Bắc Triều Tiên đệ trình bản kê khai hạt nhân

Bắc Triều Tiên đã thực hiện một bước tiến quan trọng trong các cuộc thương nghị đa quốc nhằm loại bỏ vũ khí hạt nhân của họ. Bình Nhưỡng đã đệ trình một bản kê khai các chương trình và chất liệu hạt nhân cho Trung Quốc, nước chủ trì các cuộc đàm phán. Từ Hán Thành, phái viên Kurt Achin của đài VOA gửi về bài tường thuật sau đây.

Ngoại trưởng Nam Triều Tiên Yu Myung-hwan xác nhận rằng bản kê khai được chờ đợi lâu nay hiện đang ở trong tay Trung Quốc. Ông Yu nói rằng Bắc Triều Tiên đã đệ trình bản kê khai cho Bắc Kinh và rằng Nam Triều Tiên hoan nghênh diễn biến này.

Bản kê khai nằm trong khuôn khổ một tiến trình nhiều giai đoạn nhằm trao đổi các quyền lợi về tài chính và ngoại giao với các bước dần đà để Bắc Triều Tiên tiến tới việc giải giới hạt nhân. Bắc Triều Tiên đã hứa đệ trình bản kê khai này trước cuối năm ngoái, nhưng đã trì hoãn cả 6 tháng không chịu đưa ra bản kê khai vì một sự bất đồng với Hoa Kỳ.

Thoạt đầu, Washington đòi bản kê khai phải giải thích cho một chương trình bí mật về uranium mà Bắc Triều Tiên bị cáo giác, nhưng không hề công khai thừa nhận, đồng thời giải thích vai trò mà Bình Nhưỡng có thể đã đóng trong việc giúp Syri phát triển một cơ sở hạt nhân.

Sau các cuộc họp cấp cao giữa Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên, Bình Nhưỡng dự kiến sẽ ‘thừa nhận những mối quan ngại của Hoa Kỳ’ về các đề mục này, nhưng sẽ không bao gồm chúng trong bản kê khai chính thức.

Theo dự kiến, văn kiện sẽ kê khai các kho dự trữ chất liệu hạt nhân của Bắc Triều Tiên cũng như các cơ sở sản xuất các chất liệu đó. Bắc Triều Tiên thực sự có bao nhiêu vũ khí hạt nhân, và chúng hiện đang ở đâu, là điều chắc sẽ được công bố sau nay, sau khi các cuộc đàm phán đa quốc về vũ khí của miền Bắc được nhóm lại tại Bắc Kinh. Các cuộc họp này dự trù sẽ tiếp tục lại trong vòng ít ngày hay ít tuần.

Trong điểm thảo luận sẽ là cách nào tốt nhất để kiểm chứng nội dung bản kê khai của Bắc Triều Tiên là xác thực. Các giới chức cấp cao của Hoa Kỳ đã hứa sẽ bãi bỏ một số biện pháp chế tài đối với Bắc Triều Tiên như một phần thưởng cho bản kê khai.

Các biện pháp này sẽ đặt Bình Nhưỡng vào con đường hội đủ điều kiện hưởng các cơ hội mậu dịch và hỗ trợ của quốc tế. Một chuyên gia phân tích làm việc tại Hán Thành cho Tổ chức Khủng Hoảng Quốc tế, ông Daniel Pinkston, cho rằng các nhà thương thuyết còn phải làm việc nhiều năm nữa. Nhưng theo ông, cho đến nay, Hoa Kỳ đang được một ‘món hời.’

Ông Pinkston nói: “Các hành động mà Hoa Kỳ đang thực hiện – bãi bỏ các biện pháp trừng phạt, gạt Bắc Triều Tiên ra khỏi danh sách khủng bố của Bộ Ngoại giao – đây là những hành động rất dễ đảo ngược...đúng, sẽ có viện trợ lương thực, sẽ có viện trợ năng lượng, nhưng khi nhìn vào các lợi ích về an ninh thì chẳng đáng gì.”

Tổng thống bảo thủ Nam Triều Tiên, ông Lee Myung-bak đã đình hoãn viện trợ lương thực cho miền bắc nghèo khó cho đến khi nào nước này đạt được tiến bộ về vấn đề hạt nhân. Bản kê khai hôm nay có thể là một chỉ dấu cho chính phủ của ông Lee nối lại viện trợ lương thực và các hình thức viện trợ khác rất cấp thiết cho Bắc Triều Tiên.