Tổ chức Phóng viên Không Biên giới, Văn Bút Hoa Kỳ, Uỷ ban Bảo vệ Ký giả hôm 27/2 lên tiếng bênh vực cho ông Trương Huy San, tức Blogger Huy Đức. Đồng thời, các tổ chức này kêu gọi Hà Nội ngưng đàn áp các tiếng nói phản biện và hãy trả tự do ngay cho ông.
Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) vô cùng kinh hoàng trước bản án hai năm rưỡi tù đối với nhà báo độc lập Huy Đức, người bị kết tội “lợi dụng quyền tự do dân chủ”, một cáo buộc thường được chế độ Việt Nam sử dụng “để đàn áp những người bảo vệ quyền tự do báo chí”, RSF cho biết trong thông cáo hôm 27/2.
Truyền thông Việt Nam loan tin rằng Tòa án Nhân dân Thành phố Hà Nội hôm 27/2 đã tuyên án 30 tháng tù đối ông Trương Huy San về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 của Bộ Luật hình sự.
“Các bài viết của nhà báo độc lập Huy Đức là nguồn thông tin vô giá giúp công chúng Việt Nam tiếp cận thông tin bị chính quyền Việt Nam kiểm duyệt”, ông Cédric Alviani, Giám đốc Văn phòng Châu Á - Thái Bình Dương của RSF, nêu nhận định.
“Bằng cách tuyên án tù này, chính quyền đã thể hiện sự coi thường quyền tự do báo chí, cũng như bằng mọi cách bịt miệng tiếng nói độc lập”, ông Alviani nhấn mạnh.
RSF kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường áp lực lên Hà Nội để đảm bảo trả tự do cho ông và tất cả các nhà báo bị giam giữ tại quốc gia này.
Cũng hôm 27/2, Văn Bút Hoa Kỳ (PEN America) ra thông cáo nói rằng việc tuyên án 30 tháng tù đối với tác giả và nhà báo nổi tiếng Trương Huy San là một nỗ lực “trắng trợn” nhằm bịt miệng ông và nhấn mạnh thêm sự “đàn áp không ngừng nghỉ” của chính phủ Việt Nam đối với quyền tự do ngôn luận, đồng thời lên án mạnh mẽ bản án và việc giam cầm ông San.
“Việc tuyên án ông Trương Huy San vì những bài viết của ông là lời nhắc nhở nghiêm khắc rằng Việt Nam sợ sức mạnh của ngôn luận”, bà Anh-Thu Vo, giám đốc nghiên cứu và vận động của Văn Bút Hoa Kỳ, cho biết. “Bản án này là một nỗ lực trắng trợn nhằm bịt miệng quyền tự do ngôn luận và là thông điệp lạnh lùng gửi đến các nhà văn, nhà báo và nhà hoạt động trên khắp Việt Nam, những người dám bày tỏ suy nghĩ độc lập”.
“Nhà báo Trương Huy San bị kết án và tuyên án vì thu thập và đăng tải những tin tức độc lập mà Việt Nam coi là một tội hình sự,” ông Shawn Crispin, đại diện cao cấp về Đông Nam Á của Ủy ban Bảo vệ Ký giả (CPJ), có trụ sở tại New York, Mỹ, nói trong tuyên bố đưa ra hôm 27/2. “Ông San và tất cả các nhà báo độc lập bị giam giữ oan sai tại Việt Nam phải được trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện”.
VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam, đề nghị họ đưa ra bình luận về các phát biểu trên của các tổ chức nhân quyền quốc tế, nhưng chưa được phản hồi.
Giới quan sát cho rằng việc tuyên án 30 tháng tù cho ông Huy Đức thể hiện sự “thận trọng”, “khôn ngoan” của chính quyền Việt Nam trước áp lực quốc tế, vì bản án này được xem là “khá nhẹ” so với các vụ án của các nhà phản biện khác.
“Việc ông bị nhà cầm quyền Việt Nam xử lý là điều không thể tránh khỏi, vì ông đã ‘phạm húy’ khi đề cập đến những việc nhạy cảm của ‘cung đình’, dám chỉ trích hàng tứ trụ, là điều cấm kỵ ở Việt Nam”, luật sư nhân quyền Trịnh Vĩnh Phúc, hiện sinh sống ở bang North Carolina, Mỹ, nêu nhận định với VOA.
Ông Phúc đánh giá: “Bản án 30 tháng tù đối với ông San, so với “xung lực”, “san chấn” mà các bài viết của ông bị quy kết vi phạm mang lại “có thể xem là mức án nhẹ”, nếu so với các bản án dành cho các nhà báo bị xét xử trước đó, trong đó có nữ nhà báo Phạm Đoan Trang với mức án 9 năm tù chỉ dựa trên các bài viết về vụ án làng Hoành, Đồng Tâm, Hà Nội”.
“Không nên so sánh”, luật sư Phúc nói. “Tuy nhiên, nhìn một cách khách quan thì mức án mà Tòa án thành phố Hà Nội dành cho ông Trương Huy San có sự xem xét, cân nhắc, thỏa hiệp và là bài toán “khôn ngoan” của nhà chức trách Việt Nam”.
Từ Đức, luật sư Nguyễn Văn Đài nhận định rằng những bài viết của ông Huy Đức là tiếng nói phản biện ôn hòa và lẽ ra ông không nên bị bắt hay bị xét xử.
“Theo đánh giá của các luật sư cũng như những người theo dõi tình hình chính trị Việt Nam, họ cho rằng mức án 30 tháng tù so với những người từng có tiếng nói phản biện và từng bị xét xử theo Điều 331 trước đây thì đây là một bản án rất nhẹ nhàng”, luật sư Nguyễn Văn Đài nêu quan sát.
“Nhưng ở góc độ luật sư nhân quyền, nhà hoạt động nhân quyền, tôi cho rằng với bất kỳ mức án nào, kể cả một giây ông Trương Huy San bị tạm giữ, tạm giam đã là một hình thức vi phạm nhân quyền. Đây là việc đàn áp tự do ngôn luận đối với người dân Việt Nam và phản đối bản án này”, luật sư Đài nhấn mạnh.
Ông San bị tuyên 30 tháng tù giam với cáo buộc "lợi dụng quyền tự do dân chủ" vì đăng 13 bài viết trên mạng xã hội Facebook, truyền thông nhà nước đưa tin.
Hội đồng xét xử cho rằng ông San, 63 tuổi, đăng tải các bài viết này “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, nên cần thiết xử lý theo quy định pháp luật”, theo Thông tấn xã Việt Nam do nhà nước điều hành.
Các bản tin của truyền thông nhà nước cho biết ông San đã nhận tội tại phiên tòa. Ông được cho là đã “bày tỏ nhận thức được hành vi vi phạm pháp luật của mình và mong hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt”. Tuy nhiên, ông được dẫn lời cho rằng khi đăng tải những bài viết nói trên, ông “không nhằm mục đích chống Đảng, chống Nhà nước”.
Diễn đàn