Vụ khinh khí cầu nghi là do thám của Trung Quốc bay qua lãnh thổ của Mỹ và sau đó bị Mỹ bắn hạ ngoài biển là điều “thật sự gây sốc” và cho thấy “hành động gây hấn ngày càng tăng” của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Dân biểu Hạ viện Hoa Kỳ Michelle Steel nói với VOA ngày 7/2, đồng thời chỉ trích Tổng thống Joe Biden về cách thức ứng phó vụ việc.
Phát biểu của bà Steel, nhà lập pháp gốc Hàn thuộc Đảng Cộng hòa đại diện một địa hạt Quốc hội đông cử tri người Việt ở bang California, được đưa vài tiếng trước khi Tổng thống Biden thuộc Đảng Dân chủ trình bày một bài diễn văn quan trọng hàng năm trước các nhà lập pháp tại Điện Capitol, trụ sở Quốc hội Mỹ.
Diễn tiến này xảy ra vài ngày sau khi máy bay chiến đấu của quân đội Mỹ bắn hạ khinh khí cầu của Trung Quốc lúc nó bay dạt ra ngoài khơi bờ biển của bang South Carolina hôm 4/2. Hiện vùng nước này đang được tạm thời phong tỏa để quân đội tiến hành tìm kiếm những mảnh vỡ của nó.
Khinh khí cầu này lần đầu tiên đi vào vùng nhận dạng phòng không của Mỹ hôm 28/1, vào không phận Canada ba ngày sau đó rồi trở lại không phận Mỹ ngày 31/1, một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết.
Các quan chức Mỹ tiết lộ cho công chúng biết sự hiện diện của khinh khí cầu này vào ngày 2/2.
Một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã chất vấn tại sao khinh khí cầu không bị bắn hạ trước khi nó đi ngang qua lãnh thổ của Mỹ. Ông Biden nói ông đã ra lệnh bắn hạ nó vào ngày 1/2 nhưng Lầu Năm Góc nói thực hiện việc này bên trên đất liền đề ra rủi ro quá lớn và khuyến nghị đợi cho đến khi nó bay ra ngoài biển.
Dân biểu Steel nói sự chần chừ là “không thể chấp nhận” vì những nguy cơ an ninh mà thiết bị này đề ra.
“Khinh khí cầu do thám thu thập rất nhiều dữ liệu, tại sao lại đợi thêm mấy ngày? Đây chính xác là nỗ lực tiếp diễn của Đảng Cộng sản Trung Quốc nhằm do thám người dân Mỹ và đây thực sự là vấn đề an ninh quốc gia,” bà nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại. “Vì vậy, khi phát hiện ra nó thì lẽ ra nên bắn hạ nó ngay, đợi thêm mấy ngày nữa làm gì?”
“Chúng ta không thể nào dung thứ hành động gây hấn ngày càng tăng của Đảng Cộng sản Trung Quốc không chỉ đối với Đài Loan mà bây giờ là với Mỹ và tất cả các nước khắp thế giới. Điều này thật sự gây sốc.”
Bắc Kinh lên án việc Mỹ bắn hạ khinh khí cầu là "phản ứng thái quá rõ ràng" và kêu gọi Washington kiềm chế, theo Reuters.
Hôm 7/2, khi được hỏi liệu Trung Quốc có yêu cầu Mỹ trả lại những mảnh vỡ từ khinh khí cầu bị bắn rơi hay không, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói khinh khí cầu thuộc về Trung Quốc.
"Khí cầu này không phải là của Mỹ. Chính phủ Trung Quốc sẽ tiếp tục bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của mình," bà nói trong một cuộc họp báo thường kì.
Các nghị sĩ Đảng Cộng hòa trong Hạ viện Mỹ đang tỏ ý cho thấy họ định sẽ điều tra cách ứng phó của chính quyền Biden về vụ này.
Khi được hỏi có ủng hộ một cuộc điều tra không, bà Steel, một trong những thành viên của một ủy ban Hạ viện mới được thành lập tập trung vào vấn đề “cạnh tranh chiến lược” giữa Mỹ và Trung Quốc, nói bà chờ xem Tổng thống Biden sẽ nói gì về Trung Quốc khi ông đọc bài diễn văn Tình trạng Liên Bang (State of the Union) vào tối ngày 7/2 rồi mới đưa ra quyết định.
“Ông ấy có rất nhiều điều cần giải thích với nước Mỹ, với cử tri. Đảng Cộng sản Trung Quốc không chỉ vi phạm nhân quyền mà còn đánh cắp tài sản trí tuệ của Mỹ và có những tập tục thương mại không công bằng,” nữ dân biểu này nói. “Báo Wall Street Journal gần đây đưa tin Trung Quốc đang hỗ trợ Nga tấn công Ukraine. Họ đang hỗ trợ những tác nhân xấu toàn cầu bao gồm Nga, Triều Tiên và Iran.”
“Đảng Cộng sản Trung Quốc rất hung hăng và chúng ta phải ngăn bọn họ lại.”
Các quan chức Mỹ đã giảm nhẹ tác động của khinh khí cầu với an ninh quốc gia, nhưng nói rằng thu hồi thành công các mảnh vỡ có thể giúp Mỹ hiểu rõ hơn về khả năng gián điệp của Trung Quốc, theo Reuters.
Một tướng cấp cao của Mỹ chịu trách nhiệm bắn hạ khinh khí cầu do thám của Trung Quốc hôm 6/2 cho biết quân đội Mỹ đã không phát hiện được các khinh khí cầu do thám trước quả khí cầu phát hiện hôm 28/1 trên không phận Mỹ, và gọi đó là một “sơ suất về cảnh giác.”
Lầu Năm Góc cuối tuần qua nói các khinh khí cầu do thám của Trung Quốc đã bay qua Mỹ trong một khoảng thời gian ngắn ít nhất ba lần dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump và một lần trước đây dưới thời đương kim Tổng thống Biden.
Dân biểu Steel nói bà “chưa nghe nói” về những vụ xâm nhập trước đó nhưng nói đây là vấn đề mà Mỹ cần phải khắc phục.
“Chúng ta cần phải ngăn chặn nó, chúng ta phải tìm hiểu. Nếu cuộc điều tra mở ra, tôi nghĩ chúng ta sẽ biết thêm được một chút về chuyện này,” bà nói thêm.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết một khí cầu khác, được phát hiện bên trên khu vực Mỹ Latin, là một khí cầu dân sự không người lái đang bay thử nghiệm thì "bị chệch hướng nghiêm trọng và vô tình đi vào không phận bên trên Mỹ Latin do bị ảnh hưởng bởi thời tiết và khả năng tự điều khiển hạn chế."
Hôm 5/2, quân đội Colombia cho biết nhìn thấy một vật thể trên không giống như khinh khí cầu sau khi Lầu Năm Góc hôm 3/2 thông báo một khinh khí cầu khác của Trung Quốc đang bay qua Mỹ Latin.
Diễn đàn