệ Quyền làm người Việt Nam (VCHR) cho rằng chính phủ Việt Nam đưa ra các thông tin sai lệch trong nhiều vấn đề gồm các quyền tự do cũng như việc hợp tác với các cơ chế của Liên Hiệp Quốc trong các vấn đề này.
“Chúng tôi chứng kiến số lượng tăng cao những cá nhân bị bắt giam vì thực thi những quyền cơ bản của họ - như quyền tự do bày tỏ chính kiến, quyền tự do hội hộp, và quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng," Andrea Giorgetta, giám đốc ban châu Á của FIDH, nói với VOA. "Chính phủ Việt Nam không đạt được một tiến bộ nào trong việc thay đổi những luật lệ hà khắc theo các tiêu chuẩn quốc tế và họ cũng không cải tổ về luật pháp theo các nguyên tắc dân chủ được công nhận ở tầm quốc tế.”
Tuy nhiên, báo cáo mới của chỉnh phủ Việt Nam cho rằng “Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu về thúc đẩy quyền con người” so với lần báo cáo trước đây vào năm 2014.
Dự thảo báo cáo, đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Việt Nam nhận định những điều trong các luật về tôn giáo, tố tụng hình sự và báo chí đã đặt nền móng cho việc đảm bảo tự do tín ngưỡng tốt hơn cho người dân, đảm bảo nguyên tắc không kiểm duyệt đối với việc xuất bản, phát thanh truyền hình. Luật Tố tụng hình sự được cho là đảm bảo các phiên tòa công bằng và quyền lợi cho những người bị tạm giữ, người bị giam giữ không bị ép cung. Chính phủ Việt Nam cũng nhấn mạnh việc nâng cao hiểu biết của người dân về nhân quyền và coi đây là một trong các ưu tiên hàng đầu.
Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao cho rằng Việt Nam “luôn coi trọng và thực hiện đầy đủ các cam kết và nghĩa vụ theo cơ chế UPR (kiểm điểm phổ quát định kỳ).”
Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Văn Thảo khẳng định Việt Nam đã thực hiện được hầu hết các khuyến nghị mà LHQ đưa ra trong kỳ kiểm điểm nhân quyền lần trước cách đây 4 năm. Trang web của Bộ Ngoại giao Việt Nam trích lời ông Thảo nói Việt Nam “đạt được nhiều tiến bộ đáng ghi nhận, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng hệ thống pháp luật về quyền con người” và “thúc đẩy hợp tác, đối thoại ở cấp khu vực và quốc tế về vấn đề quyền con người.”
Mặc dù vậy theo FIDH, kể từ báo cáo Kiểm điểm định kỳ phổ quát năm 2014, giới chức Việt Nam đã tăng cường việc đàn áp lên xã hội dân sự và những người chỉ trích chính phủ.
Chính quyền Việt Nam đã bắt giam hoặc bỏ tù ít nhất 160 người bảo vệ nhân quyền và các nhà hoạt động ôn hòa, theo ghi nhận của FIDH và VCHR từ tháng 2/2014 đến tháng 7/2018. Một báo cáo chung mà cả hai nhóm nhân quyền này đưa ra vào tháng 7 nêu ra nhiều trường hợp nhân quyền đáng quan ngại cũng như đưa ra những khuyến nghị để Việt Nam cải thiện tình hình nhân quyền.
FIDH và VCHR đưa ra một ví dụ về việc đàn áp tự do báo chí của chính phủ Hà Nội trong năm qua dù Luật Báo chí của Việt Nam quy định “tự do báo chí và tự do bày tỏ chính kiến” cũng như khẳng định quy tắc “không kiểm duyệt việc phát hành và phát thanh.” Đó là trường hợp báo Tuổi Trẻ Online bị đình bản ba tháng vào giữa năm nay vì đăng các bài viết liên quan đến luật đặc khu mà trong đó theo chính quyền Hà Nội có những thông tin “sai lệch.”
“Báo cáo của Chính phủ (Việt Nam) cho UPR đầy những tuyên bố trái với thực tại và che dấu việc đàn áp khốc liệt xã hội dân sự bị cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ,” Chủ tịch VCHR Võ Văn Ái nói. “Trong một đất nước nơi dân chủ đồng nghĩa với phản động thì lời rêu rao trong bản báo cáo của nhà cầm quyền đảng Cộng sản Việt Nam đang đề cao dân chủ là không có thực.”
Theo dự kiến, phiên kiểm điểm định kỳ phổ quát lần thứ ba của Việt Nam với LHQ sẽ diễn ra vào ngày 22/1/2019 tại trụ sở của UN tại Geneve, Thụy Sỹ.