Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã chỉ đạo nội các chuẩn bị cho một cuộc chiến thương mại toàn cầu có thể xảy ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc.
“Hãy chuẩn bị cho kịch bản xảy ra chiến tranh thương mại thế giới trong năm nay”, thủ tướng nói tại cuộc họp chính phủ hôm 5/2, theo báo điện tử Dân Trí.
Thủ tướng Chính đưa ra tuyên bố trên sau khi Tổng thống Trump tuyên bố tạm dừng áp thuế quan đối với Mexico và Canada trong 30 ngày, nhưng áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc, với hiệu lực từ ngày 4/2.
Ông Chính nói rằng tình hình thế giới và khu vực đang “diễn biến rất khó lường, ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta, đặc biệt là về xuất khẩu, sản xuất kinh doanh và kinh tế vĩ mô”.
Ông nhấn mạnh, nếu xảy ra chiến tranh thương mại toàn cầu, trong đó các nước áp thuế trả đũa đối với hàng xuất khẩu của nhau, như vậy có thể làm “gián đoạn chuỗi cung ứng và thu hẹp thị trường xuất khẩu của nước ta, gây rủi ro đáng kể” cho nền kinh tế Việt Nam.
Tuy nhiên, theo truyền thông trong nước, dường như ông Chính không đề cập cụ thể đến thuế quan của ông Trump đối với các sản phẩm từ Trung Quốc, đối tác thương mại chiến lược và là nước láng giềng của Việt Nam.
Giới quan sát bày tỏ lo ngại rằng mức thuế suất của ông Trump có thể khiến giá sản phẩm tăng và sức mua của người tiêu dùng giảm ở Việt Nam, một nền kinh tế có độ mở cao, phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu và đầu tư trực tiếp nước ngoài, với Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu.
Các doanh nghiệp và người tiêu dùng Việt Nam đang chuẩn bị đối phó với thuế quan của Mỹ áp lên Trung Quốc làm tăng chi phí của một số hàng hóa khi nước này nhập khẩu máy móc và thiết bị điện tử, như máy tính và điện thoại di động từ Mỹ, với các linh kiện, cấu kiện có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Your browser doesn’t support HTML5
Những được, mất từ kế hoạch thuế quan của TT Trump đối với Trung Quốc, Canada, Mexico
Giới phân tích nhận định rằng Việt Nam cũng có thể sẽ phải đối mặt với áp lực từ Bắc Kinh trong việc nhập khẩu thêm sản phẩm Trung Quốc khi sản phẩm của họ khó vào Mỹ hơn.
“Sẽ chịu một áp lực là họ không xuất sang Mỹ nữa thì sẽ xuất sang các nước khác, ví dụ như Việt Nam”, Tiến sĩ Nguyễn Quang A ở Hà Nội nhận định với VOA hôm 6/2.
“Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc đã xảy ra nhiều năm rồi, chủ yếu là nguyên liệu”, ông cho biết thêm.
“Các công ty Trung Quốc sẽ gặp khó khăn khi làm ăn với Mỹ, họ sẽ chuyển hướng sang các nước trong khu vực, như Việt Nam. Điều này khiến nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc”, một nhà quan sát ở Hồ Chí Minh, người không muốn tiết lộ tên, chia sẻ quan điểm với VOA.
Giới quan sát cho rằng, mức thuế cao hơn của Mỹ có thể làm gián đoạn nền kinh tế toàn cầu và ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam. Trung Quốc, đối thủ cạnh tranh chính của Mỹ, sẽ gặp khó khăn, vì vậy sẽ gây thêm áp lực cho nền kinh tế Việt Nam.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A lưu ý rằng Trung Quốc từ lâu đã là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, với cán cân thương mại nghiêng về phía Bắc Kinh.
Năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 61,2 tỷ USD. Trong khi đó, nhập khẩu từ Trung Quốc tăng lên 144 tỷ USD, theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
Với Mỹ thì tình hình ngược lại, thặng dư thương mại của Việt Nam năm 2024 vượt quá 123 tỷ USD, Reuters đưa tin.
Theo các nhà phân tích, cam kết của Hà Nội về nhập khẩu nhiều hơn từ Mỹ cũng như các biện pháp trao đổi khác có thể giúp Việt Nam thoát khỏi chính sách thuế quan của chính quyền Trump.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A lưu ý một rủi ro tiềm ẩn lớn đối với Việt Nam là các công ty Trung Quốc đang thành lập nhà máy tại Việt Nam để nhập khẩu sản phẩm rồi tái xuất, nghĩa là họ sẽ đóng gói lại các sản phẩm Trung Quốc với lao động giá rẻ bởi công nhân Việt Nam và xuất khẩu dưới nhãn "Made in Vietnam" để tránh thuế.
“Mỹ hầu như rất để ý đến việc các doanh nghiệp của Trung Quốc chuyển sang Việt Nam và sản xuất từ nguyên liệu của Trung Quốc, với phần đóng góp của Việt Nam không lớn mấy, nhưng lại đóng nhãn ‘Made in Vietnam’ và xuất sang Mỹ. Thực sự như vậy là Việt Nam xuất giúp Trung Quốc sang Mỹ và chắc chắn là chính quyền Mỹ sẽ soi việc này rất kỹ”, Tiến sĩ Nguyễn Quang A bình luận.
XEM THÊM: Thủ tướng Việt Nam yêu cầu ‘chuẩn bị kịch bản’ cho chiến tranh thương mại thế giớiViệt Nam, quốc gia từ lâu đã có căng thẳng địa chính trị với Trung Quốc, có thể phải đối mặt với ảnh hưởng lan truyền khi Trung Quốc trả đũa Hoa Kỳ vì Bắc Kinh cho biết sẽ áp thuế trả đũa đối với một số hàng hóa của Mỹ ngay trong tuần tới.
Tuy nhiên, Việt Nam dường như thắng lớn trong cuộc chiến thương mại nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump với Trung Quốc khi quốc gia Đông Nam Á này thu hút các nhà sản xuất muốn tránh thuế quan của Trung Quốc.
Tiến sĩ Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương và là thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia, nhận định nếu thuế quan của Tổng thống Trump được mở rộng sang Việt Nam, tác động kinh tế có thể lan truyền qua cán cân thương mại, tỷ giá hối đoái, chuỗi cung ứng và đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Hôm 7/2, Tổng thống Trump loan báo có kế hoạch công bố mức thuế quan đối ứng với nhiều quốc gia vào tuần tới, một sự leo thang lớn trong cuộc chiến thương mại của ông.
Tuy nhiên, ông Trump không nêu rõ những quốc gia nào sẽ bị ảnh hưởng, nhưng nói rằng đây sẽ là một nỗ lực rộng lớn cũng có thể giúp giải quyết các vấn đề về ngân sách của Hoa Kỳ.
“Tôi sẽ loan báo, vào tuần tới, thương mại hỗ tương, để chúng ta được đối xử bình đẳng với các quốc gia khác”, ông Trump nói. “Chúng tôi không muốn nhiều hơn, cũng không muốn ít hơn”.